Η νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία εδώ και τρεις δεκαετίες έχει βάλει στο στόχαστρο τις συλλογικές συμβάσεις και τα συνδικάτα. Ο συνδικαλισμός χαρακτηρίζεται ως ιστορικό απολίθωμα που δεν έχει λόγο ύπαρξης και ώς κατ' εξοχήν αντιπαραγωγικός συντελεστής. Την ίδια στιγμή οι συλλογικές συμβάσεις, που η διάρθρωσή τους ακολουθεί και την διάρθρωση των συνδικάτων (εθνικά γενικά, κλαδικά ομοιοεπαγγελματικά, επιχειρησιακά), κατηγορούνται για την "ισοπεδωτική" λογική τους και την ομογενοποίηση που επιβάλλουν στους εργασιακούς χώρους. Θεωρείται ότι αυτό είναι σε βάρος των παραγωγικών εργαζόμενων, στοιχείο που υποκρύπτει τις επιλογές εξατομίκευσης των εργασιακών σχέσεων και των αμοιβών με την καθιέρωση της ατομικής διαπραγμάτευσης σε βάρος της συλλογικής και την προωθούμενη πολιτική της σύνδεσης τής αμοιβής με την ατομική απόδοση.
Αυτός είναι ο απώτερος στόχος που επιφέρει τη διάλυση των συνδικάτων και την κατάργηση των ΣΣΕ. Όμως, ως ενδιάμεσο στάδιο, επιλέγεται η αποδιάρθρωση του συστήματος των συλλογικών συμβάσεων που συντελείται με τους εξής τρόπους:
*Με τη δυνατότητα παράκαμψης του κατώτατου κλαδικού (ακόμα και του εθνικού κατώτατου μισθού), που αποδιαρθρώνει την ιεραρχία των συλλογικών συμβάσεων η οποία στηρίζεται στην αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης υπέρ του εργαζόμενου. Αυτό συντελείται με την υπερίσχυση των δυσμενέστερων συλλογικών ρυθμίσεων μέσα από μια ειδικότερη ΣΣΕ, με αποτέλεσμα να βάλλεται ο ρόλος των κλαδικών και εθνικών συμβάσεων που ενισχύουν την έννοια της κοινωνικής συνοχής, παράλληλα με το πλήγμα σε βάρος των κλαδικών συνδικάτων (π.χ. Ομοσπονδίες) και της Συνομοσπονδίας.
Ο στόχος της αποκέντρωσης των ΣΣΕ και η έμφαση στις επιχειρησιακές ΣΣΕ, με βάση την ιδιαιτερότητα της επιχείρησης, εξυπηρετεί τον συγκεκριμένο σκοπό και επιτυγχάνει την ευελιξία στις συλλογικές ρυθμίσεις και την αποδιάρθρωσή τους μέσα από την απορρύθμιση που επιφέρει η "επαναρρύθμιση".
*Με την άρση της επέκτασης εφαρμογής των κλαδικών και ομοιεπαγγελματικών ΣΣΕ, όταν υπογράφονται από εργοδότες που απασχολούν την πλειοψηφία των εργαζόμενων του κλάδου του επαγγέλματος, τακτική που αδυνατίζει τον ρόλο αυτών των ΣΣΕ και των συνδικάτων που τις υπογράφουν.
*Με την αποχώρηση επιχειρήσεων από εργοδοτικές ενώσεις, ώστε να μην εκπροσωπείται η πλειοψηφία των εργαζομένων και να μην τίθεται θέμα επέκτασης της εφαρμογής των ΣΣΕ στο σύνολο των εργαζόμενων του κλάδου.
*Με την αποδυνάμωση του ρόλου του ΟΜΕΔ ως προς την επίλυση των συλλογικών διαφορών, θέτοντας εκβιασμούς στα συνδικάτα για το περιεχόμενο των συμβάσεων που υπογράφουν.
*Και, τέλος, με τη νόμιμη και απ' ευθείας δυνατότητα να διαβρώνεται ο κατώτατος μισθός της Εθνικής ΣΣΕ (χωρίς ειδικότερη ΣΣΕ) για τους νέους έως 24 ετών, στοιχείο που αποτελεί ένα ακόμα πλήγμα στον κατώτατο μισθό και στους φορείς που τον διαμορφώνουν.
Ο στόχος είναι παλιός. Τον βλέπουμε να υλοποιείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες την τελευταία 20ετία. Στην Ελλάδα τα βήματα ευελιξίας των προηγούμενων χρόνων ολοκληρώνονται με αφορμή την κρίση και το Μνημόνιο. Στόχος είναι το τέλος των συνδικάτων και των ΣΣΕ. Ωστόσο η συλλογική έκφραση της εργασίας συνιστά νομοτέλεια. Επέβαλε την παρουσία της στα πρώτα δύσκολα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης. Στην ίδια την εργασία εναπόκειται να βρει τους όρους και τους δρόμους εκείνους για την επαναφορά του συλλογικού και πάλι στο προσκήνιο.
* Ο Γιάννης Κουζής είναι πρόεδρος του τμήματος κοινωνικής πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου