Μπορεί η 11η Σεπτεμβρίου, ως ημερομηνία, να φέρνει στο νου το άνανδρο χτύπημα των τρομοκρατών στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης, αλλά την ίδια ημερομηνία, 34 χρόνια πριν, ένας μαχητής της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού, ο εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε (Αγιέντε, είναι η σωστή προφορά στα ισπανικά), έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες των πραξικοπηματιών υπερασπιζόμενος, με το όπλο στο χέρι, το προεδρικό μέγαρο.
Για τη συλλογική μνήμη της Αριστεράς ο Αλιέντε αποτελεί ένα σύμβολο, έναν άνθρωπο που έδωσε τη ζωή του υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του και την τιμή ενός ολόκληρου λαού που τον είχε εμπιστευτεί.
Το ντοκιμαντέρ του Πατρίσιο Γκουσμάν «Σαλβαδόρ Αλιέντε», έρχεται να μας θυμίσει εκείνα τα γεγονότα και να αποτίσει ένα φόρο τιμής σε έναν αγωνιστή που έπεσε θύμα ενός αμερικανοκίνητου στρατιωτικού πραξικοπήματος, στο οποίο ηγήθηκε ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ.
Το νήμα της μνήμης
Ο Πατρίσιο Γκουσμάν, αφού έζησε για τριάντα χρόνια εξόριστος στη Γαλλία, επέστρεψε στη Χιλή για να αναζητήσει το νήμα της μνήμης που θα τον συνδέσει με τον άνθρωπο που καθόρισε μια για πάντα τη ζωή του και την Ιστορία της πατρίδας του. Μέσα από υλικό που ο ίδιος είχε κινηματογραφήσει, στα τρία χρόνια της διακυβέρνησης Αλιέντε, μέσα από τα λόγια των θυγατέρων του, των συναγωνιστών του, του τότε πρέσβη τν ΗΠΑ, του Φιντέλ Κάστρο, των φίλων του αλλά και απλών πολιτών, μέσα από μουσικές, ποιήματα και πίνακες, εικόνες και ήχους, ο Γκουσμάν ξανασυναντά αυτόν τον ιδιαίτερο άνδρα, τον ξαναγνωρίζει σαν πολιτικό και άνθρωπο, ξαναζώντας τον ενθουσιασμό για το χτίσιμο ενός ανθρώπινου μέλλοντος και τη φρίκη του σκοταδιού που ακολούθησε και κράτησε 13 χρόνια. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ στο οποίο ο Γκουσμάν χρησιμοποιεί εικόνες αρχείου καθώς και κομμάτια που έχει γυρίσει ο ίδιος αλλά και μερικά που γύρισε ο Γιόρις Ίβενς.
Ο Σαλβαντόρ Αλιέντε
Ο Αλιέντε γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου 1908 στο Βαλπαράισο και ο πατέρας του, Σαλβαδόρ Αλιέντε Κάστερο ήταν μέλος του Ριζοσπαστικού Κόμματος. Ως φοιτητής της ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο οργάνωσε μια ομάδα για τη μελέτη και την ανάλυση της μαρξιστικής θεωρίας. Το 1930 εκλέγεται αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Φοιτητών και συμμετέχει ενεργά στον αγώνα εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος του Κάρλος Ιμπάνιες. Το 1932 φυλακίζεται και στις 19 Απριλίου 1933 συμμετέχει στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Χιλής. Το 1935 γίνεται πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου και τον ίδιο χρόνο συλλαμβάνεται και κρατείται για 5 μήνες. Το 1936 συμμετέχει στην ίδρυση του Λαϊκού Μετώπου και το 1942 γίνεται γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το 1951, το κόμματο συμμετέχει στην ίδρυση του Μετώπου του Λαού, μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ένα χρόνο μετά ως υποψήφιος πρόεδρος εκ μέρους του Μετώπου, συγκεντρώνει 52.000 ψήφους και ως εκλεγμένος γερουσιαστής παρουσιάζει μαζί με τον Ελίας Λαφέρτε σχέδιο για την κρατικοποίηση των ορυχείων χαλκού. Το 1957 το Σοσιαλιστικό Κόμμα ενώνεται με το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα (είχαν διασπαστεί το 1947) και μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα συγκροτούν το Μέτωπο Λαϊκής Δράσης. Το 1964 προτείνεται για πρόεδρος και συγκεντρώνει ένα εκατομμύριο ψήφους. Το 1969 συμμετέχει στην ίδρυση της Λαϊκής Ενότητας, την οποία συγκροτούν το Κομουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το Ριζοσπαστικό Κόμμα, το Κίνημα Ενιαίας Λαϊκής Δράσης και η Ανεξάρτητη Λαϊκή Δράση. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1970 κερδίζει τις προεδρικές εκλογές με σχετική πλειοψηφία, ανακηρύσσεται πρόεδρος από το Κογκρέσο και στις 3 Νοεμβρίου αναλαμβάνει καθήκοντα. Το Μάρτιο του 1971, στις δημοτικές εκλογές, η Λαϊκή Ενότητα συγκεντρώνει το 50,86% και στις 11 Ιουλίου του ίδιου χρόνου δημοσιεύει το νόμο για την κρατικοποίηση των ορυχείων χαλκού με ομόφωνη συμφωνία από το Κογκρέσο. Το Μάρτιο του 1973 η Λαϊκή Ενότητα κερδίζει στις εκλογές το 45% των ψήφων και αυξάνει την κοινοβουλευτική της εκπροσώπηση. Όμως ο αμερικανικός παράγοντας και η χιλιανή δεξιά δεν καλοβλέπουν τη νέα επιτυχία του Αλιέντε και ξεκινούν αγώνα για την υπονόμευσή του. Τελικά, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973 ο στρατός θα αναλάβει δράσει και θα ανατρέψει το δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της Χιλής, ο οποίος θα πεθάνει μέσα στο προεδρικό μέγαρο υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του.
Αποτυπωμένα στο σελιλόιντ
Σε μια εποχή που ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν στο απόγειό του, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε τόλμησε να αμφισβητήσει τη βορειοαμερικάνικη κυριαρχία στη Λατινική Αμερική. Μαρξιστής, όχι με τη δογματική έννοια, και αθεράπευτα πιστός στις δημοκρατικές διαδικασίες, ηγήθηκε μιας ενωμένης παράταξης της Αριστεράς και κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του χιλιανού λαού. Κι ύστερα άρχίσαν τα όργανα… Καθημερινή υπονόμευση, λυσσαλέος πόλεμος, κινδυνολογία και τέλος, η μεγάλη δύναμη: ο Στρατός. Ο νόμος και η τάξη αποκαθίσταται στο Σαντιάγο στις 11 Σεπτεμβρίου 1973.
Ο Πατρίσιο Γκουσμάν αποτυπώνει στην ταινία του όλη την πορεία του Αλιέντε προς την εξουσία, τα χρόνια της προεδρίας του, το αιματοβαμμένο πραξικόπημα. Οι εικόνες της ιστορίας περνούν μπροστά από τα μάτια μας, συγκινούν και οργίζουν. Ο Αλιέντε μιλά στο λαό, ο λαός διαδηλώνει στους δρόμους, ο Αλιέντε με το Φιντέλ Κάστρο, εκλογές, πανηγυρισμοί, όνειρα, ελπίδες. Το σελιλόιντ γίνεται κιβωτός που διασώζει την ιστορία και τη μεταφέρει μέχρις εμάς. Ο Γκουσμάν συνθέτει τις ψηφίδες, τις κάνει ταινία, ένα ντοκιμαντέρ εξαιρετικό, ένα ντοκιμαντέρ γεμάτο δύναμη και παλμό.
Για την ταινία
Το ντοκιμαντέρ του Πατρίσιο Γκουσμάν (σκηνοθεσία και σενάριο) «Σαλβαδόρ Αλιέντα», συμμετείχε στο επίσημο πρόγραμμα του Φεστιβάλ των Κανών 2004. Αφηγήτρια είναι η Κάρμεν Καστίγιο και τη μουσική έγραψε ο Χόρχε Αριαγάδα. Η διεύθυνση φωτογραφίας ανήκει στη Χούλια Μουνιόζ, το μοντάζ έκανε ο Κλαούντιο Μαρτίνεζ και την παραγωγή ο Ζακ Μπιντού.
ΕΠΟΧΗ 12/9/2004
Για τη συλλογική μνήμη της Αριστεράς ο Αλιέντε αποτελεί ένα σύμβολο, έναν άνθρωπο που έδωσε τη ζωή του υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του και την τιμή ενός ολόκληρου λαού που τον είχε εμπιστευτεί.
Το ντοκιμαντέρ του Πατρίσιο Γκουσμάν «Σαλβαδόρ Αλιέντε», έρχεται να μας θυμίσει εκείνα τα γεγονότα και να αποτίσει ένα φόρο τιμής σε έναν αγωνιστή που έπεσε θύμα ενός αμερικανοκίνητου στρατιωτικού πραξικοπήματος, στο οποίο ηγήθηκε ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ.
Το νήμα της μνήμης
Ο Πατρίσιο Γκουσμάν, αφού έζησε για τριάντα χρόνια εξόριστος στη Γαλλία, επέστρεψε στη Χιλή για να αναζητήσει το νήμα της μνήμης που θα τον συνδέσει με τον άνθρωπο που καθόρισε μια για πάντα τη ζωή του και την Ιστορία της πατρίδας του. Μέσα από υλικό που ο ίδιος είχε κινηματογραφήσει, στα τρία χρόνια της διακυβέρνησης Αλιέντε, μέσα από τα λόγια των θυγατέρων του, των συναγωνιστών του, του τότε πρέσβη τν ΗΠΑ, του Φιντέλ Κάστρο, των φίλων του αλλά και απλών πολιτών, μέσα από μουσικές, ποιήματα και πίνακες, εικόνες και ήχους, ο Γκουσμάν ξανασυναντά αυτόν τον ιδιαίτερο άνδρα, τον ξαναγνωρίζει σαν πολιτικό και άνθρωπο, ξαναζώντας τον ενθουσιασμό για το χτίσιμο ενός ανθρώπινου μέλλοντος και τη φρίκη του σκοταδιού που ακολούθησε και κράτησε 13 χρόνια. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ στο οποίο ο Γκουσμάν χρησιμοποιεί εικόνες αρχείου καθώς και κομμάτια που έχει γυρίσει ο ίδιος αλλά και μερικά που γύρισε ο Γιόρις Ίβενς.
Ο Σαλβαντόρ Αλιέντε
Ο Αλιέντε γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου 1908 στο Βαλπαράισο και ο πατέρας του, Σαλβαδόρ Αλιέντε Κάστερο ήταν μέλος του Ριζοσπαστικού Κόμματος. Ως φοιτητής της ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο οργάνωσε μια ομάδα για τη μελέτη και την ανάλυση της μαρξιστικής θεωρίας. Το 1930 εκλέγεται αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Φοιτητών και συμμετέχει ενεργά στον αγώνα εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος του Κάρλος Ιμπάνιες. Το 1932 φυλακίζεται και στις 19 Απριλίου 1933 συμμετέχει στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Χιλής. Το 1935 γίνεται πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου και τον ίδιο χρόνο συλλαμβάνεται και κρατείται για 5 μήνες. Το 1936 συμμετέχει στην ίδρυση του Λαϊκού Μετώπου και το 1942 γίνεται γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το 1951, το κόμματο συμμετέχει στην ίδρυση του Μετώπου του Λαού, μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ένα χρόνο μετά ως υποψήφιος πρόεδρος εκ μέρους του Μετώπου, συγκεντρώνει 52.000 ψήφους και ως εκλεγμένος γερουσιαστής παρουσιάζει μαζί με τον Ελίας Λαφέρτε σχέδιο για την κρατικοποίηση των ορυχείων χαλκού. Το 1957 το Σοσιαλιστικό Κόμμα ενώνεται με το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα (είχαν διασπαστεί το 1947) και μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα συγκροτούν το Μέτωπο Λαϊκής Δράσης. Το 1964 προτείνεται για πρόεδρος και συγκεντρώνει ένα εκατομμύριο ψήφους. Το 1969 συμμετέχει στην ίδρυση της Λαϊκής Ενότητας, την οποία συγκροτούν το Κομουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το Ριζοσπαστικό Κόμμα, το Κίνημα Ενιαίας Λαϊκής Δράσης και η Ανεξάρτητη Λαϊκή Δράση. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1970 κερδίζει τις προεδρικές εκλογές με σχετική πλειοψηφία, ανακηρύσσεται πρόεδρος από το Κογκρέσο και στις 3 Νοεμβρίου αναλαμβάνει καθήκοντα. Το Μάρτιο του 1971, στις δημοτικές εκλογές, η Λαϊκή Ενότητα συγκεντρώνει το 50,86% και στις 11 Ιουλίου του ίδιου χρόνου δημοσιεύει το νόμο για την κρατικοποίηση των ορυχείων χαλκού με ομόφωνη συμφωνία από το Κογκρέσο. Το Μάρτιο του 1973 η Λαϊκή Ενότητα κερδίζει στις εκλογές το 45% των ψήφων και αυξάνει την κοινοβουλευτική της εκπροσώπηση. Όμως ο αμερικανικός παράγοντας και η χιλιανή δεξιά δεν καλοβλέπουν τη νέα επιτυχία του Αλιέντε και ξεκινούν αγώνα για την υπονόμευσή του. Τελικά, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973 ο στρατός θα αναλάβει δράσει και θα ανατρέψει το δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της Χιλής, ο οποίος θα πεθάνει μέσα στο προεδρικό μέγαρο υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του.
Αποτυπωμένα στο σελιλόιντ
Σε μια εποχή που ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν στο απόγειό του, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε τόλμησε να αμφισβητήσει τη βορειοαμερικάνικη κυριαρχία στη Λατινική Αμερική. Μαρξιστής, όχι με τη δογματική έννοια, και αθεράπευτα πιστός στις δημοκρατικές διαδικασίες, ηγήθηκε μιας ενωμένης παράταξης της Αριστεράς και κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του χιλιανού λαού. Κι ύστερα άρχίσαν τα όργανα… Καθημερινή υπονόμευση, λυσσαλέος πόλεμος, κινδυνολογία και τέλος, η μεγάλη δύναμη: ο Στρατός. Ο νόμος και η τάξη αποκαθίσταται στο Σαντιάγο στις 11 Σεπτεμβρίου 1973.
Ο Πατρίσιο Γκουσμάν αποτυπώνει στην ταινία του όλη την πορεία του Αλιέντε προς την εξουσία, τα χρόνια της προεδρίας του, το αιματοβαμμένο πραξικόπημα. Οι εικόνες της ιστορίας περνούν μπροστά από τα μάτια μας, συγκινούν και οργίζουν. Ο Αλιέντε μιλά στο λαό, ο λαός διαδηλώνει στους δρόμους, ο Αλιέντε με το Φιντέλ Κάστρο, εκλογές, πανηγυρισμοί, όνειρα, ελπίδες. Το σελιλόιντ γίνεται κιβωτός που διασώζει την ιστορία και τη μεταφέρει μέχρις εμάς. Ο Γκουσμάν συνθέτει τις ψηφίδες, τις κάνει ταινία, ένα ντοκιμαντέρ εξαιρετικό, ένα ντοκιμαντέρ γεμάτο δύναμη και παλμό.
Για την ταινία
Το ντοκιμαντέρ του Πατρίσιο Γκουσμάν (σκηνοθεσία και σενάριο) «Σαλβαδόρ Αλιέντα», συμμετείχε στο επίσημο πρόγραμμα του Φεστιβάλ των Κανών 2004. Αφηγήτρια είναι η Κάρμεν Καστίγιο και τη μουσική έγραψε ο Χόρχε Αριαγάδα. Η διεύθυνση φωτογραφίας ανήκει στη Χούλια Μουνιόζ, το μοντάζ έκανε ο Κλαούντιο Μαρτίνεζ και την παραγωγή ο Ζακ Μπιντού.
ΕΠΟΧΗ 12/9/2004
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου