Η ζωή και το έργο του Δώρου Λοΐζου

Δημοκρατική Κίνηση Κυπρίων Φοιτητών ΑΓΩΝΑΣ

Ο Δώρος Βύρων Λοΐζου γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1944. Μαθητής ακόμα στα 15 του ο Δώρος εντάχθηκε στη μαθητική νεολαία ΕΟΚΑ, διανέμει φυλλάδια του αγώνα και είναι μπροστάρης στις μαθητικές διαδηλώσεις με αποτέλεσμα την σύλληψη του. Με την ανεξαρτησία του 1960 αρχίζει και η πνευματική αναζήτηση του με την ποίηση αλλά περισσότερο με το θέατρο. Το 1966 μεταβαίνει για σπουδές στην Ρόδο. Το ανήσυχο του πνεύμα τον παρακινεί και ξεσηκώνει τους συμφοιτητές του ενάντιων της καταπίεσης και τις στερήσεις που επέβαλλε η δικτατορία. Το καθεστώς τον συνταγματαρχών τον διώχνει για αυτή του την δράση.

Στη συνέχεια ο Δώρος επιστρέφει στην Κύπρο και ιδρύει με τον αδελφικό του φίλο Γιώργο Νικολάου τον παγκύπριο καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό όμιλο νέων. Αργότερα ο Δώρος πάει στις Ηνωμένες πολιτείες σπουδάζει σε πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Εκεί γνωρίζει και την σύζυγο του Βαρβάρα. Σκηνοθετεί  και συμμετέχει σε διάφορα θεατρικά έργα. Μελετά και μεταφράζει λατινοαμερικάνους ποιητές. Ταυτόχρονα γράφει και ο ίδιος εκατοντάδες ποιήματα. Ο Δώρος εκλέγεται πρόεδρος των φοιτητών του ελληνικού κολεγίου της Μασαχουσέτης και διακρίνεται για την φωτισμένη του προσωπικότητα και την αγωνιστική, αντιχουντική, επαναστατική του δράση. Με πίστη στα ιδανικά της ελευθερίας ο Δώρος μάχεται για την επικράτηση της ελευθερίας παντού. Χαρακτηριστική είναι η απάντηση του Μαγκάβερν, Γερουσιαστή της Νοτίου Ντακότας  σε Επιστολή του Δώρου Λοΐζου προς τον Πρόεδρο Νίξον για να σταματήσει ο πόλεμος στην Ινδοκίνα. Τον επαινεί για το θάρρος του και τον βεβαιώνει ότι τα επιχειρήματα του επηρεάζουν όλα τα μέλη του κογκρέσου.

Με την επιστροφή του στην Κύπρο το 1972 συνδέεται με την ΕΔΕΚ, το μόνο κόμμα στο οποίο θα μπορούσε να στεγαστεί αφού τους ενώνουν κοινά ιδεώδη της δημοκρατίας, της ελευθέριας και της δικαιοσύνης. Η ΕΔΕΚ ξεκάθαρα και ανοικτά αγωνίζονταν σε όλα τα μέτωπα εναντίων της χούντας και την εγκληματική δράση της ΕΟΚΑ Β, σε αντίθεση με ορισμένους άλλους που, στην καλύτερη των περιπτώσεων έδειχναν ανοχή με την σιωπή τους και σήμερα κατά καιρούς το παίζουν και πατριώτες. Ο Δώρος από την θέση του οργανωτικού γραμματέα της Σοσιαλιστικής Νεολαίας ΕΔΕΝ, περιοδεύει τις πόλεις και τα χωρία και αγωνίστηκε για την διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών, πάντα δίπλα στον μεγάλο Βάσο Λυσσαρίδη. Η παράνομη δράση της ΕΟΚΑ Β και λοιπών ξενοκίνητων προδοτών βρίσκεται στο στόχαστρο του περιοδικού της Νεολαίας ΕΔΕΝ Σοσιαλιστική Έκφραση που διευθύνει Ο Δώρος, αλλά και της κομματικής εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ. Κάνει διαλέξεις και παρακινεί κόσμο να εναντιωθεί στην ξενοκινούμενη ΕΟΚΑ Β. Ταυτόχρονα δεν ξεχνά το θέατρο και συνεχίζει να γράφει πολλά ποιήματα.

Το πραξικόπημα βρίσκει τον Δώρο έτοιμο για να οργανώσει την Αντίσταση. Οργανώνει ομάδες και ταυτόχρονα γίνεται στόχος πολλών. Ο Δώρος είχε ξεπεράσει την ιδέα του θανάτου και τίποτε δεν μπορούσε να λυγίσει το αγωνιστικό του πνεύμα.

Ακολούθησε η εισβολή, και ενώ η μικρή μαρτυρική μας πατρίδα ζούσε τότε την τραγωδία της προσφυγιάς και της κατοχής από τον τουρκικό Αττίλα, οι δυνάμεις της προδοσίας, που είχαν ανοίξει τις κερκόπορτες στην Τουρκία, ήθελαν να επιβάλουν με τη δύναμη των όπλων τη σιωπή και την εξόντωση κάθε φωνής αντίστασης στα ανίερα σχέδιά τους.

Στη σύσκεψη του γραφείου τύπου και πληροφοριών τον Αύγουστο του 74, η κυπριακή πολιτική ηγεσία συνήλθε για να δώσει γη και ύδωρ όπως ζητούσαν οι Τούρκοι και όπως απειλητικά οι οπλοφόροι της ΕΟΚΑ Β ήθελαν να επιβάλουν. Η φωνή της αντίστασης, ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν ο μόνος που παρά τις απειλές των οπλών καλούσε σε επιστροφή στη νομιμότητα. Για ακόμη μια φορά η ΕΔΕΚ καλεί τον κυπριακό ελληνισμό σε Αντίσταση. Μετά την σύσκεψη, μια ήταν η εντολή. ΣΚΟΤΩΣΤΕ ΤΟΝ ΒΑΣΟ ΛΥΣΣΑΡΙΔΗ.

Το πρωινό της 30 Αυγούστου 1974 στον κυκλικό κόμβο του ΟΧΙ, κάποιοι γνωστοί-άγνωστοι προδότες, πράκτορες της CIA πυροβολούν το αυτοκίνητο του Δώρου με στόχο τον ιδρυτή της ΕΔΕΚ Βάσο Λυσσαρίδη και τον ίδιο. Ο ασυμβίβαστος «επικίνδυνος ποιητής» Δώρος Λοΐζου δολοφονήθηκε άνανδρα. Η σύζυγος του Δώρου, Βαρβάρα και ο Βάσος Λυσσαρίδης επιβιώνουν ως εκ θαύματος. Κάτι που πιθανό να μην είναι γνωστό για πολλούς στην αίθουσα αυτή σήμερα είναι οτι και ο ίδιος ο Δώρος ήταν στόχος. Απόδειξη αυτού, εφημερίδα της εποχής που είναι βρίσκεται στο αρχείο της Νεολαίας ΕΔΕΚ Πάφου. Λίγες μέρες πριν την δολοφονία, ο Δώρος συνελήφθη από τους φασίστες ενώ βρισκόταν στο σπίτι του, του είχαν καταστρέψει πολλά προσωπικά αντικείμενα, επίσης του είχαν κατασχέσει ένα ποίημα, όπως μαρτυρά η σύζυγος του Βαρβάρα. Γνήσιος συνειδητός σοσιαλιστής, οραματιστής. πρωτοπόρος ποιητής αλλά και «επικίνδυνος ποιητής» για το φασισμό, τα κατεστημένα, την αδικία, η φωνή του δεν σίγησε με τον θάνατο του. Νεκρός, με «το ματωμένο του πρόσωπο ανάποδα» ο Δώρος σηκώνει ακόμα πιο ψηλά το λάβαρο του αγώνα. Της αντίστασης.

Η κηδεία του Δώρου την επόμενη μέρα μετατρέπεται σε λαϊκό συλλαλητήριο, με συμμετοχή χιλιάδες κόσμου από κάθε γωνία της Κύπρου για να φωνάξουν όλοι μαζί τέρμα ο φασισμός και άμεση αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Πέτυχαν όμως τελικά τον σκοπό τους οι δολοφόνοι; Θα δανειστώ λόγια του Βάσου Λυσσαρίδη «κάποιοι ανίδεοι, μικροί, διεστραμμένοι, πίστεψαν πως με 3 Καλάσνικοβ και μερικές δεκάδες σφαίρες μπορούν να φιμώσουν ένα ποιητή. Δεν διαλογίστηκαν πως όταν δολοφονείς ένα ποιητή, κάνεις την ποίηση του αθάνατη. Κανείς τα μηνύματα του διαχρονικά και τα βήματα του και τα βιώματα του χαρακιές για κάθε ψυχή που γεννιέται».

Στο πιο πάνω πνεύμα, η Νεολαία ΕΔΕΚ Πάφου έχει θέσει σαν στόχο την διάδοση και διατήρηση του έργου και προβολή της ζωής του αγωνιστή ποιητή Δώρου Λοΐζου. Έχουμε εξασφαλίσει δεκάδες ποιήματα και αλλά χειρόγραφα του Δώρου, πως επίσης άρθρα από εφημερίδες της εποχής, και πολλές φωτογραφίες, πολλά από τα οποία εκτέθηκαν για πρώτη φορά σε εκδήλωση που πραγματοποίησε η Νεολαία ΕΔΕΚ Πάφου προς τιμή του ήρωα τις 26/02/2011. Πάρα πολλά από αυτά, μας τα έχει παραχωρήσει μετά από αίτημα της Νεολαίας ΕΔΕΚ Πάφου, η σύζυγος του Δώρου, Βαρβάρα που βρίσκεται στην Αμερική. Αυτή η προσπάθεια μας είναι κατά κάποιο τρόπο κάποια συμπλήρωση αυτής που ξεκίνησε ο Βύρων Λοΐζου και συνεχίζει σήμερα η αδελφή του ήρωα. Στα πλαίσια της διάδοσης του έργου του αγωνιστή ποιητή, η Νεολαία ΕΔΕΚ Πάφου έχει αναρτήσει σε blog στο διαδίκτυο μεγάλο μέρος του ποιητικού έργου του Δώρου Λοΐζου ώστε να μπορούν να το διαβάσουν σε κάθε γωνία της γης.

Δεσμευόμαστε πως θα συνεχίσουμε την προσπάθεια προβολής του έργου και της ζωής του Δώρου επειδή οι ποιητές δεν πεθαίνουν ποτέ, οι ιδέες δεν δολοφονούνται και οι νεκροί ήρωες μας δείχνουν τον δρόμο στις επόμενες γενιές. ο Δώρος Λοΐζου, ένας ιδεολόγος σοσιαλιστής παραμένει σήμερα για την Κύπρο η πιο λαμπερή μορφή της αντίστασης με την δράση του για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και τα ιδανικά του παραμένουν επίκαιρα. Προφητικά τα ποιήματα του. Γνώριζε ότι οι φασίστες τον είχαν στο στόχαστρο. Ο συνειδητός επαναστάτης Δώρος είχε ήδη αποφασίσει την πορεία του αγνοώντας όλους εκείνους που παίρνουν την ζωή σαν καπρίτσιο της στιγμής. Μας έλεγε ο Δώρος σε ένα ποίημα:

Εγώ πια διαλύομαι!
Σε λίγο δε θα υπάρχω…
Εγκαταλείπω τούτο τον κόσμο…
Δεν είναι δειλία ή αντίθεση.
Απλώς ακολουθώ τη συνείδηση μου…

Ο βίος, η ποίηση και θυσία του Δώρου στο βωμό της ελευθέριας είναι για μας τους Νέους βαριά κληρονομιά. Όσο η θυσία και τα οράματά δεν δικαιώνονται τόσο και εμείς πεισμώνουμε περισσότερο για να αντισταθούμε σε όλους  αυτούς που συνωμοτούν ενάντιων μας και θέλουν να ορίσουν το μέλλον μας. Εάν σε αυτή την συνωμοσία συμμετέχουν και Έλληνες, εάν σε αυτή την συνωμοσία συμμετέχουν και οι μεγάλοι της γης, φαίνεται ότι η ιστορία ως ένα σημείο επαναλαμβάνεται. Ο Δώρος όμως μας καλεί να τους αντισταθούμε όποιοι και να ναι όσο δυνατοί και να ναι. Σε ευχαριστούμε Δώρο για όλα αυτά που έκανες για μας, σε ευχαριστούμε Δώρο για όλα αυτά που μας διδάσκεις με την ζωή και τον θάνατο σου, σου υποσχόμαστε ότι δεν θα σε απογοητεύσουμε και θα φανούμε αντάξιοι της κληρονομιάς σου.

Άδωνης Στασής
Πρόεδρος Νεολαίας ΕΔΕΚ Πάφου