Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ολλανδίας, που είναι βέβαιο ότι θα κερδίσει τις εκλογές στις 12 Σεπτεμβρίου, παρά την αμφισβήτηση της λιτότητας, δεν έχει αντίρρηση με τη συμμετοχή της χώρας στην ευρωζώνη. Η νίκη του θα αποτελέσει ωστόσο πλήγμα για τη Γερμανία, που θα χάσει ένα στενό σύμμαχο.
Το να έχεις για σήμα σου μια ντομάτα δε συνηθίζεται στην πολιτική. Το να βάζεις σε αυτή την κόκκινη ντομάτα και ένα λευκό αστέρι, κατάλοιπο της μαοϊκής σου κληρονομιάς, θα θεωρούνταν σίγουρη συνταγή αποτυχίας στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Στην Ολλανδία όμως, το Σοσιαλιστικό Kόμμα με αυτό ακριβώς το έμβλημα προετοιμάζεται να κερδίσει την πρώτη θέση στις πρόωρες εκλογές που διεξάγονται στις 12 Σεπτεμβρίου. Όσο για τον αρχηγό του κόμματος, Εμίλε Ρούμερ, φιγουράρει ήδη ανάμεσα στις δημοφιλέστερες προσωπικότητες της Ολλανδίας, μαζί με την βασίλισσα και έναν ποπ σταρ. Όπως επισημαίνει πάντως το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ», «οι πρώην επαναστάτες της Ολλανδίας, έχουν αρχίσει να συμπεριφέρονται σαν τουςνέους συντηρητικούς».
Ο Ρούμερ απαγόρευσε στα μέλη του κόμματος να τραγουδούν τη «Διεθνή» και αντ’ αυτής τους παρουσίασε ένα νέο «ροκ ύμνο» του κόμματος.
Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα διπλασιάσει τις έδρες του και καταφέρει καθαρή νίκη απέναντι στο δεξιό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε. Η προηγούμενη κυβέρνηση συνασπισμού κατέρρευσε όταν ο ακροδεξιός εταίρος της, Χέερτ Βίλντερς, αποχώρησε από τις συνομιλίες για την κατάρτιση ενός ακόμη προγράμματος σκληρής λιτότητας. Πάντως, η ολλανδική ακροδεξιά, η οποία συνδυάζει μια εθνικιστική κριτική προς την ΕΕμε μια υστερική επίθεση εναντίον του Ισλάμ και των μεταναστών, είδε την επιρροή της να μειώνεται. Το εκλογικό σώμα φαίνεται να ασπάζεται πολύ περισσότερο τον αριστερό ευρωσκεπτικισμό των Σοσιαλιστών.
Η αναμενόμενη εκλογική νίκη των Σοσιαλιστών προκαλεί ήδη πονοκέφαλο στη Μέρκελ, αν και δεν φαίνεται να ανησυχεί εξίσου με τους νεοφιλελεύθερους τεχνοκράτες των Βρυξελών, που βλέπουν στο πρόσωπο των Σοσιαλιστών έναν δύστροπο μεν αλλά συνεργάσιμο εταίρο. Ο γερμανικός Τύπος δυσκολεύεται τις τελευταίες εβδομάδες να κρύψει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η Μέρκελ αναμένεται να χάσει έναν από τους λίγους υποστηρικτές της για το δημοσιονομικό σύμφωνο. Αν μάλιστα ο αρχηγός των Σοσιαλιστών, Εμίλε Ρούμερ θέσει το ζήτημα σε δημοψήφισμα, όπως έχει κατά καιρούς υποσχεθεί, είναι απολύτως βέβαιο ότι οι ψηφοφόροι θα απορρίψουν μετά βδελυγμίας τη γερμανική συνταγή λιτότητας. Ο Ρούμερ έχει προειδοποιήσει ότι δεν προκειται να σεβαστεί το όριο του 3% για το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας και απέρριψε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να καταβάλει οποιοδήποτε πρόστιμο γι’ αυτήν την απόφαση, όπως θα ζητήσει το Βερολίνο.
ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΠΑΡΟΤΙ ΚΑΤΑΨΗΦΙΣΕ ΤΟ ΕΥΡΩΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΠΛΕΟΝ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΔΕΞΙΑ
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε πρωτοστατήσει στην εκστρατεία καταψήφισης του Ευρωσυντάγματος, η οποία οδήγησε στο ηχηρό ολλανδικό «Όχι» απέναντι στις Βρυξέλλες. Παρόλ’ αυτά, όπως σημείωνε και η γερμανική εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», το κόμμα δεν θα τολμούσε ποτέ «να τρομάξει τους συντηρητικούς ψηφοφόρους του με προτάσεις εξόδου από τηνευρωζώνη ή την ΕΕ». «Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη που θα ακούει λιγότερο τις πολυεθνικές και περισσότερο τους πολίτες» είναι μια συνηθισμένη επωδός του αρχηγού του κόμματος, ο οποίος φαίνεται να πιστεύει ακόμη στη δυνατότητα αναμόρφωσης της Ευρώπης εκ των έσω.
Η στάση αυτή αντικατοπτρίζεται και στο οικονομικό πρόγραμμα που σκέφτεται να επιβάλλει το κόμμα σε περίπτωση που αναλάβει την ευθύνη σχηματισμού κυβέρνησης. Κρίνοντας από τις προεκλογικές εξαγγελίες, οι Σοσιαλιστές θέλουν μάλλον να επιβραδύνουν αλλά όχι να ανατρέψουν την πολιτική λιτότητας, ενώ πρόσφατα άρχισαν να φλερτάρουν και με πιο συντηρητικές θέσεις, όπως η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Η συντηρητική στροφή του κόμματος είναι εξίσου εμφανής και σε κοινωνικά ζητήματα. Παρά τηνανθρωπιστική του ρητορική, η στάση απέναντι σε μετανάστες δεν το διαφοροποιεί όσο θα περίμενε κανείς από τα υπόλοιπα καθεστωτικά κόμματα, ενώ ο προσεκτικός παρατηρητής θα εντοπίσει ομοιότητες και με την άκρα Δεξιά. «Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να σταματάμε το ταξίδι όσων ζητούν άσυλο στη χώρα καταγωγής τους», διαβάζουμε στην ηλεκτρονική σελίδα του κόμματος το οποίο ήδη από την δεκαετία του ’80 καλούσε την κυβέρνηση να απελαύνει όσους ξένους εργαζόμενους «δεν προσαρμόζονταν στη γλώσσα και τα ήθη της χώρας». Παράλληλα, το σοσιαλιστικό κόμμα ζητά εδώ και καιρό την αύξηση της αστυνόμευσης στα αστικά κέντρα, υποστηρίζοντας ότι «οι αστυνομικοί δεν πρέπει να κάθονται πίσω από γραφεία».
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και με καθαρή εκλογική νίκη οι Σοσιαλιστές δεν αναμένεται να συγκεντρώσουν περισσότερο από το ένα τέταρτο των απαιτούμενων εδρών για το σχηματισμό κυβέρνησης, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεργαστούν με πιο συντηρητικά κόμματα του κοινοβουλίου. Ήδη το κόμμα έχει ρίξει γέφυρες σε Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους, οι οποίοι είχαν στηρίξει το πρόγραμμα εξοντωτικής λιτότητας της δεξιάς κυβέρνησης. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν οι Σοσιαλιστές θέλουν πραγματικά να αποτελέσουν μια τομή στην ολλανδική πολιτική ή θα συνεχίσουν ma non tropo το διαβόητο μοντέλο «Πόλντερ» που επιβλήθηκε πριν τρεις δεκαετίες – δηλαδή τη νεοφιλελεύθερη συνταγή της απορρύθμισης και τηςμείωσης αποδοχών, η οποία δυστυχώς επιβλήθηκε με την σύμφωνη γνώμη των συνδικάτων της χώρας.
Το μοντέλο «Πόλντερ», που ονομάστηκε από πολλούς και «ολλανδικό θαύμα» δημιούργησε μια γενιά ημιαπασχολούμενων και χαμηλά αμειβόμενων εργαζομένων, ενώ έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο στις συνθήκες της κρίσης προκαλώντας γιγάντωση των ανισοτήτων και σημαντική αύξηση της ανεργίας. Παράλληλα, δημιούργησε τις συνθήκες για την άνοδο της ακροδεξιάς η οποία για δεκαετίες προωθούσε τη λαϊκίστική της πολιτική πατώντας στα ερείπια της σοσιαλδημοκρατίας.
Σήμερα, πατώντας σε ένα πρωτοφανές για τα ολλανδικά δεδομένα κύμα ευρωσκεπτικισμού, ο Εμίλε Ρούμερ θα κληθεί να αποδείξει αν το σήμα του κόμματός του θα κινηθεί περισσότερο προς το αστέρι ή την ντομάτα.
*Δημοσιεύθηκε στο «Πριν» την Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012 υπό τον τίτλο: «Χωρίς εκπλήξεις από την Ολλανδία».
Το να έχεις για σήμα σου μια ντομάτα δε συνηθίζεται στην πολιτική. Το να βάζεις σε αυτή την κόκκινη ντομάτα και ένα λευκό αστέρι, κατάλοιπο της μαοϊκής σου κληρονομιάς, θα θεωρούνταν σίγουρη συνταγή αποτυχίας στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Στην Ολλανδία όμως, το Σοσιαλιστικό Kόμμα με αυτό ακριβώς το έμβλημα προετοιμάζεται να κερδίσει την πρώτη θέση στις πρόωρες εκλογές που διεξάγονται στις 12 Σεπτεμβρίου. Όσο για τον αρχηγό του κόμματος, Εμίλε Ρούμερ, φιγουράρει ήδη ανάμεσα στις δημοφιλέστερες προσωπικότητες της Ολλανδίας, μαζί με την βασίλισσα και έναν ποπ σταρ. Όπως επισημαίνει πάντως το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ», «οι πρώην επαναστάτες της Ολλανδίας, έχουν αρχίσει να συμπεριφέρονται σαν τουςνέους συντηρητικούς».
Ο Ρούμερ απαγόρευσε στα μέλη του κόμματος να τραγουδούν τη «Διεθνή» και αντ’ αυτής τους παρουσίασε ένα νέο «ροκ ύμνο» του κόμματος.
Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα διπλασιάσει τις έδρες του και καταφέρει καθαρή νίκη απέναντι στο δεξιό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε. Η προηγούμενη κυβέρνηση συνασπισμού κατέρρευσε όταν ο ακροδεξιός εταίρος της, Χέερτ Βίλντερς, αποχώρησε από τις συνομιλίες για την κατάρτιση ενός ακόμη προγράμματος σκληρής λιτότητας. Πάντως, η ολλανδική ακροδεξιά, η οποία συνδυάζει μια εθνικιστική κριτική προς την ΕΕμε μια υστερική επίθεση εναντίον του Ισλάμ και των μεταναστών, είδε την επιρροή της να μειώνεται. Το εκλογικό σώμα φαίνεται να ασπάζεται πολύ περισσότερο τον αριστερό ευρωσκεπτικισμό των Σοσιαλιστών.
Η αναμενόμενη εκλογική νίκη των Σοσιαλιστών προκαλεί ήδη πονοκέφαλο στη Μέρκελ, αν και δεν φαίνεται να ανησυχεί εξίσου με τους νεοφιλελεύθερους τεχνοκράτες των Βρυξελών, που βλέπουν στο πρόσωπο των Σοσιαλιστών έναν δύστροπο μεν αλλά συνεργάσιμο εταίρο. Ο γερμανικός Τύπος δυσκολεύεται τις τελευταίες εβδομάδες να κρύψει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η Μέρκελ αναμένεται να χάσει έναν από τους λίγους υποστηρικτές της για το δημοσιονομικό σύμφωνο. Αν μάλιστα ο αρχηγός των Σοσιαλιστών, Εμίλε Ρούμερ θέσει το ζήτημα σε δημοψήφισμα, όπως έχει κατά καιρούς υποσχεθεί, είναι απολύτως βέβαιο ότι οι ψηφοφόροι θα απορρίψουν μετά βδελυγμίας τη γερμανική συνταγή λιτότητας. Ο Ρούμερ έχει προειδοποιήσει ότι δεν προκειται να σεβαστεί το όριο του 3% για το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας και απέρριψε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να καταβάλει οποιοδήποτε πρόστιμο γι’ αυτήν την απόφαση, όπως θα ζητήσει το Βερολίνο.
ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΠΑΡΟΤΙ ΚΑΤΑΨΗΦΙΣΕ ΤΟ ΕΥΡΩΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΠΛΕΟΝ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΔΕΞΙΑ
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε πρωτοστατήσει στην εκστρατεία καταψήφισης του Ευρωσυντάγματος, η οποία οδήγησε στο ηχηρό ολλανδικό «Όχι» απέναντι στις Βρυξέλλες. Παρόλ’ αυτά, όπως σημείωνε και η γερμανική εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», το κόμμα δεν θα τολμούσε ποτέ «να τρομάξει τους συντηρητικούς ψηφοφόρους του με προτάσεις εξόδου από τηνευρωζώνη ή την ΕΕ». «Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη που θα ακούει λιγότερο τις πολυεθνικές και περισσότερο τους πολίτες» είναι μια συνηθισμένη επωδός του αρχηγού του κόμματος, ο οποίος φαίνεται να πιστεύει ακόμη στη δυνατότητα αναμόρφωσης της Ευρώπης εκ των έσω.
Η στάση αυτή αντικατοπτρίζεται και στο οικονομικό πρόγραμμα που σκέφτεται να επιβάλλει το κόμμα σε περίπτωση που αναλάβει την ευθύνη σχηματισμού κυβέρνησης. Κρίνοντας από τις προεκλογικές εξαγγελίες, οι Σοσιαλιστές θέλουν μάλλον να επιβραδύνουν αλλά όχι να ανατρέψουν την πολιτική λιτότητας, ενώ πρόσφατα άρχισαν να φλερτάρουν και με πιο συντηρητικές θέσεις, όπως η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Η συντηρητική στροφή του κόμματος είναι εξίσου εμφανής και σε κοινωνικά ζητήματα. Παρά τηνανθρωπιστική του ρητορική, η στάση απέναντι σε μετανάστες δεν το διαφοροποιεί όσο θα περίμενε κανείς από τα υπόλοιπα καθεστωτικά κόμματα, ενώ ο προσεκτικός παρατηρητής θα εντοπίσει ομοιότητες και με την άκρα Δεξιά. «Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να σταματάμε το ταξίδι όσων ζητούν άσυλο στη χώρα καταγωγής τους», διαβάζουμε στην ηλεκτρονική σελίδα του κόμματος το οποίο ήδη από την δεκαετία του ’80 καλούσε την κυβέρνηση να απελαύνει όσους ξένους εργαζόμενους «δεν προσαρμόζονταν στη γλώσσα και τα ήθη της χώρας». Παράλληλα, το σοσιαλιστικό κόμμα ζητά εδώ και καιρό την αύξηση της αστυνόμευσης στα αστικά κέντρα, υποστηρίζοντας ότι «οι αστυνομικοί δεν πρέπει να κάθονται πίσω από γραφεία».
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και με καθαρή εκλογική νίκη οι Σοσιαλιστές δεν αναμένεται να συγκεντρώσουν περισσότερο από το ένα τέταρτο των απαιτούμενων εδρών για το σχηματισμό κυβέρνησης, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεργαστούν με πιο συντηρητικά κόμματα του κοινοβουλίου. Ήδη το κόμμα έχει ρίξει γέφυρες σε Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους, οι οποίοι είχαν στηρίξει το πρόγραμμα εξοντωτικής λιτότητας της δεξιάς κυβέρνησης. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν οι Σοσιαλιστές θέλουν πραγματικά να αποτελέσουν μια τομή στην ολλανδική πολιτική ή θα συνεχίσουν ma non tropo το διαβόητο μοντέλο «Πόλντερ» που επιβλήθηκε πριν τρεις δεκαετίες – δηλαδή τη νεοφιλελεύθερη συνταγή της απορρύθμισης και τηςμείωσης αποδοχών, η οποία δυστυχώς επιβλήθηκε με την σύμφωνη γνώμη των συνδικάτων της χώρας.
Το μοντέλο «Πόλντερ», που ονομάστηκε από πολλούς και «ολλανδικό θαύμα» δημιούργησε μια γενιά ημιαπασχολούμενων και χαμηλά αμειβόμενων εργαζομένων, ενώ έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο στις συνθήκες της κρίσης προκαλώντας γιγάντωση των ανισοτήτων και σημαντική αύξηση της ανεργίας. Παράλληλα, δημιούργησε τις συνθήκες για την άνοδο της ακροδεξιάς η οποία για δεκαετίες προωθούσε τη λαϊκίστική της πολιτική πατώντας στα ερείπια της σοσιαλδημοκρατίας.
Σήμερα, πατώντας σε ένα πρωτοφανές για τα ολλανδικά δεδομένα κύμα ευρωσκεπτικισμού, ο Εμίλε Ρούμερ θα κληθεί να αποδείξει αν το σήμα του κόμματός του θα κινηθεί περισσότερο προς το αστέρι ή την ντομάτα.
*Δημοσιεύθηκε στο «Πριν» την Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012 υπό τον τίτλο: «Χωρίς εκπλήξεις από την Ολλανδία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου