Γυναίκες (πάλι) στην πυρά

της Ντίνας Τζουβάλα

Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έχτιζαν για τα μικρά ψαράκια στη θάλασσα τεράστια κλουβιά, και θα έβαζαν μέσα διάφορες τροφές, φυτά καθώς και ζωντανά. Θα φρόντιζαν τα κλουβιά να έχουν πάντα καθαρό νερό και γενικά θα τα εφοδίαζαν με διάφορες εγκαταστάσεις υγιεινής.
Μπέρτολντ Μπρεχτ, Ιστορίες του Κυρίου Κόινερ.

Στο πολύ ενδιαφέρον της βιβλίο «Ο Καλιμπάν και η Μάγισσα», η Σίλβια Φεντερίτσι αναδεικνύει μια παραγνωρισμένη πλευρά της βίας που συνόδευσε την πρωταρχική συσσώρευση. Εκτός από τη βία της αποικιοκρατίας και των περιφράξεων, μας θυμίζει, υπήρξε και μια «άλλη» βία, αυτή κατά των γυναικών, που έμεινε γνωστή στην ιστορία σαν «κυνήγι μαγισσών». Στην Ελλάδα του 2012 το κυνήγι αυτό αναβιώνει – και είναι εξίσου βίαιο και αηδιαστικό, όπως ήταν πάντα. Η δημοσίευση της φωτογραφίας της 22χρονης οροθετικής πόρνης, μια ενέργεια κανιβαλικής βίας εναντίον μιας γυναίκας, είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από «μεμονωμένο» περιστατικό.

Είχαν προηγηθεί δύο υπουργοί του ΠΑΣΟΚ (Λοβέρδος και Χρυσοχοϊδης), που εδώ και κάποιους μήνες μας προειδοποιούσαν πόσο μεγάλη απειλή για την ελληνική οικογένεια συνιστούν οι αλλοδαπές εκδιδόμενες, που μολύνουν τους πελάτες τους – προφανώς εξαναγκάζοντάς τους σε συνουσία, και δη σε συνουσία χωρίς προφυλάξεις… Δεν είναι, λοιπόν, να απορεί κανείς που ο εντοπισμός μιας γυναίκας που νοσεί συνοδεύτηκε με διαπόμπευσή της από την ΕΛ.ΑΣ, και βέβαια από την αναπαραγωγή του θέματος ως θεάματος από τα ΜΜΕ.

Αυτό για το οποίο, αντίθετα, αξίζει να απορεί κανείς είναι αν η συγκεκριμένη γυναίκα είναι η πρώτη εκδιδόμενη στη χώρα μας που εντοπίζεται θετική στο AIDS. Γιατί αν δεν είναι (που δεν είναι), αναρωτιέται κανείς εύλογα πώς αντιμετωπιζόταν μέχρι τώρα το ζήτημα χωρίς να χρησιμοποιούνται τέτοιες πρακτικές. Υποθέτω ότι η δημοσίευση των στοιχείων του οίκου ανοχής θα ήταν αρκετή: μετά από αυτή, κάθε «πελάτης» θα είχε την ευθύνη να πάει να ρωτήσει ο ίδιος και βέβαια να υποβληθεί στις αναγκαίες εξετάσεις. Μάλλον, όμως, τέτοιες «μη δραστικές» λύσεις ήταν για τις εποχές που δεν είχαμε στρατόπεδα συγκέντρωσης, και που ο λόγος των δύο μεγαλύτερων (μέχρι τώρα) κομμάτων δεν έμοιαζε τόσο τρομακτικά με αυτόν της Χρυσής Αυγής.

Από την άλλη πλευρά, «δραστικές» λύσεις, όπως η διαπόμπευση, από αστυνομία και ΜΜΕ, μιας γυναίκας που πάσχει από AIDS, δεν χρησιμοποιούνταν στις «χρυσές εποχές» του ελληνικού καπιταλισμού, τη δεκαετία του ’90, ή στα πρώτα χρόνια του 2000. Τότε δηλαδή που η «ρωσίδα» ήταν η απόδειξη του κοινωνικού στάτους και του «ανδρισμού» των μεσοστρωμάτων στις πόλεις και στην επαρχία. Αυτές οι εποχές, όμως, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, μαζί με την «ισχυρή Ελλάδα» των εκσυγχρονιστών του Σημίτη. Γι’ αυτό και η μετανάστρια που εκδίδεται παύει πια να είναι το «όνειρο» του Έλληνα οικογενειάρχη, και γίνεται «απειλή για τη δημόσια υγεία». Μικρή λεπτομέρεια: το ελληνικό κράτος εδώ και δεκαετίες ανέχεται το συντονισμένο έγκλημα της καταναγκαστικής πορνείας (συντονισμένο, γιατί και οι πελάτες που εν γνώσει τους έρχονται σε επαφή με γυναίκες που εξαναγκάζονται στην εκπόρνευση, επίσης εγκληματούν). Όμως κανένας υπερασπιστής της δημόσιας υγείας και της νομιμότητας δεν φαίνεται να το θυμάται αυτό.

Όταν λέγαμε πως η εργαζόμενη μετανάστρια (ειδικά στην «βιομηχανία του σεξ») υπόκειται σε τριπλή εκμετάλλευση, λόγου του φύλου, της καταγωγής και της τάξης της, λίγοι υποθέτω μπορούσαν να φανταστούν σε τι επίπεδα αγριότητας θα έφτανε αυτή η εκμετάλλευση. Βλέπετε, όσο και να προσπαθούμε να αποκοπούμε από την «αισιοδοξία» του Διαφωτισμού και τον ιστορικισμό ενός ορισμένου μαρξισμού, η έννοια της «προόδου» παραμένει βαθιά ριζωμένη στις περισσότερες και τους περισσότερους: το Ολοκαύτωμα και ο ναζισμός ανήκαν -θεωρούσαμε- οριστικά στο παρελθόν. Να όμως που η κρίση ήρθε να μας θυμίσει κάτι που ίσως είχαμε ξεχάσει. Ότι την «πρόοδο» ή την «οπισθοδρόμηση» δεν τις υπαγορεύει ο Ορθός Λόγος, αλλά οι αγώνες.

Σήμερα, λοιπόν, που η αξιοπρέπεια μιας 22χρονης γυναίκας θεωρείται ανάξια να προστατευθεί, χρειάζεται να θυμόμαστε πως η «αξιοπρέπεια που είναι ανάξια να προστατευθεί» απέχει δύο μόλις βήματα από τη «ζωή που είναι ανάξια να βιωθεί» – από το δόγμα, δηλαδή, πάνω στο οποίο χτίστηκαν τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής θα είναι ένας από τους παράγοντες που θα κρίνουν αν  αυτά τα δύο βήματα θα γίνουν. Την ίδια στιγμή, όμως, το ίδιο αυτό αποτέλεσμα θα αποτιμηθεί σε βάθος χρόνου. Όχι με βάση τα ποσοστά των κομμάτων, αλλά κυρίως με βάση όσα θα ακολουθήσουν.

rednotebook.gr