Του Αλέκου Ανδρικάκη
Έχει χαρακτηριστεί ως η πιο παράδοξη μάχη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ίσως από τις πλέον παράδοξες στη στρατιωτική ιστορία. Και είναι χαρακτηρισμός που δεν απέχει από την ιστορική πραγματικότητα. Πάντως σίγουρα αυτό που συνέβη προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό για τον τρόπο που οι άοπλοι Κρήτες υπερασπίστηκαν το ουσιαστικά χωρίς άμυνα νησί τους, απέναντι στην 7η αερομεταφερόμενη μεραρχία των αλεξιπτωτιστών του Χίτλερ και του Γκαίριγκ, του αρχηγού της ναζιστικής αεροπορίας.
Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε είναι απ’ τα αρχεία του γερμανικού στρατού:
1.Οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές έχουν πατήσει ήδη το κρητικό έδαφος, στην περιοχή του Μάλεμε. Πολλοί άλλοι συνεχίζουν να πέφτουν.
3.Ομάδα Γερμανών αλεξιπτωτιστών σ’ ένα από τα μεταγωγικά, λίγο πριν την πτώση στο Μάλεμε
4.Σύλληψη Αυστραλών στρατιωτών από Γερμανούς στο Μάλεμε, τις πρώτες ώρες της επίθεσης
5.Γερμανός αλεξιπτωτιστής τραυματισμένος στο έδαφος, από την πτώση του.
6.Γερμανοί στρατιώτες κάνουν ανίχνευση της περιοχής, λίγο έξω από το Ηράκλειο.
7.Το αεροδρόμιο του Μάλεμε, σε εικόνα που καταγράφηκε από γερμανικό βομβαρδιστικό την πρώτη ημέρα της επίθεσης. Στη φωτογραφία, που πάρθηκε από μεγάλο ύψος, διακρίνονται σαν μικρά σημάδια δεκάδες αεροσκάφη που πετούν πάνω από την περιοχή.
Η Μάχη
Η Μάχη της Κρήτης, όπως πέρασε στην ιστορία, ξεκίνησε τα ξημερώματα της Τρίτης 20 Απριλίου 1941 και διήρκεσε σχεδόν 10 ημέρες.
Και διέψευσε το γερμανικό σχέδιο «Ερμής» που πρόβλεπε την κατάκτηση της Κρήτης μέσα σε μερικές ώρες. Οι Γερμανοί ήθελαν το νησί εξαιτίας της στρατηγικής του θέσης, προκειμένου να μπορούν στη συνέχεια να οργανώσουν επιθέσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Τα πράγματα όμως δεν ήλθαν όπως πίστευαν. Το σχέδιο της ταχείας κατάληψης της Μεγαλονήσου δεν πέτυχε. Μπορεί στο νησί να υπήρχαν μόνο 30.000 συμμαχικές δυνάμεις και οκτώ τάγματα ανεκπαίδευτων ακόμη για πόλεμο Ελλήνων νεοσυλλέκτων, που μεταφέρθηκαν από την Τρίπολη και το Ναύπλιο, όμως υπήρχαν άνθρωποι με καρδιά, που είχαν μάθει να μάχονται, να διεκδικούν και να υπερασπίζονται την ελευθερία τους. Οι Κρήτες, άλλωστε μόλις πριν από 43 χρόνια είχαν διώξει τον προηγούμενο δυνάστη.
Έτσι, η ψυχή των άοπλων κατοίκων τα ‘βαλε με την πιο παράδοξη μάχη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στην Κρήτη έσβησε η περηφάνια του Χίτλερ, το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών, κι εδώ άλλαξε η πορεία του πολέμου, καθώς η 10ήμερη μάχη καθυστέρησε τους Γερμανούς να εισβάλουν στη Σοβιετική Ένωση. Η Μάχη της Κρήτης έχει ξεφύγει πλέον από τα όρια της τοπικής ιστορίας και αποτελεί χρυσή σελίδα στην παγκόσμια ιστορία.
Ξεκίνησε τα ξημερώματα της Τρίτης 20 Μαΐου 1941 και ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 29 Μαΐου με την κατάληψη του νησιού, που σήμανε βέβαια την έναρξη του περίφημου αντιστασιακού κινήματος από τη μια άκρη του νησιού έως την άλλη, αλλά παράλληλα τις μεγάλες θυσίες στον απελευθερωτικό αγώνα με τις εκατόμβες νεκρών.
Ο Τσώρτσιλ αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι ο Χίτλερ σπατάλησε άδικα τις δυνάμεις του στην Κρήτη, ενώ θα μπορούσε να κατακτήσει Κύπρο, Συρία, Ιράκ, ίσως και Περσία. Και μάλιστα κατέστρεψε το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών.
Ο Χίτλερ ομολόγησε αμέσως μετά ότι «η Κρήτη απέδειξε πως οι μεγάλες ημέρες των αλεξιπτωτιστών τελείωσαν»!
Εκτός από τις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε, παρουσιάζουμε επίσης ένα μικρό απόσπασμα από την περιγραφή ενός Γερμανού αλεξιπτωτιστή, από τους πρώτους που έπεσαν στην Κρήτη, των πρώτων στιγμών της πτώσης πάνω από το Μάλεμε. Επίσης ένα χρονικό των γεγονότων που οδήγησαν στη Μάχη της Κρήτης, αλλά του δεκαημέρου μέχρι το τέλος της.
Η περιγραφή ενός Γερμανού αλεξιπτωτιστή
Τις στιγμές της πτώσης των αλεξιπτωτιστών πάνω από το Μάλεμε περιέγραψε ένας από τους πρώτους Γερμανούς που έπεσαν στην περιοχή. Η αγωνία, ο φόβος, η τραγικότητα των στιγμών, είναι φανερή στην περιγραφή που έκανε στο ημερολόγιό του ο 28χρονος υποσμηναγός του Α΄ σώματος των αλεξιπτωτιστών Ernst Kleinlein. Η καταγραφή ξεκινά ενώ πετάει με ένα μεταγωγικό αεροπλάνο Junkers πάνω από την Κρήτη, έτοιμος ο ίδιος για την πτώση. Το κείμενο είχε σταλεί στο αμερικανικό περιοδικό “Life”, φυσικά ως προπαγανδιστικό υλικό, από το γερμανικό υπουργείο Προπαγάνδας και είχε δημοσιευτεί στις 14 Ιουλίου 1941, σχεδόν 1,5 μήνα μετά την κατάληψη της Κρήτης από τα γερμανικά στρατεύματα.
Μαζί είχαν σταλεί φωτογραφίες από την επιχείρηση στην Κρήτη
«Ο δείκτης πάνω στο μικρό ασημένιο μου ρολόι βρίσκεται κοντά στις 4 π. μ.» έγραφε ο Γερμανός υπολοχαγός. «Μας απομένουν ακόμα 15 λεπτά πτήσης. Κοιτώ έξω από το παράθυρο του αεροπλάνου. Τα άλλα αεροπλάνα του σμήνους έχουν πλησιάσει. Εκεί πέρα το πρόσωπο του Υπολοχαγού W. με κοιτάζει επίμονα πίσω από το τζάμι ενός άλλου παράθυρου. Βλέπω το σημάδι στο κούτελό του, κάτω από το ατσάλινο κράνος. Είμαστε τόσο κοντά που νομίζω ότι θα μπορούσαμε να φωνάξουμε ο ένας τον άλλο. Πίσω μας πετάει ο δεύτερος λόχος και πίσω ο τρίτος. Μετράω να δω μήπως κάποιο αεροπλάνο έχει μείνει πίσω - δώδεκα, 15, 23, 30, 32 - κι όπως φτάνω τα 60, εγκαταλείπω. Από το βαθυκύανο μπλε ανάμεσα στον ουρανό και στη θάλασσα τα αεροπλάνα σηκώνονται πίσω μας σαν ένας στρατός από ξελεπιασμένους δράκους. Υπάρχουν εκατοντάδες αεροπλάνα. Ο υποδεκανέας με χτυπά ελαφρά στον ώμο. Δείχνει μέσα από το αντικρινό παράθυρο. Να τη: η μικρή και στενή παραλία, τα ακρώρεια σε πρώτο πλάνο και πίσω η δεύτερη αναβαθμίδα οι λευκές βραχώδεις κορυφές των βουνών της Κρήτης.
Χτες πέταξα με τον ταγματάρχη Von T. στο αεροπλάνο παρατήρησης πάνω από το μέρος όπου σκοπεύαμε να γίνει η σύγκρουση. Ακόμα ακούω τη φωνή του: «όλα πρέπει να γίνουν σα να ήταν ελιγμοί – δεν υπάρχουν άλλα εχθρικά μαχητικά. Τα τρία κύματα των Messerschmitts μας, επιβάλλουν τη σιγή στις εχθρικές αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες. Έπειτα η τελευταία επίθεση με στούκας ακολουθεί. Μετά πέφτεις – όπως στους ελιγμούς – κατάλαβες;».
Είχα καταλάβει. Ο υποσμηναγός W. εκεί πέρα, με την ουλή στο μέτωπο που απέκτησε στο Ρότερνταμ, πετάει κάτω στα δυτικά του αεροδρομίου. Παίρνουμε το λόφο προς τα ανατολικά.
Ο υποδεκανέας με χτυπά ξανά ελαφρά στον ώμο. «Herr Oberleutnant». Ναι, ξέρω. Ξανά είναι αυτή η πιεστική αίσθηση στο στομάχι μου που μου ’ρχεται όταν το αεροπλάνο προσγειώνεται.
«Πόρτα ανοιχτή».
Ο σμηνίας στέκεται στην πόρτα. Δίνει το σύνθημα να γλιστρήσουμε με ένα χτύπημα του αριστερού του χεριού στην πλάτη κάθε άνδρα που γρήγορα εμφανίζεται μπροστά από την πόρτα του αεροπλάνου. Ο Schroeder, o Grammelsberg, o Hansen, o Berg, o Wenstaedt, τώρα ο υποδεκανέας, τώρα εγώ.
Έχω τεσσεράμισι δευτερόλεπτα από τη στιγμή που το αλεξίπτωτο θα ανοίξει μέχρι την προσγείωση. Ο αέρας μας μεταφέρει απευθείας στο λόφο. Τα βομβαρδιστικά αεροσκάφη μας ρίχνονται εναντίον των πυροβολαρχιών από ψηλά σα μαχαίρια που εκσφενδονίζονται. Τώρα ανακαλύπτω το τσιριχτό σφύριγμα του αεροπλάνου που κινείται με συριστικό ήχο προς τα κάτω μόνο 50 μέτρα από εμάς – υπάρχει ένας ξερός κρότος των κανονιών του. Έρχεται αμέσως και το επόμενο. Σε απόσταση είναι τα κοίλα των εκρήξεων από βόμβες που πέφτουν με γδούπο. Εκεί πέρα, το πρώτο μας πολυβόλο ξεκινάει. Ο υπολοχαγός W. επιτίθεται ήδη. Έπειτα κι εγώ ο ίδιος βρίσκομαι κάτω.
Ο υποδεκανέας στέκεται στον κρατήρα από τη βόμβα δίπλα στο πολυβόλο, δίπλα του ο Schroeder, δίπλα του ο λοχίας. Τα βομβαρδιστικά έχουν αποσυρθεί και κάνουν κύκλους τριγύρω σα χελιδόνια στον αέρα. Θα έρθουν τα αγγλικά μαχητικά;
Κανένα δεν έρχεται. Από το λόφο μας μπορούμε να κοιτάξουμε κάτω στο πεδίο μάχης[Αεροδρόμιο του Μάλεμε – ED]. Στα δεξιά, το υπόστεγο των αεροσκαφών, φτιαγμένο από παλιό πηλό, ξύλινους στύλους και σανίδες. Μερικές φορές, ένα μικρό όπλο κροταλίζει από το σκιώδες βάθος. Τέσσερις χακί φιγούρες προχωρούν και πέφτουν μαζί. Από δω μοιάζουν με μαριονέτες. Δεν είδαμε τους πυροβολισμούς».
Το χρονικό μέχρι την κατάληψη της Κρήτης
Νοέμβριος 1940: Η άμυνα της Κρήτης αναλαμβάνεται από τους Βρετανούς. Η 5η Μεραρχία Κρητών μεταφέρεται στην Αθήνα.
15 Απριλίου: Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις, αποφασίζεται η κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς. Στο δεύτερο 15ήμερο του Απριλίου σχεδιάζεται η μεταφορά Ελληνικών και Βρετανικών δυνάμεων από την ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη.
23 Απριλίου: Μετά την κατάληψη της Αθήνας η ελληνική κυβέρνηση, υπό τον Ρεθύμνιο Εμμανουήλ Τσουδερό, μαζί με τον μονάρχη Γεώργιο Β΄, μεταφέρεται στην Κρήτη, το μόνο ακόμη ελεύθερο τμήμα της Ελλάδας.
25 Απριλίου: Μεταφέρεται στην Κρήτη σημαντική δύναμη Νεοζηλανδών.
28 Απριλίου: Υπό την προεδρία του 'Έλληνα πρωθυπουργού Ε. Τσουδερού πραγματοποιείται στα Χανιά σύσκεψη της ελληνικής ηγεσίας και των Βρετανών αξιωματούχων. Ζητείται ενίσχυση για τη στρατιωτική προετοιμασία και την αποτελεσματικότερη άμυνα του νησιού.
29 Απριλίου: Ο διοικητής της νεοζηλανδικής μεραρχίας στρατηγός Μπέρναντ Φράιμπεργκ φτάνει στην Κρήτη και αναλαμβάνει τη διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων του νησιού.
14 Μαΐου: Στρατιωτικοί στόχοι της Κρήτης βομβαρδίζονται συστηματικά από τη γερμανική αεροπορία. Είναι ουσιαστικά ο προάγγελος της επίθεσης που θα ακολουθήσει.
18-19 Μαΐου: Στα αεροδρόμια της Αττικής και σε άλλα της νότιας Ελλάδας προσγειώνονται πολεμικά αεροπλάνα της γερμανικής αεροπορίας και προετοιμάζονται για την επίθεση.
20 Μαΐου: Στις 6.30 το πρωί αρχίζει η Γερμανική επίθεση. Το αεροδρόμιο του Μάλεμε δέχεται έναν ανελέητο βομβαρδισμό από το επίλεκτο σώμα των γερμανικών αλεξιπτωτιστών. Οι Γερμανοί στοχεύουν στην κατάληψή του ώστε να μεταφέρουν απ’ αυτό νέες δυνάμεις.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας γίνεται επίθεση στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο.
Η επίθεση συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των αμυνομένων που περίμεναν τον εχθρό στα σημεία επιθέσεων αφού οι Άγγλοι γνώριζαν το σχέδιο της Γερμανικής επιθέσεως.
Η αντίσταση του λαού ήταν καθολική και άμεση.
Οι Έλληνες στρατιώτες και οι συμμαχικές δυνάμεις και όσοι από τους κατοίκους είχαν στην κατοχή τους οπλισμό αποδεκάτισαν τα πρώτα κύματα των επιτιθεμένων.
21 Μαΐου: Τα αεροδρόμια παραμένουν στα χέρια των συμμαχικών δυνάμεων. Οι αλεξιπτωτιστές αποδεκατίζονται, από την αντίσταση που συναντούν. Πολλά επίσης από τα γερμανικά αεροπλάνα ή καταρρίπτονται ή συντρίβονται χτυπημένα στο έδαφος.
Στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο αποτυγχάνουν καθ’ ολοκλήρου.
Οι προσπάθειες των Γερμανών να αποβιβάσουν στρατεύματα από τη θάλασσα δεν είχαν αποτέλεσμα. Ο Αγγλικός στόλος που έπλεε γύρω από το νησί , εξουδετερώνει τη γερμανική νηοπομπή που κατευθύνεται προς την Κρήτη. Βυθίζονται 15 επιταγμένα σκάφη με άγνωστο αριθμό θυμάτων.
Το απόγευμα της 21ης Μαΐου. Οι αλεξιπτωτιστές του 1ου συντάγματος καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο του Μάλεμε, στο οποίο προσγειώνονται οπλιταγωγά με ένα σύνταγμα της 5ης ορεινής μεραρχίας.
22 Μαΐου: Η Γερμανική αεροπορία εξαπολύει κατά του Αγγλικού ναυτικού σφοδρή επίθεση και βυθίζει πολλά πλοία .
Γίνεται προσπάθεια ανακατάληψης του αεροδρομίου του Μάλεμε από ελληνικές και συμμαχικές δυνάμεις χωρίς αποτέλεσμα. Η 5η ορεινή μεραρχία αντεπιτίθεται και διεξάγονται μερικές από τις πιο αιματηρές μάχες όλης της επιχείρησης. Οι Έλληνες και οι σύμμαχοι πολεμούν υποχωρώντας , όμως υποκύπτουν στην τέλεια οργάνωση και τον εξοπλισμό του εχθρού, πράγματα που οι υπερασπιστές της Κρήτης δεν διέθεταν.
23 Μαΐου: Ο Τσόρτσιλ στέλνει μήνυμα στο στρατηγείο και τονίζει «Η μάχη της Κρήτης πρέπει να κερδηθεί».
24 Μαΐου: Οι βομβαρδισμοί των πόλεων της Κρήτης συνεχίζονται. Στα Χανιά οι Γερμανοί παίρνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Οι αμυνόμενοι στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν τη μάχη «μέχρι εσχάτων».
25 Μαΐου: Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κάνδανο
26 Μαΐου: Καταλαμβάνεται ο Γαλατάς. Οι συμμαχικές δυνάμεις μάχονται για να προστατέψουν τα Χανιά. Ο στρατηγός Φράϊμπεργκ με δήλωσή του επισημαίνει τη δύσκολη θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι συμμαχικές δυνάμεις.
27 Μαΐου: Ο αρχιστράτηγος της Μέσης Ανατολής Ουέιβελ στέλνει μήνυμα να αποχωρήσουν οι συμμαχικές δυνάμεις από την Κρήτη. Για τη μεταφορά και διάσωσή τους στέλνονται πλοία του βρετανικού στόλου.
Καταλαμβάνονται τα Χανιά και το λιμάνι της Σούδας.
28 Μαΐου: Αρχίζει η αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων προς τα Σφακιά.
Οι Βρετανοί χωρίς να ενημερώσουν τις ελληνικές δυνάμεις τη νύχτα εκκενώνουν την πόλη του Ηρακλείου και επιβιβάζονται στα πλοία που για το σκοπό αυτό καταφθάνουν στο λιμάνι.
Ιταλικά στρατεύματα που προέρχονται από τα Δωδεκάνησα, αποβιβάζονται στην Σητεία και καταλαμβάνουν το νομό Λασιθίου.
29 Μαΐου: Καταλαμβάνονται το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο κάτω από την πίεση των Γερμανικών δυνάμεων, που προχωρώντας προς ανατολάς ενώνονται με τους αλεξιπτωτιστές.
30 Μαΐου: Ο στρατηγός Φράϊμπεργκ αποχωρεί από την Κρήτη.
1η Ιουνίου: Ολοκληρώνεται η αποχώρηση των Βρετανικών δυνάμεων, που είχαν συγκεντρωθεί στα νότια παράλια της Κρήτης. Με πλοία του συμμαχικού στόλου μεταφέρονται αρχικά στην Αίγυπτο, μετά στην Νότια Αφρική για να καταλήξουν στο Λονδίνο.
Μαζί τους έφυγαν και ο βασιλιάς και η ελληνική κυβέρνηση.
Οι δυνάμεις που δεν κατορθώνουν να επιβιβαστούν και που ο αριθμός τους ανέρχεται σε 5.500 άτομα περίπου παραδίδονται, συλλαμβάνονται ή καταφεύγουν στα βουνά.
Η γερμανική κατοχή ξεκινά, μαζί και τα αντίποινα κατά των κατοίκων που αντιστάθηκαν. Η γερμανική σημαία κυματίζει παντού. Αρχίζει η αντίσταση του κρητικού λαού. Μέσα στον Ιούνιο οργανώνονται οι πρώτες αντιστασιακές ομάδες.
www.cretalive.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου