Πέμπτη 6 Μαρτίου 2014

Που βαδίζει η Βενεζουέλα; Του Γιώργου Βαρεμένου

Ήταν η τρίτη φορά τα τελευταία πέντε χρόνια, που βρέθηκα στη Βενεζουέλα, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Ούγκο Τσάβες. Η παρουσία μου συνέπεσε με τα τελευταία γεγονότα, που σημαδεύτηκαν, δυστυχώς, από τον θάνατο ανθρώπων. Η αρχή έγινε πέρσι τον Απρίλη, μετά τις εκλογές που παρακολούθησα με άλλους παρατηρητές. Το αποτέλεσμά τους ήταν κατώτερο των προσδοκιών του επιτελείου του Μαντούρο, ο οποίος, όμως, ήταν ο νικητής και ο συνταγματικά εκλεγμένος Πρόεδρος, έστω και με ένα ποσοστό μικρότερο του αναμενόμενου.
Η δεξιά αντιπολίτευση δεν μπόρεσε να αφομοιώσει το γεγονός ότι έχασε με διαφορά 200.000 ψήφων και κάλεσε τους οπαδούς της να μην αποδεχθούν το αποτέλεσμα. Ο τρόπος που το έκανε, οδήγησε στις 15 και 16 Απριλίου του 2013 σε φασιστική επιδρομή και δολοφονία 11 ανθρώπων, τον τραυματισμό δεκάδων και την καταστροφή κέντρων υγείας και άλλων κοινωνικών δομών που είχε εγκαθιδρύσει η μπολιβαριανή επανάσταση στις παραγκογειτονιές. Μια εκδικητική Δεξιά, που πριν τις εκλογές, μπροστά στο εκλογικό ακροατήριο και σε επαφές που είχαμε με εκπροσώπους της, δήλωνε ότι αφήνει πίσω το παρελθόν και το πραξικόπημα του 2002 και στοχεύει στη δημοκρατική ομαλότητα.

Γεγονός είναι ότι στις αιτίες του περσινού εκλογικού αποτελέσματος περιλαμβάνονται προβλήματα που άρχισαν να υφέρπουν από την εποχή του Ούγκο Τσάβες και τα οποία η σαρωτική προσωπικότητά του δεν άφηνε να πάρουν έντονη μορφή. Η μονοκαλλιέργεια του πετρελαίου οδηγεί στην κατά 80% εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές προϊόντων. Εξάρτηση, που παρουσιάζει μια πολυπλοκότητα και επηρεάζει το επισιτιστικό και τις τιμές. Τη μονοκαλλιέργεια του πετρελαίου προσπάθησε ο Ούγκο Τσάβες να σπάσει στον αγροτικό τομέα, αλλά συνάντησε ακόμη και ένοπλη αντίσταση από γαιοκτήμονες που προασπίζονταν το δικαίωμα να αφήνουν ακαλλιέργητες τεράστιες εκτάσεις, αρκεί να ήταν δικές τους.
Η εγκληματικότητα, ένα άλλο χρόνιο πρόβλημα, έγινε σημαία στα χέρια της αντιπολίτευσης και του νέου αστέρα της, Λεοπόλδο Λοπέζ, ο οποίος, διεκδικώντας ζωτικό χώρο από τον Καπρίλες, οικοδομεί μια ακροδεξιά ατζέντα. Πρόκειται για ένα πλουσιόπαιδο των καλών συνοικιών, που προωθεί το τρίπτυχο Παράδοση - Οικογένεια - Περιουσία και διακηρύσσει ότι «όποιος έρθει στο σπίτι μου, έχω το δικαίωμα να τον σκοτώσω». Λες και η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας γίνεται με περισσότερα όπλα… Αν ήταν έτσι, στις ΗΠΑ θα είχε εξαλειφθεί προ πολλού. Αντ’ αυτού, παρακολουθούμε το κατά καιρούς μακελειό στα σχολεία της, από ανήλικους ακόμη μαθητές.

Ο Ούγκο Τσάβες προσπάθησε να βάλει στον κοινωνικό χάρτη τους ανθρώπους των Μπάριος, που η κοινωνία του Καπρίλες και του Λοπέζ προσποιούνταν πως δεν έβλεπε. Πρόκειται για ένα ιστορικό εγχείρημα, που κάθε άλλο παρά εύκολο είναι. Ακόμη και η κατασκευή ενός τελεφερίκ, που διευκολύνει την πρόσβαση αυτών των ανθρώπων, από το βουνό πάνω από το Καράκας, στην πόλη, προκάλεσε τις διαμαρτυρίες κάποιων μικροαστών. Λες και η απόσταση θα καθιστούσε αδύνατη  την κάθοδο κάποιων από αυτούς τη νύχτα, και με το πιστόλι στο χέρι, προκειμένου να πάρουν αυτό που θεωρούν ότι τους ανήκει.

Η προσπάθεια του μπολιβαριανού καθεστώτος να σπάσει τον αποκλεισμό με δομές υγείας, παιδείας και πολιτισμού, κοινωνικοποιώντας έσοδα του πετρελαίου, έχει ιστορική σημασία για όλη τη Λατινική Αμερική, και γενικότερα, όπου η ακραία φτώχεια συνορεύει με τον απίθανο πλούτο.

Τώρα που η Βενεζουέλα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή και πολλά θα κριθούν, όχι μόνο από την εκστρατεία της ακραίας αντιπολίτευσης και όποιου βρίσκεται πίσω της, αλλά και από την έκβαση οικονομικών προβλημάτων, τίθεται θέμα προάσπισης αυτών των κατακτήσεων. Σε χώρες με τόσο ακραίες κοινωνικές αντιθέσεις, δεν είναι εύκολη ούτε η υπέρβασή τους, ούτε η εγκαθίδρυση μιας στέρεης και λειτουργικής δημοκρατίας, όταν διακυβεύονται τα συμφέροντα του πετρελαίου.

Ο Νίκολας Μαντούρο έχει ένα δύσκολο έργο. Διαδέχεται έναν ηγέτη, που και Έλληνας επιχειρηματίας μού περιέγραψε ως μιαν αξέχαστη προσωπικότητα. Και με ένα εκλογικό ποσοστό σημαντικά μικρότερο, πρέπει να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα. Ο ίδιος και η κυβέρνηση έχουν, όπως διαπίστωσα από τα λεγόμενα στελεχών σε μεγάλη συγκέντρωση, την ωριμότητα να μην ακολουθήσουν το δρόμο που επιλέγουν ακραίοι κύκλοι της αντιπολίτευσης προς μια κάθετη εμφυλιοπολεμική αντιπαράθεση. Μετά τα τελευταία γεγονότα, μετέθεσε στελέχη της αστυνομίας που ενήργησαν καθ’ υπέρβαση εντολών, βάζοντας σε σκέψεις για άλλου είδους στοχεύσεις.

Την ίδια ώρα, στον Ισημερινό, ο Πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα ζήτησε δημόσια και προσωπικά συγνώμη, επειδή ένας αστυνομικός χρησιμοποίησε χωρίς εντολή δακρυγόνο. Αποδεικνύοντας ότι, με αριστερές κυβερνήσεις, πνέει ένας αέρας άλλης πολιτικής νοοτροπίας σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Και τώρα στη Δεξιά της Ψωροκώσταινας που, μετά τα τελευταία γεγονότα, επιτέθηκε προπαγανδιστικά και χαιρέκακα στον ΣΥΡΙΖΑ επειδή, λέει, παρουσίασε ως πρότυπο τη Βενεζουέλα. Δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταλάβουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν παρουσίασε πρότυπα, διότι, απλούστατα, άλλο Ευρώπη και άλλο Λατινική Αμερική. Αυτό που έκανε, κάνει και θα κάνει η Αριστερά, είναι να είναι αλληλέγγυα σε όσους παλεύουν για το δίκιο των πολλών, όπου γης.

Ο Τσάβες παρέλαβε μια απολιτίκ πετρελαιοχώρα, γνωστή για τις Μις Κόσμος, και μαζί με το κίνημά του την πολιτικοποίησε και χρησιμοποίησε τα έσοδα του πετρελαίου, που τα νέμονταν μια χούφτα συμφερόντων, για να δει λίγο φως και το υπόλοιπο μισό του φεγγαριού. Από τέτοιες ιστορικές προσπάθειες έχει ανάγκη η Λατινική Αμερική και όχι από την κατάληξη καινούργιων Αλιέντε.

* Ο Γιώργος Βαρεμένος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ
tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: