Χρήστος Ζήκος
Ξεκινόντας απο το απόφθεγμα πως η ιστορία γράφεται από τους νικητές, ας πάρουμε την μεταπολίτευση ως έναν ιδεολογικό “ψυχρό” πόλεμο.
Σε αυτόν τον πόλεμο λοιπόν,αδιαμφισβήτητος νικητής, και συνεπώς διαχειριστής της ιστορίας, ήταν το ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Ο μύθος λοιπόν ο οποίος πλανάται στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία 20 χρόνια πάει κάπως έτσι. Μετά την κακιά χούντα ήρθε στην εξουσία μία εξίσου κακιά δεξιά, άξιο τέκνο της δεξιάς του ΄50, που απειλούσε να γυρίσει την Ελλάδα σε προδικτατορικές εποχές αμερικανοκρατίας. Τότε βρέθηκε ένας μεγάλος ηγέτης που με το γεμάτο νέους και καταξιομένους αγωνιστές κινημά του κατάφερε και έφτιαξε ένα ισχυρό κράτος δικαίου,διέλυσε το κατεστημένο της δεξιάς και τα κατάλοιπα της χούντας και επανίδρυσε το κοινωνικό κράτος. Αυτό είναι πάνω κάτω η απάντηση που παίρναμε μεχρι πριν 2-3 χρόνια (όχι τώρα που το αντιΠΑΣΟΚ είναι πιο μόδατο και απ΄το iphone) όταν ρωτούσαμε σαν νέοι “τι έγινε το ΄81;”. Φυσικά όπως κάθε ιστορία έχει γερά πατήματα στην αλήθεια,απλά η αλήθεια είναι λίγο “ενισχυμένη”,όπως τα ποσοστά του πρώτου κόματος της -κατα τ'άλλα- δημοκρατιας μας.
Βεβαίως και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως το ΠΑ.ΣΟ.Κ έφερε την αλλαγή στην κοινωνία όπως διατυμπάνιζε, όμως αλήθεια ποιά αλλαγή υποσχόταν και ποιά έφερε; Δεν θα ήθελα ποτε να μπω σε θεωρίες συνομωσιολογίας γύρω από τα κίνητρα ή τις σκοπιμότητες του Αντρέα, γιατί θα θεωρούσα τον εαυτό μου γραφικό να μιλά για καταστάσεις και εποχές που δεν εζησε. Το γεγονός πάντως είναι πως “Έξω απ΄την ΕΕ” έγινε πλαίσια στήριξης, το “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο” έγινε
“θέλω να ευχαριστίσω την κυβέρνηση των ΗΠΑ” και γενικότερα η ιδέα της μεγάλης αλλαγής αρκέστηκε με μικρές αλλαγές. Επικράτησε όμως στη συνείδηση του Έλληνα ως μια αλλαγή που προσέφερε πολλά,και η αλήθεια είναι πως το ΠΑ.ΣΟ.Κ. λατρεύτηκε όσο λίγα κόμματα στην ιστορία του τόπου. Λαός όμως που ξεχνά την ιστορία του όμως δεν έχει μέλλον. Οι πολίτες άφησαν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. να παρεκλίνει. Έκλειναν τα μάτια στη διαφθορά για πολλά χρόνια όσο τους βόλευε και περνούσε σχεδόν αδιάφορο το ότι οι σοσιαλιστές,αγωνιστές και οραματιστές είχαν μεταλαχτεί σε επαγγελματίες πολιτικούς με μόνο πολιτικό πρόταγμα το ρουσφέτι. Ο μέσος άνθρωπος λοιπόν δημιούργησε τον κρατικοδίαιτο δικοματισμό της μεταπολίτευσης. Όχι στο μέτρο του “μαζί τα φάγαμε”,αλλά σίγουρα μαζί ανεχόμασταν να τα τρώνε... Και στο χέρι του λαού είναι πάλι να μην αφήσει τον καινούργιο φορέα της αλλαγής να γίνει κατεστημένο αλλά να παραμείνει αυτό που δείχνει τώρα ότι θέλει να γίνει. Αυτό πρέπει να είναι και το μόνο που πρέπει να θυμόμαστε στις 18 ιουνίου εάν και εφόσον έχουμε αριστερή κυβέρνηση. Αλλά αλήθεια πως μπορεί να γίνει μία σύγκριση δυο κινημάτων σε διαφορετική χρονική περιόδο;
Αν προσπαθήσουμε να βρούμε κοινά στοιχεία με το ΠΑ.ΣΟ.Κ του ΄81 και με το ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ του ΄12 θα ήταν σα να συγκρίνουμε νούμερα με χρώματα. Ως μοναδική κοινή αφετηρία μπορούμε να δεχτούμε πως και το ενα και το άλλο διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο για να αλλάξουν μία παθογενή κατάσταση. Αυτό που μπορούμε πάντως να εντοπίσουμε είναι κοινές καταστάσεις στην ελληνική κοινωνία με το ΄81,γιατί στο κάτω κάτω ένα κόμμα που διεκδικεί την εξουσία για να φέρει μία ριζικη αλλαγή αντλεί τη δύναμη του από τις μάζες που ζητούν αυτή την αλλαγή.
Σήμερα λοιπόν ζούμε σε μία κατάσταση όπου νιώθουμε αδιέξοδο στα οικονομικά σαν κοινωνία σε όλα τα επίπεδα,από την μακροοικονομία του κράτους μέχρι το οικιακό εισόδημα. Ο μέσος πολίτης ζεί έναν συνεχόμενο εξευτελισμό βλέποντας αυτούς που του στερήσανε την αξιοπρέπια του σαν εργαζόμενο να την βγάζουν λάδι. Κάπως έτσι πρέπει να ζούσε και ο ελληνικός λαός στα τέλη του ΄70 όταν έβλεπε την χούντα που του στέρησε, με πιό άμεσο τρόπο, την αξιοπρέπια του να την δικάζουν μεν, αλλά να μην την ξεριζώνουν. Ο κόσμος τότε είχε στοχοποιήσει σαν εχθρό του τον “χουντικό”, χαρακτηρισμός που καθιερόθηκε ως ύβρις στους μεταπολιτευτικούς λόγους,όπως πάω στοίχημα θα μείνει στα επόμενα χρόνια ο “μνημονιακός”, όταν θα αναφερόμαστε στο σήμερα. Μία άλλη ομοιότητα της σημερινής με την τότε κοινωνία είναι η πίεση μέσο διλημμάτων. Το “Καραμανλής ή τανκς” ήτανε ικανό να επιρεάσει τη κοινή γνώμη για 2-3 χρόνια, όπως το “μνημόνιο ή χρεοκοπία” πάγωσε για λίγο καιρό τη κοινή γνώμη σήμερα.
Ήταν όμως η ελπίδα της αλλαγής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που ενέπνευσε τον μέσο πολίτη να πιστέψει πως μπορεί να υπερβεί την μοίρα του φτωχού συγγενή της δύσης και να δημιουργήσει μια Ελλάδα που “ανήκει στους Έλληνες”. Έτσι και σήμερα,βλέπουμε πως ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. (δεν κρίνω το αποτέλεσμα που θα έχει εάν γίνει κυβέρνηση αλλά την πρόθεση) δίνει την ελπίδα στον λαό για ένα πιο ανθρώπινο,πιο αξιοπρεπές και πιό δίκαιο μέλλον για την χώρα.
Κάπως έτσι λοιπόν πάμε στις εκλογές της 17ης ιουνίου,με τον φόβο και την ελπίδα να γυρνάνε στο κεφάλι μας, και να υπερισχύουν εναλλάξ.
Δεν ξέρω εάν το ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. θα γίνει ΠΑ.ΣΟ.Κ. στη θέση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., εάν θα είναι ρεαλιστικό το πρόγραμμα του Τσίπρα ούτε πως θα συνηπάρξουν οι συνιστώσες στη κυβέρνηση. Δεν ξέρω εάν θα
ακυρώθει το μνημόνιο ή θα επαδιαπραγματευτεί, και ούτε και με ενδιαφέρει αν θα το λένε μνημόνιο,μεσοπρόθεσμο,συμφωνητικό ΄Γ ή κάπως αλλιώς ότι προκύψει. Ξέρω όμως πως είναι η μοναδική ευκαιρία που έχω μπροστά μου να αλλάξω το παιχνίδι. Ξέρω πως είναι το μόνο κίνημα που δεν μου πουλάει φόβο,αλλά ελπίδα. Και ξέρω τέλος πως το πόσο ρεαλιστική είναι μία προσπάθεια κρίνεται από τη θέληση να την πετύχεις και όχι από τα στενά όρια του εκάστοτε “ρεαλισμού”.
Και στο φινάλε ποιός μπορεί να μας στερήσει το δικαίωμα να παλέψουμε για έναν κόσμο με πιο ανθρώπινες συνθήκες,με σεβασμό στη ζωη;
Ξεκινόντας απο το απόφθεγμα πως η ιστορία γράφεται από τους νικητές, ας πάρουμε την μεταπολίτευση ως έναν ιδεολογικό “ψυχρό” πόλεμο.
Σε αυτόν τον πόλεμο λοιπόν,αδιαμφισβήτητος νικητής, και συνεπώς διαχειριστής της ιστορίας, ήταν το ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Ο μύθος λοιπόν ο οποίος πλανάται στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία 20 χρόνια πάει κάπως έτσι. Μετά την κακιά χούντα ήρθε στην εξουσία μία εξίσου κακιά δεξιά, άξιο τέκνο της δεξιάς του ΄50, που απειλούσε να γυρίσει την Ελλάδα σε προδικτατορικές εποχές αμερικανοκρατίας. Τότε βρέθηκε ένας μεγάλος ηγέτης που με το γεμάτο νέους και καταξιομένους αγωνιστές κινημά του κατάφερε και έφτιαξε ένα ισχυρό κράτος δικαίου,διέλυσε το κατεστημένο της δεξιάς και τα κατάλοιπα της χούντας και επανίδρυσε το κοινωνικό κράτος. Αυτό είναι πάνω κάτω η απάντηση που παίρναμε μεχρι πριν 2-3 χρόνια (όχι τώρα που το αντιΠΑΣΟΚ είναι πιο μόδατο και απ΄το iphone) όταν ρωτούσαμε σαν νέοι “τι έγινε το ΄81;”. Φυσικά όπως κάθε ιστορία έχει γερά πατήματα στην αλήθεια,απλά η αλήθεια είναι λίγο “ενισχυμένη”,όπως τα ποσοστά του πρώτου κόματος της -κατα τ'άλλα- δημοκρατιας μας.
Βεβαίως και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως το ΠΑ.ΣΟ.Κ έφερε την αλλαγή στην κοινωνία όπως διατυμπάνιζε, όμως αλήθεια ποιά αλλαγή υποσχόταν και ποιά έφερε; Δεν θα ήθελα ποτε να μπω σε θεωρίες συνομωσιολογίας γύρω από τα κίνητρα ή τις σκοπιμότητες του Αντρέα, γιατί θα θεωρούσα τον εαυτό μου γραφικό να μιλά για καταστάσεις και εποχές που δεν εζησε. Το γεγονός πάντως είναι πως “Έξω απ΄την ΕΕ” έγινε πλαίσια στήριξης, το “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο” έγινε
“θέλω να ευχαριστίσω την κυβέρνηση των ΗΠΑ” και γενικότερα η ιδέα της μεγάλης αλλαγής αρκέστηκε με μικρές αλλαγές. Επικράτησε όμως στη συνείδηση του Έλληνα ως μια αλλαγή που προσέφερε πολλά,και η αλήθεια είναι πως το ΠΑ.ΣΟ.Κ. λατρεύτηκε όσο λίγα κόμματα στην ιστορία του τόπου. Λαός όμως που ξεχνά την ιστορία του όμως δεν έχει μέλλον. Οι πολίτες άφησαν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. να παρεκλίνει. Έκλειναν τα μάτια στη διαφθορά για πολλά χρόνια όσο τους βόλευε και περνούσε σχεδόν αδιάφορο το ότι οι σοσιαλιστές,αγωνιστές και οραματιστές είχαν μεταλαχτεί σε επαγγελματίες πολιτικούς με μόνο πολιτικό πρόταγμα το ρουσφέτι. Ο μέσος άνθρωπος λοιπόν δημιούργησε τον κρατικοδίαιτο δικοματισμό της μεταπολίτευσης. Όχι στο μέτρο του “μαζί τα φάγαμε”,αλλά σίγουρα μαζί ανεχόμασταν να τα τρώνε... Και στο χέρι του λαού είναι πάλι να μην αφήσει τον καινούργιο φορέα της αλλαγής να γίνει κατεστημένο αλλά να παραμείνει αυτό που δείχνει τώρα ότι θέλει να γίνει. Αυτό πρέπει να είναι και το μόνο που πρέπει να θυμόμαστε στις 18 ιουνίου εάν και εφόσον έχουμε αριστερή κυβέρνηση. Αλλά αλήθεια πως μπορεί να γίνει μία σύγκριση δυο κινημάτων σε διαφορετική χρονική περιόδο;
Αν προσπαθήσουμε να βρούμε κοινά στοιχεία με το ΠΑ.ΣΟ.Κ του ΄81 και με το ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ του ΄12 θα ήταν σα να συγκρίνουμε νούμερα με χρώματα. Ως μοναδική κοινή αφετηρία μπορούμε να δεχτούμε πως και το ενα και το άλλο διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο για να αλλάξουν μία παθογενή κατάσταση. Αυτό που μπορούμε πάντως να εντοπίσουμε είναι κοινές καταστάσεις στην ελληνική κοινωνία με το ΄81,γιατί στο κάτω κάτω ένα κόμμα που διεκδικεί την εξουσία για να φέρει μία ριζικη αλλαγή αντλεί τη δύναμη του από τις μάζες που ζητούν αυτή την αλλαγή.
Σήμερα λοιπόν ζούμε σε μία κατάσταση όπου νιώθουμε αδιέξοδο στα οικονομικά σαν κοινωνία σε όλα τα επίπεδα,από την μακροοικονομία του κράτους μέχρι το οικιακό εισόδημα. Ο μέσος πολίτης ζεί έναν συνεχόμενο εξευτελισμό βλέποντας αυτούς που του στερήσανε την αξιοπρέπια του σαν εργαζόμενο να την βγάζουν λάδι. Κάπως έτσι πρέπει να ζούσε και ο ελληνικός λαός στα τέλη του ΄70 όταν έβλεπε την χούντα που του στέρησε, με πιό άμεσο τρόπο, την αξιοπρέπια του να την δικάζουν μεν, αλλά να μην την ξεριζώνουν. Ο κόσμος τότε είχε στοχοποιήσει σαν εχθρό του τον “χουντικό”, χαρακτηρισμός που καθιερόθηκε ως ύβρις στους μεταπολιτευτικούς λόγους,όπως πάω στοίχημα θα μείνει στα επόμενα χρόνια ο “μνημονιακός”, όταν θα αναφερόμαστε στο σήμερα. Μία άλλη ομοιότητα της σημερινής με την τότε κοινωνία είναι η πίεση μέσο διλημμάτων. Το “Καραμανλής ή τανκς” ήτανε ικανό να επιρεάσει τη κοινή γνώμη για 2-3 χρόνια, όπως το “μνημόνιο ή χρεοκοπία” πάγωσε για λίγο καιρό τη κοινή γνώμη σήμερα.
Ήταν όμως η ελπίδα της αλλαγής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που ενέπνευσε τον μέσο πολίτη να πιστέψει πως μπορεί να υπερβεί την μοίρα του φτωχού συγγενή της δύσης και να δημιουργήσει μια Ελλάδα που “ανήκει στους Έλληνες”. Έτσι και σήμερα,βλέπουμε πως ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. (δεν κρίνω το αποτέλεσμα που θα έχει εάν γίνει κυβέρνηση αλλά την πρόθεση) δίνει την ελπίδα στον λαό για ένα πιο ανθρώπινο,πιο αξιοπρεπές και πιό δίκαιο μέλλον για την χώρα.
Κάπως έτσι λοιπόν πάμε στις εκλογές της 17ης ιουνίου,με τον φόβο και την ελπίδα να γυρνάνε στο κεφάλι μας, και να υπερισχύουν εναλλάξ.
Δεν ξέρω εάν το ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. θα γίνει ΠΑ.ΣΟ.Κ. στη θέση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., εάν θα είναι ρεαλιστικό το πρόγραμμα του Τσίπρα ούτε πως θα συνηπάρξουν οι συνιστώσες στη κυβέρνηση. Δεν ξέρω εάν θα
ακυρώθει το μνημόνιο ή θα επαδιαπραγματευτεί, και ούτε και με ενδιαφέρει αν θα το λένε μνημόνιο,μεσοπρόθεσμο,συμφωνητικό ΄Γ ή κάπως αλλιώς ότι προκύψει. Ξέρω όμως πως είναι η μοναδική ευκαιρία που έχω μπροστά μου να αλλάξω το παιχνίδι. Ξέρω πως είναι το μόνο κίνημα που δεν μου πουλάει φόβο,αλλά ελπίδα. Και ξέρω τέλος πως το πόσο ρεαλιστική είναι μία προσπάθεια κρίνεται από τη θέληση να την πετύχεις και όχι από τα στενά όρια του εκάστοτε “ρεαλισμού”.
Και στο φινάλε ποιός μπορεί να μας στερήσει το δικαίωμα να παλέψουμε για έναν κόσμο με πιο ανθρώπινες συνθήκες,με σεβασμό στη ζωη;

Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου