Του Σ. Κούλογλου
Ξημερώματα Σαββάτου, η επίθεση της στρατονομίας σε μια ομάδα πολιτών έξω από το αιγυπτιακό κοινοβούλιο, ήρθε να υπογραμμίσει πόσο επισφαλής και αντιφατική παραμένει η πορεία της Αιγύπτου προς τη δημοκρατία. Οι διαδηλωτές, που ζητούσαν την παραίτηση της κυβέρνησης και την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατούμενων,δεν ήταν περισσότεροι από μερικές δεκάδες. Αντιπροσώπευαν όμως μια καινούργια πρόκληση για τους στρατιωτικούς, που κυβερνούν τη χώρα μετά την πτώση του δικτάτορα Χόσνι Μουμπάρακ.
«Θα στρατοπεδεύσουμε έξω από τη Βουλή με στόχο να δημιουργήσουμε ένα νέο πόλο συσπείρωσης», μου εξηγούσε μερικές ώρες νωρίτερα η Ασμάα Μαχφούζ, η περίφημη πια ακτιβίστρια της οποίας το ιντερνετικό βίντεο-κάλεσμα στους συμπατριώτες της έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέγερση του Ιανουαρίου. «Θα μαζευόμαστε μέρα και νύχτα» ζητώντας ουσιαστικές αλλαγές». Το σχέδιο των νεαρών ακτιβιστών, που σήκωσαν και το μεγαλύτερο βάρος της εξέγερσης, ήξερε προφανώς και η στρατιωτική ηγεσία: διαλύοντας τους συγκεντρωμένους, ήθελε να ξαναπάρει τη πρωτοβουλία των πολιτικών εξελίξεων.
Ο στρατός γεφυροποιός
Είχε προηγηθεί μερικές ώρες πριν, προς μεγάλο εκνευρισμό των Ενόπλων Δυνάμεων που είχαν συμβουλέψει τους πολίτες να επιστρέψουν σε κανονικούς ρυθμούς ζωής, η εβδομαδιαία συγκέντρωση στη πλατεία Ταχρίρ, επίκεντρο της εξέγερσης και των αιματηρών συγκρούσεων. Δεν ήταν ότι δεν έπεφτε καρφίτσα όπως τις προηγούμενες εβδομάδες, αλλά οι εκατοντάδες χιλιάδες των διαδηλωτών που μαζεύτηκαν και πάλι γεμίζοντας τη πλατεία και ζητώντας τη παραίτηση της κυβέρνησης, αρκούσαν για να θυμίσουν στο στρατό ότι η γέφυρα που προσπαθεί να χτίσει ανάμεσα στο παλιό και το νέο καθεστώς δεν είναι τόσο στέρεα.
Χωρίς αμφιβολία, οι διαδηλωτές έχουν λόγους να διαμαρτύρονται. Ο πρωθυπουργός και 17 από τα 27 μέλη της «νέας», μετά Μουμπάρακ, κυβέρνησης είχαν διατελέσει υπουργοί με το προηγούμενο καθεστώς,ο καθένας με 5 έως και 20 χρόνια θητείας στις πλάτες του. «Ο υπουργός των Εσωτερικών Μαχμούντ Γουάζντι ήταν επικεφαλής των φυλακών όταν εμείς είμαστε για χρόνια πολιτικοί κρατούμενοι», μου είπαν σε ξεχωριστές συναντήσεις ο Εσσάμ Ελ Εριάν, από τους ηγέτες της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας» και ο Αιμάν Νουρ, ηγέτης του φιλελεύθερου κόμματος «Αλ Γκχάντ» και υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του φθινοπώρου.
Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι με τον μακροβιότερο υπουργό των κυβερνήσεων Μουμπάρακ: ο Μοχάμεντ Χουσείν Ταντάουι, ο σημερινός υπουργός Αμύνης και επικεφαλής του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου που διοικεί τώρα τη χώρα, βρίσκεται στη ίδια θέση από το 1991, δηλαδή εδώ και 20 χρόνια. Πως μπορεί ένας τέτοιος άνθρωπος να κάνει τις τολμηρές αλλαγές που απαιτούν οι καιροί και ζητούν οι εξεγερμένοι;
Η αντιπολίτευση και ο στρατόςΟι τελευταίοι φοβούνται ότι αν η επανάσταση χάσει την αρχική της ορμή το παλιό καθεστώς που έφυγε από τη πόρτα θα επιστρέψει από το παράθυρο. Μπορεί στη πλατεία Ταχρίρ να μην βρίσκονται πια παρά τα καμένα κουφάρια από τα πολυώροφα γραφεία του, αλλά το «Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα» του Μουμπάρακ εξακολουθεί να παραμένει ο πιο καλά οργανωμένος πολιτικός σχηματισμός της χώρας. «O δήμαρχος και της τελευταίας πόλης είναι μέλος του μέχρι πρότινος κυβερνώντος κόμματος» λέει στο Tvxs o Ισάντρ ελ Αμράνι, δημιουργός του «Arabist», ενός blog με πολιτικές και κοινωνικές αναλύσεις.
Από την άλλη πλευρά, τα κόμματα της αντιπολίτευσης διαθέτουν λίγες δυνάμεις και ελάχιστα μέσα, ιδίως στην επαρχία. Γι αυτό η αντιπολίτευση και όσα κινήματα νέων, ιδίως ακτιβιστών του ιντερνέτ, συνεργάζονται μαζί της ζητούν την επιμήκυνση της προεκλογικής περιόδου από 6 μήνες σε ένα χρόνο και μέχρι τότε τη διαχείριση της κυβερνητικής εξουσίας από ένα κοινό σχήμα ανώτατων δικαστικών και στρατιωτικών, στο οποίο οι πρώτοι θα έχουν την πλειοψηφία.
Δημοσιογραφικές κωλοτούμπες και μπαχτσίσιΠρος το παρόν ο στρατός κάνει προσεκτικές κινήσεις εκτόνωσης του κλίματος. Τη προηγούμενη Δευτέρα το βράδυ, τρεις ανώτατοι στρατιωτικοί εμφανίστηκαν στη τηλεόραση για να διαβεβαιώσουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση «αντεπενάστασης» και επιστροφής στο παλιό καθεστώς. Μετά τη χθεσινή βίαιη διάλυση των διαδηλωτών, ο στρατός έσπευσε να ζητήσει συγνώμη από τους διαδηλωτές μέσω της σελίδας του στο Facebook(όλα εδώ γίνονται μέσω του ίντερνετ, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία) όχι όμως για τη απόφαση της διάλυσης αλλά για το τρόπο που έγινε.
Οι στρατιωτικοί γνωρίζουν ότι δεν τους συμφέρει αναζωπύρωση των παθών. Το κλίμα στη χώρα παραμένει επαναστατικό: μικροδιαδηλώσεις πραγματοποιούνται καθημερινά, τα συμβατικά ΜΜΕ έχουν χάσει το ρόλο ως όργανα προπαγάνδας και στήριξης του καθεστώτος(ο πρώην υπουργός Τύπου και ο γενικός διευθυντής της κρατικής τηλεόρασης συνελήφθησαν προχθές) και η πλειοψηφία των δημοσιογράφων, που υποστήριζαν τον Μουμπάρακ , έχει κάνει μια εντυπωσιακή κολοτούμπα υπέρ της εξέγερσης. Ένας διάσημος ποπ τραγουδιστής που όταν ξεκίνησε η εξέγερση είχε βρίσει δημοσίως τους «αλήτες» διαδηλωτές έφαγε μερικές ψιλές όταν εμφανίστηκε στη πλατεία Ταχρίρ για να διαδηλώσει... υπέρ της επανάστασης και οι ευνοημένοι από το καθεστώς Μουμπάρακ συνάδελφοι του έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γης. Ακόμη και το μπαχτσίσι, χωρίς το οποίο τίποτα δεν κινείτο στη χώρα, έχει πάψει προσωρινά να ισχύει!!
«Άκουσα το στρατό να βασανίζει»Ενώ ο στρατός επενδύει στο στρατηγό χρόνο, οι εξεγερμένοι προσπαθούν να κερδίσουν εδώ και τώρα όσα περισσότερα μπορούν και συγχρόνως να κρατήσουν αναμμένη τη φλόγα της εξέγερσης, με κινήσεις όπως αυτή που διέλυσε χθες ο στρατός. Απέναντι στο τελευταίο τηρούν στάση ανοχής : «δεν τους έχω καμία εμπιστοσύνη», μου έλεγε ο Καρίμ Αμέρ, ένας blogger που έμεινε τέσσερα χρόνια φυλακή για κάποιες αναρτήσεις, αποφυλακίστηκε τον Νοέμβριο του 2010 και συνελήφθη τις πρώτες μέρες από το στρατό. «Στη διάρκεια της κράτησης μου άκουγα φωνές από τους ανθρώπους που βασάνιζαν.
Συγχρόνως όλοι δηλώνουν αποφασισμένοι να θυσιαστούν, αν χρειαστεί. Μίλησα με τις οικογένειες τριών θυμάτων , από τα 800 περίπου που κύκλοι της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι δολοφονήθηκαν στη διάρκεια της εξέγερσης. Ακόμη και η μητέρα ενός 17χρονου μαθητή μου δήλωσε ότι η θυσία του γιου της δεν πήγε χαμένη προκειμένου να ξαναβρεί η Αίγυπτος τη χαμένη της αξιοπρέπεια και να έχει ένα καλύτερο μέλλον. « Αν χρειαζόταν για τη χώρα, θα έδινα και άλλο παιδί».
tvxs
Ξημερώματα Σαββάτου, η επίθεση της στρατονομίας σε μια ομάδα πολιτών έξω από το αιγυπτιακό κοινοβούλιο, ήρθε να υπογραμμίσει πόσο επισφαλής και αντιφατική παραμένει η πορεία της Αιγύπτου προς τη δημοκρατία. Οι διαδηλωτές, που ζητούσαν την παραίτηση της κυβέρνησης και την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατούμενων,δεν ήταν περισσότεροι από μερικές δεκάδες. Αντιπροσώπευαν όμως μια καινούργια πρόκληση για τους στρατιωτικούς, που κυβερνούν τη χώρα μετά την πτώση του δικτάτορα Χόσνι Μουμπάρακ.
«Θα στρατοπεδεύσουμε έξω από τη Βουλή με στόχο να δημιουργήσουμε ένα νέο πόλο συσπείρωσης», μου εξηγούσε μερικές ώρες νωρίτερα η Ασμάα Μαχφούζ, η περίφημη πια ακτιβίστρια της οποίας το ιντερνετικό βίντεο-κάλεσμα στους συμπατριώτες της έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέγερση του Ιανουαρίου. «Θα μαζευόμαστε μέρα και νύχτα» ζητώντας ουσιαστικές αλλαγές». Το σχέδιο των νεαρών ακτιβιστών, που σήκωσαν και το μεγαλύτερο βάρος της εξέγερσης, ήξερε προφανώς και η στρατιωτική ηγεσία: διαλύοντας τους συγκεντρωμένους, ήθελε να ξαναπάρει τη πρωτοβουλία των πολιτικών εξελίξεων.
Ο στρατός γεφυροποιός
Είχε προηγηθεί μερικές ώρες πριν, προς μεγάλο εκνευρισμό των Ενόπλων Δυνάμεων που είχαν συμβουλέψει τους πολίτες να επιστρέψουν σε κανονικούς ρυθμούς ζωής, η εβδομαδιαία συγκέντρωση στη πλατεία Ταχρίρ, επίκεντρο της εξέγερσης και των αιματηρών συγκρούσεων. Δεν ήταν ότι δεν έπεφτε καρφίτσα όπως τις προηγούμενες εβδομάδες, αλλά οι εκατοντάδες χιλιάδες των διαδηλωτών που μαζεύτηκαν και πάλι γεμίζοντας τη πλατεία και ζητώντας τη παραίτηση της κυβέρνησης, αρκούσαν για να θυμίσουν στο στρατό ότι η γέφυρα που προσπαθεί να χτίσει ανάμεσα στο παλιό και το νέο καθεστώς δεν είναι τόσο στέρεα.
Χωρίς αμφιβολία, οι διαδηλωτές έχουν λόγους να διαμαρτύρονται. Ο πρωθυπουργός και 17 από τα 27 μέλη της «νέας», μετά Μουμπάρακ, κυβέρνησης είχαν διατελέσει υπουργοί με το προηγούμενο καθεστώς,ο καθένας με 5 έως και 20 χρόνια θητείας στις πλάτες του. «Ο υπουργός των Εσωτερικών Μαχμούντ Γουάζντι ήταν επικεφαλής των φυλακών όταν εμείς είμαστε για χρόνια πολιτικοί κρατούμενοι», μου είπαν σε ξεχωριστές συναντήσεις ο Εσσάμ Ελ Εριάν, από τους ηγέτες της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας» και ο Αιμάν Νουρ, ηγέτης του φιλελεύθερου κόμματος «Αλ Γκχάντ» και υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του φθινοπώρου.
Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι με τον μακροβιότερο υπουργό των κυβερνήσεων Μουμπάρακ: ο Μοχάμεντ Χουσείν Ταντάουι, ο σημερινός υπουργός Αμύνης και επικεφαλής του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου που διοικεί τώρα τη χώρα, βρίσκεται στη ίδια θέση από το 1991, δηλαδή εδώ και 20 χρόνια. Πως μπορεί ένας τέτοιος άνθρωπος να κάνει τις τολμηρές αλλαγές που απαιτούν οι καιροί και ζητούν οι εξεγερμένοι;
Η αντιπολίτευση και ο στρατόςΟι τελευταίοι φοβούνται ότι αν η επανάσταση χάσει την αρχική της ορμή το παλιό καθεστώς που έφυγε από τη πόρτα θα επιστρέψει από το παράθυρο. Μπορεί στη πλατεία Ταχρίρ να μην βρίσκονται πια παρά τα καμένα κουφάρια από τα πολυώροφα γραφεία του, αλλά το «Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα» του Μουμπάρακ εξακολουθεί να παραμένει ο πιο καλά οργανωμένος πολιτικός σχηματισμός της χώρας. «O δήμαρχος και της τελευταίας πόλης είναι μέλος του μέχρι πρότινος κυβερνώντος κόμματος» λέει στο Tvxs o Ισάντρ ελ Αμράνι, δημιουργός του «Arabist», ενός blog με πολιτικές και κοινωνικές αναλύσεις.
Από την άλλη πλευρά, τα κόμματα της αντιπολίτευσης διαθέτουν λίγες δυνάμεις και ελάχιστα μέσα, ιδίως στην επαρχία. Γι αυτό η αντιπολίτευση και όσα κινήματα νέων, ιδίως ακτιβιστών του ιντερνέτ, συνεργάζονται μαζί της ζητούν την επιμήκυνση της προεκλογικής περιόδου από 6 μήνες σε ένα χρόνο και μέχρι τότε τη διαχείριση της κυβερνητικής εξουσίας από ένα κοινό σχήμα ανώτατων δικαστικών και στρατιωτικών, στο οποίο οι πρώτοι θα έχουν την πλειοψηφία.
Δημοσιογραφικές κωλοτούμπες και μπαχτσίσιΠρος το παρόν ο στρατός κάνει προσεκτικές κινήσεις εκτόνωσης του κλίματος. Τη προηγούμενη Δευτέρα το βράδυ, τρεις ανώτατοι στρατιωτικοί εμφανίστηκαν στη τηλεόραση για να διαβεβαιώσουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση «αντεπενάστασης» και επιστροφής στο παλιό καθεστώς. Μετά τη χθεσινή βίαιη διάλυση των διαδηλωτών, ο στρατός έσπευσε να ζητήσει συγνώμη από τους διαδηλωτές μέσω της σελίδας του στο Facebook(όλα εδώ γίνονται μέσω του ίντερνετ, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία) όχι όμως για τη απόφαση της διάλυσης αλλά για το τρόπο που έγινε.
Οι στρατιωτικοί γνωρίζουν ότι δεν τους συμφέρει αναζωπύρωση των παθών. Το κλίμα στη χώρα παραμένει επαναστατικό: μικροδιαδηλώσεις πραγματοποιούνται καθημερινά, τα συμβατικά ΜΜΕ έχουν χάσει το ρόλο ως όργανα προπαγάνδας και στήριξης του καθεστώτος(ο πρώην υπουργός Τύπου και ο γενικός διευθυντής της κρατικής τηλεόρασης συνελήφθησαν προχθές) και η πλειοψηφία των δημοσιογράφων, που υποστήριζαν τον Μουμπάρακ , έχει κάνει μια εντυπωσιακή κολοτούμπα υπέρ της εξέγερσης. Ένας διάσημος ποπ τραγουδιστής που όταν ξεκίνησε η εξέγερση είχε βρίσει δημοσίως τους «αλήτες» διαδηλωτές έφαγε μερικές ψιλές όταν εμφανίστηκε στη πλατεία Ταχρίρ για να διαδηλώσει... υπέρ της επανάστασης και οι ευνοημένοι από το καθεστώς Μουμπάρακ συνάδελφοι του έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γης. Ακόμη και το μπαχτσίσι, χωρίς το οποίο τίποτα δεν κινείτο στη χώρα, έχει πάψει προσωρινά να ισχύει!!
«Άκουσα το στρατό να βασανίζει»Ενώ ο στρατός επενδύει στο στρατηγό χρόνο, οι εξεγερμένοι προσπαθούν να κερδίσουν εδώ και τώρα όσα περισσότερα μπορούν και συγχρόνως να κρατήσουν αναμμένη τη φλόγα της εξέγερσης, με κινήσεις όπως αυτή που διέλυσε χθες ο στρατός. Απέναντι στο τελευταίο τηρούν στάση ανοχής : «δεν τους έχω καμία εμπιστοσύνη», μου έλεγε ο Καρίμ Αμέρ, ένας blogger που έμεινε τέσσερα χρόνια φυλακή για κάποιες αναρτήσεις, αποφυλακίστηκε τον Νοέμβριο του 2010 και συνελήφθη τις πρώτες μέρες από το στρατό. «Στη διάρκεια της κράτησης μου άκουγα φωνές από τους ανθρώπους που βασάνιζαν.
Συγχρόνως όλοι δηλώνουν αποφασισμένοι να θυσιαστούν, αν χρειαστεί. Μίλησα με τις οικογένειες τριών θυμάτων , από τα 800 περίπου που κύκλοι της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι δολοφονήθηκαν στη διάρκεια της εξέγερσης. Ακόμη και η μητέρα ενός 17χρονου μαθητή μου δήλωσε ότι η θυσία του γιου της δεν πήγε χαμένη προκειμένου να ξαναβρεί η Αίγυπτος τη χαμένη της αξιοπρέπεια και να έχει ένα καλύτερο μέλλον. « Αν χρειαζόταν για τη χώρα, θα έδινα και άλλο παιδί».
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου