Τετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2010

Σλάβοϊ Ζίζεκ: και εσείς ποιοί είστε;

του Άλκη Γαλδαδά
«Αν έλθω σε ένα χρόνο πάλι εδώ και πιούμε έναν καφέ δεν θέλω να μου λέτε μόνο τι ωραία που περάσαμε σήμερα. Θέλω να έχετε να μου πείτε τι έχετε κάνει όλο αυτό τον καιρό». Μετά από τρεις ώρες, τελείωσε περίπου εκεί την ομιλία του, ο Σλοβένος φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ εισπράττοντας το ζωηρό χειροκρότημα των περισσοτέρων μέσα στο υπερπλήρες αμφιθέατρο. Κυριακή μεσημέρι, τα μαγαζιά ανοιχτά, ήταν όμως πολλοί αυτοί που άφησαν στην άκρη τις σκέψεις για χριστουγεννιάτικες αγορές και στριμώχτηκαν σε μια αίθουσα του Πολυτεχνείου για ν’ ακούσουν τι θα τους έλεγε ένας από τους σταρ-φιλοσόφους αυτής της εποχής, Προσκεκλημένος στην Αθήνα από το Αριστερό Βήμα Διαλόγου και Κοινής Δράσης. Όχι μόνον έδρανα αλλά και σκαλοπάτια, πάγκοι, κατώφλια ήταν γεμάτα από κόσμο. Πολλοί στεκόταν μόλις στο ένα πόδι και ακόμη περισσότεροι καθόταν κατάχαμα και έδειχναν συνεπαρμένοι από την ομιλία, σε απλά και κατανοητά Αγγλικά (υπήρχε πάντως και μετάφραση) του Σλοβένου. Φάνηκε ότι ο κόσμος διψούσε για ν’ ακούσει κάποιον που να μπορεί όμως και να τον εμπιστευτεί, να του μιλάει για το «τι πρέπει να γίνει». Γιατί εδώ στην Ελλάδα οι (τυπικά) αντίστοιχοι με τον Ζίζεκ διανοούμενοι ή έχουν αποφύγει έως σήμερα να μιλήσουν ή ενοχοποιούν τον Έλληνα απλό πολίτη ή του λένε να κάνει υπομονή και προσευχή (στους θεούς του Δ.Ν.Τ.;).
Υπέρβαρος, χλωμός, με άλουστα μαλλιά, μπλου-τζιν παντελόνι, μια γκρι μπλούζα ταλαιπωρημένη και ξεχειλωμένη από πάνω, καφέ δερμάτινα παπούτσια, γκρίζα γενειάδα, 61 ετών σήμερα, με πενήντα βιβλία ήδη, διαλέξεις σε κάθε μέρος τη Γης, από Βαρκελώνη μέχρι Ηνωμένες Πολιτείες, με σπουδές φιλοσοφίας στη Σλοβενία και ψυχανάλυσης στο Παρίσι, καθηγητής και περιζήτητος για συνεντεύξεις, εγκελιανός, άθεος, αντικείμενο ταινιών ντοκιμαντέρ, συνεργάτης στο London Review of Books, με εκτεταμένο άρθρο γι αυτόν στον δύσκολο New Yorker, αν και δηλώνει αγοραφοβικός, μιλούσε με πάθος και δεν έδειξε ούτε για μια στιγμή ότι υποτιμά ή βαριέται το κοινό του. Ίσως γι αυτό και δεν έφυγε σχεδόν κανείς πριν το τέλος.
Ακόμη και αυτοί που δεν συμφωνούσαν μαζί του δεν πρέπει να βαρέθηκαν. Μιλάει με πάθος και όταν λέει απλές αλήθειες: «Οι εκλογές μοιάζουν με εμπορική ανταλλαγή, όπου οι ψηφοφόροι «αγοράζουν» το πακέτο υπηρεσιών διατήρησης της τάξης, δίωξης του εγκλήματος και πάει λέγοντας, με κριτήριο τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα». Με την ορμή του ταύρου επιτίθεται κατά των νεο-φιλελεύθερων ιδεών και όσων τις κάνουν εξαγωγή προς άλλους, ελαφρόμυαλους, έτοιμους να τις αποδεχθούν και να τις διαφημίσουν. Αυτό που μας παρουσιάζουν για φυσιολογικό όχι μόνον εδώ αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο είναι στην πραγματικότητα παρανοϊκό, λέει. Και θέλουν να συμφωνήσουμε και με τα πιο παράλογα πράγματα. (Θυμηθείτε εδώ τον κτηνώδη Θερσίτη της κυβέρνησης που κάποτε άλλοτε προσπαθούσε να μας πείσει ότι η εισβολή στο Ιράκ γίνεται για να κρατηθούν χαμηλά οι τιμές του πετρελαίου!). Τελικά, κατά το Ζίζεκ, η Αμερική, ένα χριστιανικό κράτος, έκανε εισβολή στο Ιράκ, και κατάφερε αυτή τη στιγμή οι Χριστιανοί του Ιράκ να εκδιώκονται από εκεί. Κατάφερε δηλαδή η σπουδαία υπερδύναμη να παραδώσει το Ιράκ στην επιρροή του Ιράν.
Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ μας θύμισε επίσης ότι από την αρχή της κρίσης έπρεπε να κρατήσουμε άλλη στάση απέναντι στους σημερινούς, για τα καλά εγκατεστημένους πλέον εξουσιαστές μας. Και να τους είχαμε ρωτήσει αμέσως: Και εσείς ποιοί είστε που μας λέτε να κάνουμε όλα αυτά τα φρικτά πράγματα; (Τι να του απαντήσει και κόσμος; Ότι αφήσαμε τον Παπακωνσταντίνου να τους μιλήσει για λογαριασμό μας;). Μας θύμισε όμως και κάτι άλλο. Ότι συχνά, οι μαχητικοί αριστεροί κατεβαίνουν στις διαδηλώσεις με σκοπό να τα βάλουν με την αστυνομία, να κάνουν και να δείξουν. Ενεργούν σαν να πηγαίνουν στο καρναβάλι. Τα μυαλά τους με άλλα λόγια έχουν πάρει αέρα και τελικά ικανοποιούνται από αυτή την επιφανειακή δράση επιστρέφοντας μετά από λίγο ικανοποιημένοι στην προηγούμενη καθημερινότητά τους.
«Διανοούμενοι που διάγουν κατά βάση ασφαλή και άνετη ζωή, προκειμένου να δικαιολογήσουν τον τρόπο ζωής τους, επινοούν σενάρια ριζικών καταστροφών. Αναμφίβολα για πολλούς από αυτούς, αν πρόκειται να εκδηλωθεί επανάσταση, καλό θα ήταν να εμφανιστεί σε ασφαλή απόσταση- Κούβα, Νικαράγουα, Βενεζουέλα- έτσι ώστε, ενώ οι καρδιές τους θα θερμανθούν στη σκέψη των μακρινών γεγονότων, ταυτόχρονα θα μπορούν να συνεχίζουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία όπως πριν. Ωστόσο, με την κατάρρευση του λειτουργικού, ανεπτυγμένου κράτους πρόνοιας στις βιομηχανικές κοινωνίες που βρίσκεται σε εξέλιξη σήμερα, για τους ριζοσπάστες διανοούμενους ίσως να φτάνει η στιγμή της αλήθειας, όπου πρέπει να ξεκαθαρίσουν απολύτως τη στάση τους. Ήθελαν πραγματική αλλαγή;». Με άλλα λόγια πρέπει να είμαστε πιο μαχητικοί αντιτάσσοντας ακόμη και βία στη βία των δήθεν «δημοκρατικών» καθεστώτων; Μια «αμυντική βία», εννοείται, μέσω της οικοδόμησης ελεύθερων χώρων, σε απόσταση από την κρατική εξουσία, έξω από την κυριαρχία της και να εξετάζουμε πιο βαθειά ποιό θα είναι το τελικό αποτέλεσμα των πράξεών μας; Και χρειαζόταν να έλθει κάποιος απ’ έξω για να μας βάλει σε τέτοιες σκέψεις; Και αν ξαναέλθει θα βρει κάτι διαφορετικό να έχει γίνει;
*Η ομιλία του Σλάβοϊ Ζίζεκ μαγνητοσκοπήθηκε και θα αναρτηθεί από το thepressproject.gr από την Τετάρτη.
protagon.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: