Οι αιτίες που οδήγησαν στη λήψη αυτής της άδικης και χωρίς λογική απόφασης – η οποία καταργεί τον φορέα έρευνας, παρακολούθησης και μελέτης των ορυκτών πόρων της χώρας μας, ύστερα από αρκετούς μήνες διαβουλεύσεων – είναι ουσιαστικά τρεις:
♦ Η οικονομική συγκυρία και οι πιέσεις της τρόικας για γενική μείωση του κράτους.
♦ Η άγνοια για την 60χρονη προσφορά του ΙΓΜΕ.
♦ Οι πιέσεις τρίτων για το κλείσιμο του ΙΓΜΕ, με λάφυρα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ (16-20 εκατ. ευρώ).
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με πολύπλοκη γεωλογική δομή, με πλήθος νησιών και με τεράστια παράκτια ζώνη, σε σχέση με την εδαφική της επιφάνεια. Τα ανθρακικά πετρώματα κατέχουν δεσπόζουσα θέση, με διάταξη που δημιουργεί πολυάριθμα υδατικά συστήματα.
Η τεκτονική έχει επιφέρει ισχυρό ανάγλυφο με αποτέλεσμα τις εδαφικές ανωμαλίες και μετακινήσεις που δημιουργούν ολισθήσεις, μετακινήσεις στα εδάφη και συνεχείς καταστροφές σε όλα τα δίκτυα και τις υποδομές. Υπάρχουν δε πολλά ορυκτά και μεταλλεύματα σε όλη σχεδόν τη χώρα (ορισμένα εξ αυτών είναι σπάνια και υψηλής οικονομικής αξίας). Η περιβαλλοντική ισορροπία έχει διαταραχθεί σοβαρά από την άναρχη ανάπτυξη που στερείται επιστημονικής υποστήριξης, κυρίως στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές – και όχι μόνο.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και τον Εμφύλιο, η χώρα δημιούργησε το Γεωλογικό Ινστιτούτο (αρχικά ΙΓΕΥ, μετέπειτα ΕΘΙΓΜΕ και από το 1976 το ΙΓΜΕ), καθώς όλες οι ευρωπαϊκές και λοιπές χώρες διαθέτουν γεωλογικά ινστιτούτα, προκειμένου να μελετηθούν θέματα σχετικά με το έδαφος και το υπέδαφος και να σχεδιαστεί η ανάπτυξη κάθε χώρας.
Η προσφορά
Στα 60 χρόνια της ιστορίας του, το ΙΓΜΕ αποτέλεσε τον μόνο φορέα της χώρας ο οποίος, με χιλιάδες μελέτες εφαρμογής, έρευνα υποδομής και με ελάχιστη κρατική επιχορήγηση, δημιούργησε τις βάσεις για την κατασκευή των έργων ανάπτυξης, επιχορηγούμενος πάντοτε από τις δημόσιες επενδύσεις, τις οποίες εισέπραττε πάντα με μεγάλη καθυστέρηση, προκειμένου να εκπονήσει συγκεκριμένα προγράμματα έρευνας στα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας.
Το ΙΓΜΕ ήταν εκείνο που:
♦ ανακάλυψε τα ορυκτά και τα μεταλλεύματα που η ιδιωτική πρωτοβουλία εξόρυξε και συνεχίζει έως σήμερα να εκμεταλλεύεται, όπως και τα λιγνιτικά κοιτάσματα που υπήρξαν για τη ΔΕΗ ο σταθερός παράγοντας ηλεκτροδότησης της χώρας,
♦διερεύνησε τη γεωχημική σύσταση των εδαφών πάνω στην οποία αναπτύχθηκε η αγροτική παραγωγή,
♦ χαρτογράφησε γεωλογικά όλη την ελλαδική επιφάνεια, δημιουργώντας τη βάση για όλους τους μελετητές και κατασκευαστές της χώρας,
♦ εκτέλεσε συντονισμένες έρευνες με αποτέλεσμα την ανακάλυψη γεωθερμικών πεδίων υψηλής ενθαλπίας – όπως και την αποτύπωση όλων των ιαματικών πηγών και τον έλεγχο αυτών –, αποτελώντας τον κύριο παράγοντα για την ύδρευση σχεδόν του συνόλου των δήμων και των κοινοτήτων, από τα υπόγεια νερά που ανακάλυψε μέσω γεωτρήσεων.
Χιλιάδες μελέτες χαμηλού κόστους
Ειδική αναφορά για την προσφορά του ΙΓΜΕ πρέπει να γίνει στην αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος λειψυδρίας την περίοδο 1989-1993, όταν – με ελάχιστο κόστος για το ελληνικό Δημόσιο – έδωσε άμεσα τις λύσεις για το λεκανοπέδιο της Αττικής με την κατασκευή 140 γεωτρήσεων μεγάλης απόδοσης. Την ίδια λύση έδωσε και σε 60 ακόμη μεγάλες πόλεις της Ελλάδας.
Με βάση τις χιλιάδες μελέτες του – οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις ήταν δωρεά σε οικισμούς και μικρές κοινότητες – κατασκευάστηκαν έργα ύδρευσης, διανοίχθηκαν δρόμοι του επαρχιακού και οδικού δικτύου, δημιουργήθηκαν τα πολεοδομικά όρια των οικισμών, οι λιμενοβραχίονες, τα όρια των βιοτόπων και υδροτόπων, ενώ ταυτοχρόνως επιχειρήθηκε κάθε είδους κρατική παρέμβαση στο έδαφος και το υπέδαφος.
Το επιστημονικό δυναμικό του ΙΓΜΕ (τότε ΕΘΙΓΜΕ) αποτέλεσε τη βάση της δημιουργίας της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου (ΔΕΠ) μετά το 1974. Τα εργαστήρια του ΙΓΜΕ ήταν η βάση ορυκτολογικής επεξεργασίας των πετρωμάτων. Ειδικά το εργαστήριο του νερού ήταν εκείνο που κατέγραψε τα χημικά χαρακτηριστικά των υδρευτικών και των εμφιαλωμένων νερών, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα.
Συγκεκριμένα, σημειώνονται τόσο το χαμηλό κόστος της έρευνας και των μελετών όσο και η απουσία κάθε ανταποδοτικού πόρου για το Ινστιτούτο από όλες τις δραστηριότητές του. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό ιδιαίτερα σήμερα, που όλα τα αποτιμούμε με το κόστος. Αν π.χ., από κάθε εγκατάσταση ύδρευσης υπήρχε τέλος 1 ευρώ τον χρόνο, σήμερα το ανταποδοτικό έσοδο για το ΙΓΜΕ θα πλησίαζε τα 5 εκατ. ευρώ ετησίως, μόνο από τα νερά.
Πολύχρονος μαρασμός
Η συμμετοχή του Γεωλογικού Ινστιτούτου της χώρας στην ανάπτυξή της τα τελευταία 40 χρόνια είναι γνωστή – ιδιαίτερα σε όσους κυβερνητικούς παράγοντες (όλων των κυβερνήσεων) έχουν συνεργαστεί με το Ινστιτούτο, όπως επίσης και σε κάθε πολιτειακό παράγοντα, παρά τις εκάστοτε προσπάθειες αποκλεισμού του από τη λήψη σημαντικών αποφάσεων, επειδή τα επιστημονικά δεδομένα είναι πολλές φορές αντίθετα με τις πολιτικές αποφάσεις.
Είναι φυσικό ένας δημόσιος φορέας που το 1983 αριθμούσε 1.300 υπαλλήλους - και από το 2006 δεν έχει προσλάβει ούτε έναν υπάλληλο - να έχει υψηλό μέσο όρο ηλικίας, ενώ ταυτοχρόνως, κάθε χρόνο, να μειώνεται εντυπωσιακά η δυναμικότητά του. Ήδη ο σημερινός αριθμός είναι 390 υπάλληλοι, με δικαίωμα συνταξιοδότησης 100 σχεδόν εξ αυτών. Είναι, επίσης, φυσικό να υπάρχουν προβλήματα λειτουργίας και απόδοσης, που έχουν δημιουργηθεί από την κάκιστη αντιμετώπισή του, τα τελευταία πέντε χρόνια, από τις πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Ανάπτυξης και ΥΠΕΚΑ.
Δυστυχώς, σήμερα δεν υπάρχουν προγράμματα ή έργα, ούτως ώστε το προσωπικό του Ινστιτούτου να είναι παραγωγικό, αφού ενώ τα προγράμματα (κυρίως του ΕΣΠΑ) έπρεπε να έχουν ξεκινήσει από το 2010, δεν τα χρηματοδοτεί το ΥΠΕΚΑ. Μπορεί, άραγε, να απαντήσει κανείς από την κυβέρνηση ποιοι είναι, σε αυτή την περίπτωση, οι υψηλόμισθοι τεμπέληδες υπάλληλοι, όπως υπονοούν αυτές οι αποφάσεις περί κατάργησης; Εν πάση περιπτώσει, ποιος θα πληρώσει τις γεωλογικές και όποιες άλλες παρεμφερείς μελέτες χρειαστούν για τα έργα του ΕΣΠΑ, όταν αυτές τελικά αρχίσουν; Θα δοθούν σε ιδιώτες αυξάνοντας το κόστος, θα δοθούν σε ξένες εταιρείες ή συμβούλους που έχουν αρχίσει να λυμαίνονται τη χώρα - ή μήπως (το πιο επικίνδυνο) τα έργα και μια σειρά από σημαντικές επενδύσεις θα γίνουν χωρίς τέτοιου είδους μελέτες, με τις διαδικασίες fast track , όπως είναι οι επιθυμίες κυβερνητικών παραγόντων, που θα διαλύσουν τελικά τη χώρα;
Τα «μυστικά» της ελληνικής γης
Στην κυβέρνηση πρέπει να ξεπεράσουν απόψεις και θέσεις που οδηγούν στον επιστημονικό μαρασμό της χώρας. Η οικονομική κρίση αποτελεί ευκαιρία για τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας μοναδικών και αναγκαίων φορέων της χώρας, όπως το ΙΓΜΕ, ούτως ώστε να μειωθεί το λειτουργικό του κόστος με αλλαγή της μέσης ηλικίας, με πρόσληψη νέων επιστημόνων, με αξιοποίηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας του, καθώς και των μοναδικών εργαστηριακών του υποδομών που θα ξεπουληθούν τσάμπα - αλλά κυρίως με την αξιοποίηση και επικαιροποίηση της μοναδικής επιστημονικής εμπειρίας του και των μελετών του. Η κυβέρνηση θα πρέπει να εγκαταλείψει τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία της και να δημιουργήσει άμεσα τις προϋποθέσεις για τη συνέχεια της αυτονομίας του Ινστιτούτου, την αναδιοργάνωσή του και την άμεση έναρξη των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Ας μην έχουμε και τη ρετσινιά της μοναδικής χώρας στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή χωρίς γεωλογική υπηρεσία. Ας μην παραδώσουμε τα μυστικά της ελληνικής γης και του ελληνικού υπεδάφους στον πρώτο τυχόντα και στα διάφορα άνομα και νόμιμα συμφέροντα. Ακούει κανείς;
Σοβαρά ερωτήματα
Υπό αυτές τις συνθήκες, έχουν αρχίσει στην κυβέρνηση ορισμένα στελέχη να αναθεωρούν τις απόψεις τους σχετικά με την παύση λειτουργίας (στην πραγματικότητα κατάργησης) του ΙΓΜΕ. Ακόμη και η θέση που διατυπώνεται (ότι θα δημιουργηθεί ένας νέος φορέας στη θέση του), αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη, αφού όλοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι για τέτοιου είδους ζητήματα στην Ελλάδα ισχύει το «ζήσε μαύρε μου να φας τριφύλλι»…
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν μερικά σοβαρά ερωτήματα για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό της χώρας, όσον αφορά τη μελέτη και διαχείριση ζητημάτων που σχετίζονται με την έρευνα, τη μελέτη και τη διαχείριση ζητημάτων στρατηγικών συμφερόντων την χώρας (ορυκτός πλούτος, νερά κ.λπ.)... Έχουμε λοιπόν και λέμε:
♦ Σε ποια προηγμένη χώρα της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου, δεν υπάρχει Γεωλογικό Ινστιτούτο;
♦ Γιατί αγνοούνται οι διεθνείς αντιδράσεις για το θέμα της κατάργησής του; Δεν ενδιαφέρει η εικόνα της χώρας - κυρίως απέναντι στην ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα;
♦ Γιατί δεν τολμούν την ανασυγκρότηση του ΙΓΜΕ, και τελικά επελέγη η παύση λειτουργίας του;
♦ Σε ποιους θα στηριχθούν η κυβέρνηση και η χώρα για την πράσινη ανάπτυξη στο έδαφος και το υπέδαφος;
♦ Ποιοι θα ελέγχουν και θα παρακολουθούν τα υδροσυστήματα της χώρας, ζωτικά για την υγεία του πληθυσμού, αλλά και την περιβαλλοντική ισορροπία;
♦ Σε ποιους θα ανατεθούν οι μελέτες του ΙΓΜΕ για τα προγράμματα ΕΣΠΑ; Μήπως σε ιδιωτικές εταιρείες, προς δόξαν του ακραίου (νεοφιλελευθερισμού;
♦ Είναι πολιτική επιλογή να παραδώσουμε όλα τα μυστικά του υπεδάφους της χώρας (ορυκτός πλούτος) στα χέρια ιδιωτών και ξένων εταιρειών; Θα γίνει το ίδιο «λάθος» που έγινε και στην περίπτωση της χαρτογράφησης των πετρελαϊκών ερευνών στο Αιγαίο, οι οποίες παραδόθηκαν στον Λάτση, όταν πήρε τα ΕΛΠΕ;
♦ Γιατί το ΙΓΜΕ δεν έχει δημόσιες επενδύσεις για έρευνα από το 2002; Μήπως είναι σκόπιμος ο μαρασμός του - και κατ’ επέκταση το κλείσιμό του;
♦ Τι θα γίνει με τους εργαζόμενους που υπηρετούν σήμερα; Ποια θα είναι η τύχη τους, αφού είναι εξειδικευμένο προσωπικό; Θα μπουν σε καθεστώς εφεδρείας; Εδώ, ακόμη να πάρουν τις νόμιμες αποζημιώσεις 100 συνταξιοδοτηθέντες υπάλληλοι του ΙΓΜΕ, ενώ 170 υπάλληλοι, εδώ και δύο χρόνια, δεν έχουν πάρει το εφάπαξ το οποίο, ως γνωστόν, έχουν πληρώσει και οι εργαζόμενοι.
http://topontiki.gr/article/20479
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου