Συνεχίζεται, μετεκλογικά, η φθίνουσα πορεία του ΠΑΣΟΚ. Του Γιάννη Μαυρή

«Υπάρχουν συνέδρια που αποτελούν σταθμό στην ιστορία και συνέδρια που αποτελούν επανάληψη καθιερωμένων χειρονομιών, θέσεων και απόψεων. Συνέδρια που λύνουν προβλήματα και συνέδρια που διστακτικά περνούν από δίπλα. Συνέδρια όπου ηγεσία και βάση συμμετέχουν ουσιαστικά σαν ισότιμοι ιστορικοί πρωταγωνιστές, κι άλλα όπου η βάση άλλη μια φορά ποδηγετείται από τον ίδιο ηγετικό κύκλο, αυτοεκλεγόμενο αέναα. Συνέδρια που εκλέγουν και συνέδρια που διορίζουν. Συνέδρια που αποτελούν την έκφραση της ιστορικής πρωτοπορίας και συνέδρια ναυαγοσωστικά μιας απομακρυσμένης από το παρόν βραδυπορίας» (Α.Εμμανουήλ, 1971).
Τα συνέδρια των πολιτικών κομμάτων αποτελούν, υποτίθεται, κορυφαίες στιγμές της ζωής τους. Η σημασία τους αυξάνει ιδίως όταν διεξάγονται σε κρίσιμες συγκυρίες όπως η σημερινή. Τα κόμματα καλούνται να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα, να κρίνουν, να αξιολογήσουν και να επαναπροσδιορίσουν την πολιτική τους, τη στρατηγική τους, και κυρίως τη σχέση τους με το εκλογικό σώμα. Υπό αυτήν την έννοια, το 9ο «Συντακτικό» Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα μείνει στην ιστορία. Πιο εύκολα θα μπορούσε να καταχωρηθεί στη δεύτερη κατηγορία των συνεδρίων που περιγράφει το επίκαιρο προλογικό απόσπασμα. Ένας αξιόπιστος δείκτης, που επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι η αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ συνεχίζεται και μετά τις εκλογές, είναι η κοινωνική συμμετοχή στις εσωκομματικές διαδικασίες. Το 2004, στην πρώτη εκλογή για την ανάδειξη του Προέδρου, συμμετείχε 1 στους 3 ψηφοφόρους του κόμματος στις εθνικές εκλογές (1.020.146 άτομα, 34% των ψηφοφόρων του, πίνακας 1 & διάγραμμα). Αυτός ο αριθμός αντιστοιχούσε στο 13,8% του συνολικού εκλογικού σώματος (με βάση τα έγκυρα). Αντίστοιχα, το 2007, μετά τη δεύτερη εκλογική ήττα του ΠΑΣΟΚ, συμμετείχαν στην επανεκλογή του Γ.Παπανδρέου λιγότεροι (769.156 άτομα, 28% των ψηφοφόρων του), που όμως αποτελούσαν ακόμη το 10,7% του συνολικού εκλογικού σώματος. Το 2004, η σχέση των ψηφοφόρων ΠΑΣΟΚ προς τα μέλη και τους φίλους του, διαμορφώθηκε σε 2,9:1, ενώ το 2007 σε 3,5:1.

Πριν από ένα χρόνο ακριβώς (Μάρτιος 2012), συμμετείχαν στην εκλογή του σημερινού Προέδρου (με βάση τα επίσημα στοιχεία) 236.151 μέλη και φίλοι του ΠΑΣΟΚ. Μετά την εκλογή του Β.Βενιζέλου, τα στελέχη του και τα Μέσα «της παράταξης» αισιοδοξούσαν: «Ο απρόβλεπτα υψηλός βαθμός συμμετοχής στην ψηφοφορία θέτει ευθέως σε αμφισβήτηση το σύνολο των τελευταίων δημοσκοπικών ευρημάτων, καθώς ο αριθμός των συμμετεχόντων αντιστοιχεί περίπου στο 3,5% του εκλογικού σώματος. Επομένως, σύμφωνα με τις κατάλληλες «αναγωγές», η αφετηρία του ΠΑΣΟΚ σήμερα θα βρισκόταν γύρω στο 22%» (ΤΑ ΝΕΑ 19/3/2012).


Ωστόσο, παρά τις διθυραμβικές προσδοκίες του παραταξιακού τύπου, στις εκλογές που ακολούθησαν, μόλις δύο μήνες μετά (Μάιος 2012), το ΠΑΣΟΚ συνετρίβη εκλογικά και έλαβε, αντί του προσδοκώμενου 22%, μόλις 13,2% (833.527 ψήφους) και ακόμη λιγότερες στις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου (755.868, 12,3%). Ο αριθμός των συμμετεχόντων μελών και φίλων αντιστοιχούσε, πράγματι, σε 3.7% του συνολικού εκλογικού σώματος, αλλά η σχέση ψηφοφόρων/μελών διατηρήθηκε και πάλι σε 3,5:1 (πίνακας 1).
Στην πρόσφατη διαδικασία για την ανάδειξη των εκπροσώπων του κόμματος στο 9ο «Συντακτικό» Συνέδριο, ανακοινώθηκε ότι πήραν μέρος 112.016 μέλη και φίλοι του υπολειπόμενου ΠΑΣΟΚ. Ο εν λόγω αριθμός μας παρέχει μια επιπλέον ασφαλή ένδειξη για τη σημερινή εκλογική απήχηση του κόμματος, ανεξάρτητα από τις δημοσκοπήσεις, που ωστόσο συγκλίνει με τις τελευταίες. Με βάση την ιστορικά διαμορφωμένη αναλογία ψηφοφόρων προς μέλη-φίλους (3.5:1) και αν υποτεθεί ότι η αποχή παραμένει στα επίπεδα των τελευταίων εκλογών, τότε οι εναπομείναντες ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν σήμερα τις 400-430.000• κοινωνική επιρροή που περιορίζεται στο 6,5%-7% του εκλογικού σώματος, δηλαδή το ½ της τελευταίας εκλογικής του επίδοσης.
Η συμμετοχή, λοιπόν, στην κυβέρνηση συνεργασίας δεν ωφέλησε. Η φθίνουσα πορεία του συγκεκριμένου κομματικού χώρου δεν τερματίστηκε με τις εκλογές. Τα δημογραφικά δεδομένα της συνεχιζόμενης -κατά το μετεκλογικό εξάμηνο- κοινωνικής του περιθωριοποίησης εμφαίνονται στον πίνακα 2 και είναι αμείλικτα. Το σημερινό κομματικό μόρφωμα που έχει προκύψει, αποτελεί στην ουσία κέλυφος του ιστορικού κόμματος και το εγχείρημα της κομματικής ανάταξης διαθέτει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Η ηλικιακή ανανέωση της ηγετικής ομάδας (το μοντέλο του «πράσινου Τσίπρα») δεν αρκεί προφανώς για να αντιστρέψει την έκδηλη ηλικιακή γήρανση της εκλογικής του βάσης.
Ωστόσο, η σταθεροποίηση του νέου ΠΑΣΟΚ έστω και σε αυτά τα χαμηλά επίπεδα, του επιτρέπει να παραμείνει ως «συνιστώσα» της υπό ανασύνθεση κεντροαριστεράς, αλλά και ταυτοχρόνως να διατηρεί την ιδιότητα του κυβερνητικού εταίρου, στο νέο πολυκομματικό κομματικό σύστημα που διαμορφώνεται.

Εφημερίδα των Συντακτών
tvxs