Στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» της 23/1/2011 δημοσιεύτηκε μια πληρωμένη ανακοίνωση του Φαρμακευτικού Συλλόγου Πειραιά σχετικά με το νομοσχέδιο που αφορά το άνοιγμα του επαγγέλματος του φαρμακοποιού.
Παραθέτω την ανακοίνωση και μετά την κριτική μου :
Φίλε Ασφαλισμένε
Ζητάμε συγνώμη για την ταλαιπωρία που υφίστασαι καθημερινά, βρίσκοντας τα φαρμακεία κλειστά λόγω της απεργίας. Ωστόσο, αγωνιζόμαστε όχι μόνο για την επιβίωση του κλάδου μας, αλλά και για να συνεχίσεις να έχεις ανθρώπινη φαρμακευτική περίθαλψη. Δυστυχώς, με την κατάθεση του Νομοσχεδίου «Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις», οι φόβοι μας επιβεβαιώθηκαν και οι μάσκες έπεσαν για τις προθέσεις του Υπουργείου Υγείας. Προηγήθηκε, επί μήνες, προσχηματικός διάλογος μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και των εκπροσώπων των φαρμακοποιών, όπου και κατατέθηκαν πλήθος εποικοδομητικών προτάσεων. Όμως ο υπουργός κ. Λοβέρδος τις αγνόησε επιδεικτικά και κατέληξε να προωθεί για εφαρμογή μια σειρά μέτρων που καμιά σχέση δεν έχουν με την προώθηση του δημοσίου συμφέροντος και τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Υγείας.
Αναρωτιώμαστε:
Πώς αντιλαμβάνονται οι κυβερνώντες τη διαφορά του φαρμάκου, ως κοινωνικού αγαθού, από οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα, όταν προωθούν την κατάργηση των περιορισμών που αφορούν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, αδιαφορώντας για όλες τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τις αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων;
Τι σκοπιμότητα έχει η δραματική αύξηση του αριθμού των φαρμακείων, όταν καθ' ομολογία του υπουργού κ. Λοβέρδου έχουμε τα περισσότερα φαρμακεία στην Ευρώπη, και κάθε περαιτέρω αύξηση δημιουργεί αυτόματα πρόβλημα στα ασφαλιστικά ταμεία;
Ποιον ωφελεί η δημιουργία χιλιάδων εξαθλιωμένων οικονομικά φαρμακοποιών και ποιων συμφερόντων την αυριανή επέλαση προετοιμάζει;
Σε τι ωφελούνται η κοινωνία, οι δημόσιες δαπάνες ή έστω η τρόικα από την εφαρμογή εξοντωτικού ωραρίου και την επιβολή, στο φαρμακείο της γειτονιάς, του διλήμματος «ή θα δουλεύετε συνεχώς μέρα-νύχτα ή θα κλείσετε από τον ανταγωνισμό των μεγάλων φαρμακείων»;
Γιατί στα φαρμακεία επιβάλλεται έκπτωση προς τα ασφαλιστικά ταμεία μέχρι και 8%, ενώ η φαρμακοβιομηχανία των δισεκατομμυρίων μένει στο απυρόβλητο, λες και αυτοί κερδίζουν λιγότερα απ' ό,τι ο φαρμακοποιός της γειτονιάς σου, που αγωνίζεται να πληρώσει τα φάρμακα που αγοράζει, αφού του χρωστάνε επί μήνες τα ασφαλιστικά ταμεία, και αδυνατεί πλέον να στα χορηγεί επί πιστώσει;
Φίλε Ασφαλισμένε
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε με πολλά ερωτήματα, όμως κάθε απάντηση καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα: Ότι το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας δεν έχει σχέση με στόχους που υποτίθεται ότι υπηρετεί. Απλά εξυπηρετεί τα συμφέροντα όσων επιδιώκουν να δημιουργήσουν στην Ελλάδα ένα σύστημα περίθαλψης υποταγμένο σε συμφέροντα που θέλουν την καθετοποίηση της διακίνησης του φαρμάκου. Όλα τα άλλα, αποτελούν πρόσχημα για τη δημιουργία φθηνού εργατικού δυναμικού προς όφελος των αδηφάγων συμφερόντων. Έτσι λοιπόν, δημιουργείται η προοπτική να χαθεί η καθημερινή φιλική πρόσβαση στο φαρμακείο της γειτονιάς σου, για κάθε πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζεις, και να βρεθείς να συναλλάσσεσαι με απρόσωπους υπαλλήλους και αφεντικά χωρίς κοινωνική ευαισθησία, που μοναδικό μέλημα θα έχουν το κέρδος.
Φίλε Ασφαλισμένε
Οι έλληνες φαρμακοποιοί δεν πρόκειται να επιτρέψουν αυτήν την εξέλιξη. Σε καλούμε, μαζί με όλους τους πολίτες, να βρεθείς κοντά στον αγώνα μας, προασπίζοντας μια φαρμακευτική περίθαλψη με ανθρώπινο πρόσωπο.
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
Η κριτική μου :
Ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Πειραιά απευθύνεται στον ελληνικό λαό με την προσφώνηση «Φίλε ασφαλισμένε». Να ξεκαθαρίσουμε ότι το «φίλος» δεν έχει καμιά δουλειά όταν πρόκειται για αντίθετα συμφέροντα. Ο φαρμακοποιός είναι έμπορος και ο ασφαλισμένος πελάτης του. Ο φαρμακοποιός επιδιώκει να πουλήσει τα φάρμακα όσο μπορεί πιο ακριβά και ο «ασφαλισμένος» (κι ακόμα περισσότερο ο ανασφάλιστος) να τα αγοράσει όσο το δυνατόν πιο φτηνά. Επομένως, το «φίλε ασφαλισμένε» είναι μια ξεκάθαρη υποκρισία. Και η υποκρισία συνεχίζεται πιο κάτω, όπου μαθαίνουμε ότι οι φαρμακοποιοί αγωνίζονται όχι μόνο για την «επιβίωση του κλάδου» τους (γι’ αυτό θα μιλήσουμε πιο κάτω), αλλά και για να συνεχίσουν οι ασφαλισμένοι να έχουν «ανθρώπινη φαρμακευτική περίθαλψη».
Ας δούμε όμως και τα υπόλοιπα σημεία της ανακοίνωσης του ΦΣΠ :
Μας διδάσκουν, λοιπόν, ότι δεν πρέπει να καταργηθούν οι περιορισμοί που «αφορούν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων», όχι γιατί αυτό θίγει τα συμφέροντά τους, αλλά γιατί υποβιβάζει το «φάρμακο» από «κοινωνικό αγαθό» στον άχαρο ρόλο ενός κοινού «εμπορεύματος». Κι αυτό το κάνουν οι «κυβερνώντες» επειδή δεν «αντιλαμβάνονται τη διαφορά» του ενός από το άλλο.
Αυτή είναι η συνηθισμένη μέθοδος για να κρυφτούν πίσω από μεγάλα λόγια τα απλά καθημερινά συμφέροντα, το απλό συνηθισμένο κέρδος, αυτό που λέει η καθομιλούμενη γλώσσα «κονόμα». Έτσι το φάρμακο γίνεται «κοινωνικό αγαθό», όπως διάφορα επαγγέλματα αναγορεύονται κατά καιρούς από αυτούς που τα ασκούν σε «λειτουργήματα», για να κρυφτούν τα συγκεκριμένα συμφέροντα. «Κοινωνικό αγαθό» έχουν αναγορεύσει άλλοι τις συγκοινωνίες, διεκδικώντας να μετακινούνται «δωρεάν», γιατί, βλέπεις, το βάφτισμα ενός εμπορεύματος σε «κοινωνικό αγαθό» το αγιάζει και συγχρόνως το εξαϋλώνει, παύει να έχει κόστος και μπορεί να διατίθεται «δωρεάν» σε όσους το έχουν ανάγκη.
Αν μιλήσουμε γενικά όλα τα εμπορεύματα είναι «κοινωνικά αγαθά», γιατί είναι αγαθά και από την άλλη μεριά εξυπηρετούν κοινωνικές ανάγκες.
Το ίδιο, λοιπόν, θα μπορούσαν να πουν όλοι οι κλάδοι που αφορούν κλειστά επαγγέλματα : να μην καταργηθούν οι «ιδιοκτησιακοί περιορισμοί» που τους διέπουν, γιατί τα προϊόντα τους είναι «κοινωνικά αγαθά» και όχι «εμπορεύματα».
Εκείνο που δε φαίνεται τελείως ξεκάθαρα στην ανακοίνωση του ΦΣΠ είναι αν θεωρούν ότι με το σημερινό «ιδιοκτησιακό καθεστώς» το φάρμακο είναι «κοινωνικό αγαθό» και ότι με το άνοιγμα του επαγγέλματός τους θα ξεπέσει και θα γίνει εμπόρευμα, ή θα εξακολουθήσει να είναι «κοινωνικό αγαθό», μόνο που η διάθεσή του θα περάσει σε άλλα χέρια.
Παρακάτω ο ΦΣΠ αναγκάζεται να μιλήσει πιο καθαρά για τα οικονομικά συμφέροντα και αναρωτιέται «ποιον ωφελεί η δημιουργία χιλιάδων εξαθλιωμένων οικονομικά φαρμακοποιών και ποιων συμφερόντων την αυριανή επέλαση προετοιμάζει». Και στην επόμενη παράγραφο ομολογούν ότι υπάρχει ο κίνδυνος να κλείσουν (οι μικρομεσαίοι φαρμακοποιοί, που δεν αναφέρονται) «από τον ανταγωνισμό των μεγάλων φαρμακείων». Και αυτό θα γίνει με το «εξοντωτικό ωράριο», που απειλεί το «φαρμακείο της γειτονιάς», που προφανώς βρίσκεται σε πόλεμο με τα «μεγάλα φαρμακεία».
Κι έτσι το ζήτημα μπήκε στη σωστή του βάση : όλα τα μεγάλα λόγια περί «επιβίωσης του κλάδου των φαρμακοποιών» και περί του «κοινωνικού αγαθού»-φαρμάκου δε σημαίνουν τίποτα άλλο παρά τον πόλεμο του μεγάλου κεφαλαίου με το μικρό. Οι μικροαστοί θρηνούν βλέποντας ότι η εξέλιξη του καπιταλισμού προκαλεί τον αφανισμό τους. Και ζητάνε τη συμπαράσταση του λαού για να διατηρήσουν τα κέρδη τους.
Αυτή, λοιπόν, η «επιβίωση του κλάδου», δεν έχει καμιά σχέση με την επιβίωση του κλάδου των φαρμακοποιών, αλλά με την επιβίωση του κλάδου των ελεύθερων επαγγελματιών φαρμακοποιών, που για να διατηρηθούν σαν τέτοιοι πρέπει να προστατεύονται από διάφορα υψηλά τείχη και κυρίως να μην είναι το επάγγελμά τους ελεύθερο για να μην υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ τους.
Υπάρχουν δύο στρατόπεδα : το στρατόπεδο των φαρμακοποιών, δηλαδή των πωλητών φαρμάκων και το στρατόπεδο των αγοραστών, δηλαδή όσων έχουν ανάγκη από ένα φάρμακο. Όσο περισσότερος ανταγωνισμός υπάρχει στο στρατόπεδο των πωλητών, τόσο μπορεί οι αγοραστές να βρουν το εμπόρευμα φτηνότερο. Αυτό ακριβώς πάνε να αποφύγουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες φαρμακοποιοί, γιατί ξέρουν ότι τελικά, με τον ανταγωνισμό, τα μεγάλα φαρμακεία (δηλαδή το μεγάλο κεφάλαιο) θα εξουθενώσουν τα μικρά γιατί και περισσότερες ώρες θα μπορούν να μένουν ανοιχτά και θα μπορούν να προσφέρουν τα φάρμακα σε χαμηλότερες τιμές, κατεβάζοντας το ποσοστό κέρδους.
Σωστά επισημαίνουν ότι με το νομοσχέδιο εξυπηρετούνται όσοι θέλουν την «καθετοποίηση της διακίνησης του φαρμάκου». Μ’ αυτή την κομψή, αμερικάνικη φρασεολογία εννοούν τη συγκέντρωση των κεφαλαίων του κλάδου σε λίγα χέρια και την προλεταριοποίηση πολλών ελεύθερων επαγγελματιών, που θα γίνουν υπάλληλοι των μεγάλων εταιριών που θα δημιουργηθούν στο χώρο του φαρμάκου.
Φυσικά, αυτά θα συνέβαιναν σε μια «ιδανική» καπιταλιστική κοινωνία, όπου θα αφήνονταν να δράσουν ελεύθεροι οι νόμοι της αγοράς. Εδώ, στην Ελλάδα του υποανάπτυκτου καπιταλισμού, το ίδιο το κράτος που υποτίθεται θέλει να καταργήσει τα κλειστά επαγγέλματα, ούτε θέλει ούτε τολμά να τα ανοίξει, απλά θέλει να τα «μισανοίξει», για να φανεί ότι συμμορφώνεται με τις «απαιτήσεις» της Ε.Ε. Εξάλλου, ούτε στην Ε.Ε. τα επαγγέλματα αυτά δεν είναι «ορθάνοιχτα». Εδώ και πολλά-πολλά χρόνια, οι αστικές τάξεις ξέρουν ότι ο εντελώς ελεύθερος ανταγωνισμός οδηγεί στο μονοπώλιο και το μονοπώλιο είναι ο προθάλαμος του σοσιαλισμού. Γι’ αυτό έχουν μπει διάφοροι φραγμοί στο σχηματισμό μονοπωλίων και καρτέλ (στην Αμερική ακόμα πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ψηφίστηκαν οι νόμοι κατά των τραστ), δήθεν για προστασία του καταναλωτή, αλλά στην πραγματικότητα για να ανακόψουν την πορεία του καπιταλισμού προς το αναπόφευκτο τέλος του. Ούτε, λοιπόν, στην αναπτυγμένη καπιταλιστικά Ε.Ε. (αυτό αφορά τις χώρες-πρότυπα : Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία) τα επαγγέλματα αυτά είναι τελείως ανοιχτά και ούτε ο Λοβέρδος θέλει να τα ανοίξει τελείως. Αλλά, ακόμα και τα εντελώς δειλά βήματα που προσπαθεί να κάνει η κυβέρνηση σκοντάφτουν στην αδιαλλαξία των συντεχνιών και των πολιτικών υπερασπιστών του μεσαίωνα.
Και για να μας συγκινήσει συναισθηματικά, ο ΦΣΠ μας προειδοποιεί ότι θα «χαθεί η καθημερινή φιλική πρόσβαση στο φαρμακείο της γειτονιάς». Έτσι θα έπρεπε να συγκινηθούμε και για το «μανάβη της γειτονιάς», που έδωσε τη θέση του στο σούπερ μάρκετ. Έτσι βρεθήκαμε συναλλασσόμενοι με τους «απρόσωπους υπαλλήλους» των σούπερ μάρκετ, που βέβαια είναι απλοί, περιφρονημένοι υπάλληλοι και δεν έχουν το «πρόσωπο» και την προσωπικότητα του «μανάβη της γειτονιάς». Μόνο που αυτό το «πρόσωπο» είχε προσωπικό κέρδος όταν μας έκλεβε στο ζύγι, όταν έκανε συνεχώς «λάθη» στο λογαριασμό, που ποτέ δε μας τον έδινε να τον μελετήσουμε στο σπίτι, που τα τρόφιμά του ήταν εκτεθειμένα σε όλες τις μύγες της γειτονιάς (τότε υπήρχαν και μύγες), κλπ., κλπ., κλπ. Το ίδιο θα γίνει και όταν θα έρθει (αν έρθει ποτέ) η αποφράδα ημέρα που θα βρεθούμε μπροστά στα απρόσωπα τέρατα που θα είναι υπάλληλοι στα υποκαταστήματα των μεγάλων εταιριών πώλησης φαρμάκων και θα χάσουμε τον κ.κ. «φαρμακοποιό της γειτονιάς», που το παίζει και γιατρός («για κάθε πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζεις»!).
Αλλά, τότε, εκτός από τους «απρόσωπους υπαλλήλους», θα αντιμετωπίζουμε και τα «αφεντικά χωρίς κοινωνική ευαισθησία»! Σωστά, οι σημερινοί φαρμακοποιοί είναι «αφεντικά με κοινωνική ευαισθησία». Και ενώ τα «αφεντικά χωρίς κοινωνική ευαισθησία» έχουν ως «μοναδικό μέλημά» τους το κέρδος, τα «κοινωνικώς ευαίσθητα αφεντικά», οι φαρμακοποιοί δηλαδή, έχουν και άλλα μελήματα, π.χ., το καλό των ασφαλισμένων, που, τελείως συμπτωματικά, συμπίπτει με το καλό της τσέπης τους! Και αν αγωνίζονται να μην περάσει το νομοσχέδιο, αυτό το κάνουν τελείως αλτρουϊστικά (ή σχεδόν τελείως) γιατί υπερασπίζονται «μια φαρμακευτική περίθαλψη με ανθρώπινο πρόσωπο». Γι’ αυτό, για την επίτευξη αυτού του υψηλού ανθρωπιστικού στόχου, νιώθουν ότι έχουν το δικαίωμα να καλέσουν «όλους του πολίτες» να «βρεθούν κοντά στον αγώνα» τους. Αμήν!
Δευτερολογία :
Να ξεκαθαρίσω από την αρχή κάτι : Για όσους δεν το κατάλαβαν ακόμα, είμαι κατά των κλειστών επαγγελμάτων. Και επειδή ο δογματισμός είναι το κύριο στοιχείο των περισσότερων που γράφουν στο ίντι, πρέπει να ξεκαθαριστεί και κάτι άλλο : τα κλειστά επαγγέλματα είναι επιβίωση των μεσαιωνικών συντεχνιών. Αυτές αφού έπαιξαν τον προοδευτικό τους ρόλο για την οργάνωση των επαγγελμάτων και την αξιοποίηση και τη μετάδοση της επαγγελματικής πείρας από μαστόρους σε καλφάδες (με την αναπόφευκτη εκμετάλλευση των δεύτερων από τους πρώτους) ήρθε η στιγμή που έγιναν εμπόδιο στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και τέθηκε επί τάπητος η αντικατάσταση των μεσαιωνικών φεουδαρχικών παραγωγικών σχέσεων από τις πιο προοδευτικές αστικές παραγωγικές σχέσεις. Το ξεπέρασμα αυτό (Aufhebung κατά το Χέγκελ) έγινε με τις αστικές επαναστάσεις, που απελευθέρωσαν τις παραγωγικές δυνάμεις από τα φεουδαρχικά δεσμά.
Η αστική τάξη σχετικά με τη φεουδαρχία ήταν προοδευτική, σχετικά με την εργατική τάξη είναι αντιδραστική. Προοδευτική είναι επίσης και όταν σαρώνει τα μεσαιωνικά υπολείμματα όπως είναι τα κλειστά επαγγέλματα (χρόνια ολόκληρα, το ΚΚΕ αγωνιζόταν, τότε που ήταν επαναστατικό κόμμα, ενάντια στα «φεουδαρχικά υπολείμματα», ζητώντας να καταργηθούν τα τσιφλίκια και οι υποδουλωτικές σχέσεις στην ύπαιθρο, τώρα υποστηρίζε τις συντεχνίες). Τα μικρομεσαία στρώματα (στα οποία υπάγονται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες) που απειλούνται με εξαφάνιση λόγω της εξέλιξης του καπιταλισμού, στην αντίθεσή τους με το μεγάλο κεφάλαιο είναι στρώματα αντιδραστικά, ακριβώς γιατί είναι αντίθετα στην εξέλιξη της κοινωνίας, επειδή αυτή η εξέλιξη τείνει να τα εξαφανίσει και να συγκεντρώσει τον πλούτο (το κεφάλαιο) σε λίγα χέρια. Ο δογματικός δεν μπορεί επ’ ουδενί να καταλάβει αυτό το απλό πράγμα, αυτή τη διαλεκτική αντίφαση : πώς μπορεί ένα και το αυτό πράγμα, η αστική τάξη, να είναι και καλό και κακό, και προοδευτικό και αντιδραστικό (προοδευτικό απέναντι στα μεσαία στρώματα, αντιδραστικό απέναντι στην εργατική τάξη). Αυτός μοιάζει να λέει, μαζί με το Χριστό : Έστω δε ο λόγος υμών ναι, ναι ή ου, ου, το δε περισσόν εκ του πονηρού, ή με όρους της τυπικής Λογικής : το Α είναι Α και ποτέ μη Α.
Δεύτερος κανόνας της διαλεκτικής είναι να εξετάζεται μια κατάσταση συγκεκριμένα : αλλιώς θα μιλήσουμε για μια χώρα του αναπτυγμένου καπιταλισμού και αλλιώς για μια χώρα καθυστερημένου και υποανάπτυκτου καπιταλισμού, όπως η Ελλάδα. Οι ίδιες οι λέξεις έχουν τελείως διαφορετική σημασία και νόημα ανάλογα για ποιου είδους χώρα εξετάζουμε. Για το δογματικό, το πράγμα είναι απλό : έμαθε ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι κάτι κακό, πάει και τελείωσε. Τώρα, αν αυτό είναι αντιδραστικό σε μια χώρα αναπτυγμένη καπιταλιστικά, ακριβώς γιατί η χώρα πρέπει να προχωρήσει στην ανατροπή του καπιταλισμού και στην κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, αντί να τα ξαναδώσει στους ιδιώτες (δηλαδή να προχωρήσει από την κρατικοποίηση στην κοινωνικοποίηση και όχι στην ιδιωτικοποίηση), και αν σε μια χώρα υποανάπτυκτου καπιταλισμού αυτό θα ήταν προοδευτικό, γιατί θα επέτρεπε να αναπτυχθεί ο καπιταλισμός, άρα και η εργατική τάξη που θα τον ανατρέψει, ο δογματικός δεν ασχολείται με τέτοιες λεπτολογίες. Αυτός ξέρει ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι φτου κακά, πάει και σκόλασε! Αυτός, στην εποχή της Γαλλικής Επανάστασης, θα συμμαχούσε με τους γάλλους αριστοκράτες ενάντια στην αστική τάξη, μια και η αστική τάξη ήταν εχθρός του προλεταριάτου. Το ίδιο κάνει σήμερα το ΚΚΕ, που καλεί τους εργάτες να υπερασπιστούν όλα τα μεσαιωνικά υπολείμματα ενάντια στο μεγάλο κεφάλαιο (στα μονοπώλια). Αυτό δείχνει απόλυτη άγνοια ακόμα και του Κομμουνιστικού Μανιφέστου (ή ξεδιάντροπη αποστασία). Αντίθετα ο Μαρξ το 1848 (εποχή των αστικών επαναστάσεων ενάντια στη φεουδαρχία, εκτός Γαλλίας και Αγγλίας, που είχε ήδη πραγματοποιηθεί) έλεγε πως «το προλεταριάτο πολεμάει ακόμα τους εχθρούς των εχθρών του» (δηλαδή τη φεουδαρχία, σε συμμαχία με την αστική τάξη). Φαίνεται πως και ο Μαρξ ήταν νεοφιλελεύθερος
Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι όταν το σύστημα (ο καπιταλισμός) ξεκαθαρίζει υπολείμματα του παρελθόντος, επιτελεί έναν προοδευτικό ρόλο και τα κλειστά επαγγέλματα είναι ένα τέτοιο υπόλειμμα. Αυτός που θα αντιτεθεί στο ξεκαθάρισμα αυτό είναι αντιδραστικός. Η θέση του δεν είναι αντισυστημική (αντικαπιταλιστική), ή μάλλον είναι αντισυστημική με την έννοια ότι θέλει να γυρίσει το σύστημα προς τα πίσω (να στρέψει προς τα πίσω τον τροχό της Ιστορίας, όπως γράφει το Μανιφέστο), ή να το αναγκάσει να κάνει βήμα σημειωτόν, δηλαδή να μην προχωρήσει προς τα μπρος. Σ’ αυτή την περίπτωση, η «συστημική» θέση ταιριάζει σε έναν προοδευτικό άνθρωπο και όχι η «αντισυστημική», γιατί ο καπιταλισμός είναι προοδευτικός σε σχέση με τα φεουδαρχικά υπολείμματα. Ο αντιδιαλεκτικός τρόπος σκέψης, όμως, τα ισοπεδώνει όλα κάτω από ταμπέλες : «συστημικός», «αντισυστημικός», «καπιταλιστικός», «αντικαπιταλιστικός», χωρίς να ψιλολογεί από ποια μεριά χτυπάει κανένας τον καπιταλισμό., από την άποψη του παρελθόντος (μικροαστικός αντικαπιταλισμός), ή από την άποψη του μέλλοντος (προλεταριακός αντικαπιταλισμός).
Θα μπορούσε όμως κανένας να σκεφτεί : μια και το άνοιγμα των ελεύθερων επαγγελμάτων αναπτύσσει τον ανταγωνισμό, αυτό δεν οδηγεί σε μονοπωλιακές καταστάσεις; Το μονοπώλιο δε θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των φαρμάκων; Τελικά, ζημιωμένοι δε θα βγουν οι καταναλωτές φαρμάκων;
Ο συλλογισμός είναι σωστός. Ο ανταγωνισμός οδηγεί στο μονοπώλιο. Είναι αυτό που λέει η διαλεκτική πως το ένα πράγμα μετατρέπεται στο απολύτως αντίθετό του. Οπότε, τι κάνουμε;
1) Εμείς δεν έχουμε φτάσει, στην περίπτωση που εξετάζουμε (ελεύθερα επαγγέλματα και ειδικά τα φαρμακεία), στο μονοπώλιο. Βρισκόμαστε ακόμα στο σημείο να ανοίξουν τα επαγγέλματα αυτά και να καθιερωθεί ο ελεύθερος ανταγωνισμός, δηλαδή, στο θέμα αυτό δεν έχει ολοκληρωθεί ο αστικός μετασχηματισμός (καθώς και σε αρκετά θέματα ακόμα, όπως ο χωρισμός εκκλησίας και κράτους, σχολείου από εκκλησία, κλπ.).
2) Ο ανταγωνισμός, μόλις αρχίσει και λειτουργεί απρόσκοπτα θα τείνει να συγκεντρώνει το κεφάλαιο σε όλο και λιγότερα χέρια, δηλαδή θα τείνει προς το μονοπώλιο. Αυτό το μονοπώλιο θα είναι όχι μονοπώλιο του καθυστερημένου ελληνικού καπιταλισμού, που διατηρείται με τους μεσαιωνικούς φραγμούς των κλειστών επαγγελμάτων και που βέβαια δεν είναι καθόλου ώριμο να περάσει στο σοσιαλισμό, αλλά θα είναι μονοπώλιο του υπερώριμου καπιταλισμού, που θα είναι κατά την έκφραση του Λένιν «προθάλαμος του σοσιαλισμού».
3) Πριν φτάσουμε στα «μονοπώλια και καρτέλ στα φαρμακεία», πριν φτάσουμε να πληρώνουμε «το σιροπάκι 100 ευρουλάκια», θα περάσουμε τη φάση του ελεύθερου ανταγωνισμού των φαρμακείων, που τώρα εμποδίζεται και είναι πιθανό να πληρώνουμε το σιροπάκι πολύ λιγότερο από όσο το πληρώνουμε σήμερα, που έχουμε όχι μονοπώλιο, αλλά τεχνητό ολιγοπώλιο. Όσο για το τι θα κάνουμε όταν φτάσουμε στον αναπτυγμένο μονοπωλιακό καπιταλισμό (τον «προθάλαμο» που λέγαμε) δε θα μας μένει τίποτα άλλο, παρά να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό.
4) Θα μου πεις : «και γιατί να μην τον ανατρέψουμε τώρα και να περιμένουμε να αναπτυχθεί;». Δεν έχω καμιά αντίρρηση, αρκεί να έχουμε τις δυνάμεις. Και αυτές τις δυνάμεις τις δημιουργεί ο ίδιος ο καπιταλισμός στην εξέλιξή του. Ο Μαρξ λέει χαρακτηριστικά στο Μανιφέστο : «Πριν από όλα η αστική τάξη παράγει τους νεκροθάφτες της» (γιατί χωρίς εργάτες δεν μπορεί να υπάρξει αστική τάξη). Και συμπληρώνει αμέσως μετά : «Η πτώση της και η νίκη του προλεταριάτου είναι το ίδιο αναπόφευκτα». Το «αναπόφευκτο» απορρέει από την ίδια την αντιφατική φύση του καπιταλισμού, που όσο ωριμάζει και αναπτύσσεται, τόσο οξύνει τις εσωτερικές του αντιθέσεις που δεν μπορεί να απαλλαγεί από αυτές. Στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού, αυτές οι αντιθέσεις οξύνονται στο έπακρο και ζητούν επιτακτικά τη λύση τους με την προλεταριακή επανάσταση.
5) Την κατάσταση στο μονοπωλιακό υπεραναπτυγμένο καπιταλισμό και την αναγκαιότητα-δυνατότητα ανατροπής του περιγράφει ο Ένγκελς στην «Εξέλιξη του σοσιαλισμού από την ουτοπία στην επιστήμη» : «Στα τραστ, ο ελεύθερος ανταγωνισμός μετατρέπεται σε μονοπώλιο και η ασχεδίαστη παραγωγή της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας συνθηκολογεί μπροστά στη σχεδιασμένη παραγωγή της επερχόμενης (ο «προθάλαμος») σοσιαλιστικής κοινωνίας. Αυτό γίνεται βέβαια στην αρχή για να ωφεληθούν και να κερδίζουν οι κεφαλαιοκράτες («θα πληρώνουμε ένα σιροπάκι 100 ευρουλάκια»). Εδώ όμως η εκμετάλλευση γίνεται τόσο χειροπιαστή (στις προηγούμενες φάσεις του καπιταλισμού είναι πολύ συγκαλυμμένη) που πρέπει να καταρρεύσει. Κανένας λαός δε θα δεχόταν για πολύ καιρό μια παραγωγή που τη διευθύνουν τα τραστ, δε θα δεχόταν μια τόσο απροκάλυπτη εκμετάλλευση του συνόλου της κοινωνίας από μια μικρή σπείρα που ζει από το κόψιμο κουπονιών». (Και οι τρεις παρενθέσεις είναι δικές μου).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου