Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Κάθε χρόνο τέτοια ημέρα ο νους μου ξαναγυρίζει πίσω, τριάντα οχτώ χρόνια. Όταν ιδρύθηκε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Όταν συγκεντρώθηκαν τα πρώτα στελέχη για να ιδρύσουν το χώρο όπου ακούμπησαν χιλιάδες λαού τα όνειρα και τις ελπίδες τους. Ήμουν έντεκα χρονών τότε μα τα θυμάμαι πολύ καλά γιατί είχα τη τύχη να είμαι ανιψιά από αδελφό του ενός από τους 13 πρώτους βουλευτές του Κινήματος και πρώην αρχηγού ΠΑΚ Εσωτερικού, ενός γνήσιου αγωνιστή της Δημοκρατίας του Γιώργου Παπαδημητρίου και μαθήτρια στη Ποίηση του Γιάννη Κουτσοχέρα. Έζησα στιγμές ανεπανάληπτες που δεν σβήνουν ποτέ από τη μνήμη.
Μπορεί να προσχώρησα στο χώρο της Αριστεράς, στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αλλά δεν διαγράφονται εύκολα οι αγώνες τόσων χρόνων στο χώρο του ΠΑΣΟΚ. Το παρελθόν μας οδηγεί στο μέλλον και πορευόμενοι βάζουμε τις κόκκινες γραμμές εκεί που χρειάζεται. Αλλιώς ξεκινήσαμε και στο δρόμο μπήκαν φράγματα που μας εμπόδισαν να εκφραστούμε μέσα στο χώρο . Πού πήγε αλήθεια η λαική κυριαρχία και η συμμετοχή; Χάθηκαν με τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου θα τολμούσα να πω ή λίγο νωρίτερα που στελέχη άγνωστα ανέβηκαν στο βάθρο της δόξας !
Θέλω να σας καταθέσω ένα απόσπασμα από εκείνη την εποχή, επετειακό θα έλεγα από τη βιογραφία του θείου μου μέσα από το βιβλίο του «Πολιτικά και κοινωνικά Κείμενα»
“Όταν εγκατέλειψε την Αμερική ο Ανδρέας στο αποκορύφωμα της ακαδημαικής του καριέρας γινόταν στην Ελλάδα συγκλονιστικά γεγονότα. Εκλογές βίας και νοθείας με πρωταγωνιστή τον Εθνάρχη Καραμανλή , αμερικανική ανάμειξη στα εσωτερικά μας, σύγκρουση των δημοκρατικών δυνάμεων με τα ανάκτορα και Ανένδοτος. Το Κυπριακό σε δραματικές φάσεις. Τότε τον γνώρισα και συνδέθηκα στενά με ειλικρινή φιλία ώστε να είμαι ο μόνος μέσα στο ΠΑΣΟΚ που τον αποκαλώ "Ανδρέα". Δεν δίστασε να συγκρουστεί ιδεολογικά με τον πατέρα του που τόσο τον θαύμαζε. Η περίοδος της δικτατορίας τον ανέδειξε χαρισματικό ηγέτη. Κατάφερε να γίνει συνεκτικός κρίκος όλων των πολιτικών τάσεων της παράταξης του.21 Απριλίου 1967 συλλαμβάνεται και κλείνεται στις φυλακές Αβέρωφ. Στις 23/12/67 μετά από Γενική αμνηστία αναχωρεί στο εξωτερικό .27/2/68 ιδρύει το ΠΑΚ Εξωτερικού στη Στοκχόλμη ενώ στις 18/3/68 ιδρύεται το ΠΑΚ εσωτερικού και με ορίζει σύντομα αρχηγό του. Το 1974 ιδρύει το ΠΑΣΟΚ και το 1981 ως κυβερνήτης διαλύει το αστυνομικό κράτος, δίνει ύπαρξη στο καταπιεσμένο, ανέσυρε από την αφάνεια τον κοινωνικά ανύπαρκτο, αναγνώρισε την Εθνική Αντίσταση, άνοιγε τα χέρια του όπως ο αετός τα φτερά του και με αυτά τα χέρια κατηύθυνε το πλήθος κι όταν ερχόταν η ώρα της αποθέωσης ένα πλατύ χαμόγελο φώτιζε το πρόσωπό του.
Πίστευα από τον πρώτο ανένδοτο αγώνα στο αναπόφευκτο της ανατροπής της ΕΡΕ γιατί το ποτήρι της λαικής οργής είχε ξεχειλίσει καθώς και στη παράλληλη ανάδειξη του Ανδρέα Παπανδρέου ως ηγέτης πολιτικής φυσιογνωμίας ενός σοσιαλιστικού κόμματος. Αυτή τη πίστη είχε ολόκληρος σχεδόν ο δημοκρατικός πολιτικός κόσμος και λαός για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Όλοι τον πίστευαν μια και ο Καραμανλής του είχε προετοιμάσει το έδαφος με τη πρόσκληση να επιστρέψει στην Ελλάδα για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον οικονομικό τομέα. Εργάστηκα με φανατισμό και θυσίες για την επιτυχία του Ανδρέα Παπανδρέου. Αποφασιστική ήταν η συμβολή μου στη γέννηση του ΠΑΣΟΚ. Τέσσερις ήταν οι πολιτικοί που από το 1966 έριξαν το σπόρο του Σοσιαλιστικού Κινήματος. Ανδρέας Παπανδρέου, Γιώργος Παπαδημητρίου, Γιάννης Αλευράς και Σπύρος Κατσώτας. Η πρώτη συνάντηση έγινε στο σπίτι του Αλευρά στην οδό Λευκωσίας 15.
Ο Ανδρέας νέος που έφθασε στις ΗΠΑ με 14 δολάρια κι έπλυνε τα παράθυρα της Θεολογικής Σχολής του Χάρβαντ, το 1959, σε ηλικία 40 χρονών, στο αποκορύφωμα της ακαδημαικής του καριέρας, πρύτανης του Πανεπιστημίου του Μπέρκλευ, εγκατέλειψε την Αμερική κι επέστρεψε στην Ελλάδα. Επέστρεψε στις παραμονές συγκλονιστικών γεγονότων. Εκλογές βίας και νοθείας με πρωταγωνιστή τον «εθνάρχη» Κ.Καραμανλή, αμερικάνικη ανάμειξη στα εσωτερικά μας,σύγκρουση δημοκρατικών δυνάμεων με τα Ανάκτορα και Ανένδοτος. Το δε Κυπριακό σε δραματικές φάσεις.Τότε τον γνώρισα και συνδέθηκα μαζί του στενά με ειλικρινή φιλία ώστε να είμαι ο μόνος μέσα στο ΠΑΣΟΚ που τον αποκαλώ Ανδρέα. Κι επειδή τον γνώριζα καλά θα προσπαθήσω να τον σκιαγραφήσω.
Αφήνει λοιπόν πανεπιστημιακά εγχειρίδια και τίτλους και μπαίνει στο στίβο της πολιτικής όπου εκλέγεται βουλευτής Αχαίας μη διστάζοντας να συγκρουστεί ιδεολογικά και με τον πατέρα του που τόσο τον θαύμαζε. Γνωστή η σύγκρουση του Δεκεμβρίου του 1966 για τη μεταβατική κυβέρνηση Παρασκευόπουλου. Η πάροδος της δικτατορίας τον ανέδειξε χαρισματικό ηγέτη.Κατάφερε να γίνει ο συνδετικός κρίκος όλων των πολιτικών τάσεων της παράταξης του.Του Κέντρου,των Ριζοσπαστών,της ευρύτερης αριστεράς,του Ανένδοτου και της αντιδιδακτορικής πάλης και γενικότερα όσων αναζητούσαν τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας.Την 21η Απριλίου 1967 ο Ανδρέας συνελήφθη και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ.Στις 23 Δεκέμβρη με τη γενική αμνηστία βγαίνει από τις φυλακές και αναχωρεί στο εξωτερικό.Στις 27 Φεβρουαρίου 1968 στη Στοκχόλμη ίδρυσε το ΠΑΚ Εξωτερικού..Ενώ στις 18 Μαρτίου ιδρύεται το ΠΑΚ Εσωτερικού και με ορίζει σύντομα αρχηγό του.Στις 16 Αυγούστου 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα και στις 3 του Σεπτέμβρη ιδρύεται το ΠΑΣΟΚ σε μετεξέλιξη του ΠΑΚ. Μέσα σε 7 χρόνια έγινε κυβέρνηση με 48,5% και 172 έδρες.Ο Ανδρέας ένωσε τη μεγάλη Δημοκρατική παράταξη και την οδήγησε στη νίκη σπάζοντας έτσι μια παράδοση μισού σχεδόν αιώνα,(πλην ορισμένων διαλειμμάτων)πολιτικής κυριαρχίας της Δεξιάς. Μόνο ο Ανδρέας Παπανδρέου μετά τον Ελευθέριο Βενιζέλο κατάφερε να συσπειρώσει τη δημοκρατική παράταξη και να τη διατηρήσει ενωμένη 22 χρόνια. Ως κυβερνήτης διέλυσε το αστυνομικό κράτος κι έδωσε ύπαρξη στον καταπιεσμένο, ανέσυρε από την αφάνεια τον καταδυναστευόμενο, τον κοινωνικά ανύπαρκτο. Έγινε κι αυτός πολίτης. Αναγνώρισε την Εθνική Αντίσταση. Υπήρξα ευτυχής γιατί ως πρόεδρος κοινοβουλευτικής Επιτροπής του υπουργείου Εσωτερικών έπαιξα πρωτεύοντα ρόλο. Έσπασε τη ραχοκοκακαλιά του μονοκομματικού κράτους εφαρμόζοντας ακόμη κι ανορθόδοξες μεθόδους για να φθάσει στις βαθιές ρίζες.Σ’ αυτόν οφείλεται η σημερινή οργάνωση των κομμάτων. Αλλά αν και διεύρυνε τη δημοκρατία μέσα στα κόμματα, το ΠΑΣΟΚ εξακολούθησε να είναι αρχηγικό. Κι οι οργανώσεις του Κινήματος σύντομα παρουσίασαν εκφυλιστικά φαινόμενα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου διέθετε πολιτικό νου, κομματικές οργανωτικές ικανότητες και προσωπική γοητεία.Ήταν γνώστης της πολιτικής των ελιγμών και της τακτικής του αντιπερασπισμού στις δύσκολες στιγμές. Έβρισκε πάντα τρόπο να ξεγλιστράει συμβιβαζόμενος ή υποχωρώντας δίνοντας προς τα έξω την εντύπωση ότι θριάμβευσε ή ότι είχε εκπληκτικά αποτελέσματα.Ο Ανδρέας άνθρωπος με πάθος ο ίδιος, ενέπνευσε και τροφοδότησε το πάθος της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού που του εμπιστεύτηκε τις τύχες του. Συγκινούσε τους νέους γιατί εξέφραζε με γνήσιο τρόπο το ριζοσπαστισμό της νεότητας για σύγκρουση με το κατεστημένο.Αυτός ο καθηγητής με το ζιβάγκο και το πέτσινο σακάκι που χόρευε μαγικά ζειμπέκικο, είχε πάντα ένα μοναδικό ανεπανάληπτο τρόπο να αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές, να μιλάει στη ψυχή, να εμπνέει και να ξεσηκώνει τη νεολαία.Είχε την ικανότητα να πείθει, να κάνει τους πολίτες να ταυτίζονται μαζί του.Είχε τη δυνατότητα να ηλεκτρίζει τις μάζες και να συναρπάζει τον συνομιλητή του.Είχε εκπληκτική ευχέρεια στην ανάπτυξη του προφορικού και γραπτού λόγου.Ήταν ορθολογιστής με τρομακτικές δυνατότητες κι αναλυτικό μυαλό.Είχε τη καταπληκτική ικανότητα να αρπάζει τα συνθήματα των οπαδών του και να απαντά με μοναδική άνεση. Μιλούσε κι άκουγε τον πολίτη. Το δεύτερο ήταν ένα ασυνήθιστο ελληνικό χαρακτηριστικό. Ήταν γοητευτικός συνομιλητής και σε κατακτούσε αμέσως η απλότητα και η εσωτερική του φλόγα.Πρόσεχε την άποψη του πολίτη κι αφηνόταν πρόθυμα να ακούει τις εμπειρίες του.Ο Ανδρέας μιλούσε δημοτική, τη λαική γλώσσα, μια φτιαχτή γλώσσα που τη μεταχειριζόταν στα κείμενα κι οι διάφοροι μορφωμένοι σα σημάδι διάκρισης.Γινόταν ένα με το πλήθος, προσαρμοζόταν στα χαρακτηριστικά του και μετατρεπόταν σε τοπικό ηγέτη κάθε γεωγραφικής περιοχής. Υπήρξαν λέξεις και φράσεις του που έγιναν συνθήματα.Κι αυτά είχαν την ανταπόκριση των μαζών.Ίσως γιατί εξέθρεψαν κοινούς πόθους και ίσως γιατί είχαν τη μαγεία του πολιτικού λόγου. «Η Ελλάδα στους Έλληνες »αποτελεί τη βάση της πολιτικής του σκέψης κι όραμα εκατομμυρίων που τον πίστεψαν και τον λάτρεψαν. Ο Ανδρέας ξαναζωντάνεψε τον Ελ Σιντ, που με τη χαρακτηριστική παρουσία του ενέπνεε στους στρατιώτες του μαχητικότητα και τους οδηγούσε σε νίκες. Άνοιγε τα χέρια του όπως ο αετός τα φτερά του και με αυτά τα χέρια κατηύθυνε το πλήθος και όταν ερχόταν η ώρα της αποθέωσης, ένα πλατύ χαμόγελο φώτιζε το πρόσωπο του.Ανέβηκε στο μύθο και ζητωκραυγάστηκε ως Ανδρέας. Ως σαρξ εκ της σαρκός του λαού που εξέφραζε. Και κατευοδώθηκε με το μικρό του όνομα του. Ήταν φανατικός πατριώτης. Και με τη συμβολική του φράση «Βυθίσατε το Χόρα», το 1976 , ζητούσε δυναμική προάσπιση των εθνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.Ήταν ο ηγέτης των μεγάλων πρωτοβουλιών.Είχε τη δύναμη να μπολιάζει τους άλλους με τις δικές του εμπνεύσεις.Γι αυτό πρωτοστάτησε στην ειρηνιστική κίνηση των «Έξι».Είχε τον πρώτο λόγο στις διεθνείς συναντήσεις όπου κρίθηκαν οι εξελίξεις σε σημαντικά θέματα. Με ευφιείς χειρισμούς και ελιγμούς έκανε πράξη και βίωμα όλου του λαού την ευρωπαική τοποθέτηση της χώρας αφήνοντας στην αντίπερα όχθη μια στείρα μειοψηφία κάτω από 10%.»
Φυσικά ως άνθρωπος είχε και αρνητικά στοιχεία που δεν είναι της στιγμής να αναφέρω! Ας μη στενοχωρήσω τα εναπομείναντα στελέχη του σημερινού ΠΑΣΟΚ μέρα που είναι!
Για τον λαό και για μένα ο Ανδρέας ήταν ο μύθος! Για τον πολύ κόσμο πέρασαν τα όσα δυσάρεστα σε δεύτερη μοίρα αφού τα θετικά του προσόντα υπερτερούσαν. Ο κόσμος λάτρεψε τον Ανδρέα γι αυτό που ήταν και γι αυτό που του χάριζε. Την ελπίδα και την περηφάνια. Ήταν ο άνθρωπος του. Τον λάτρεψε, τον πίστεψε και τον συγχώρεσε για τις προκλήσεις και τις αδυναμίες που δεν θα τις συγχωρούσε σε κανένα άλλο πολιτικό της γενιάς του. »
Κανείς μέχρι σήμερα μετά από εκείνον στην ηγεσία του Κινήματος δεν χτύπησε το χέρι στο τραπέζι! Κανείς δεν ήταν άξιος μετά από εκείνον να μπορέσει να κρατήσει τον λαό ούτε να τηρήσει τις δεσμεύσεις του! Κανείς δεν σήκωσε ανάστημα απέναντι στους ξένους δεχόμενος τους όρους του αφήνοντας απροστάτευτο τον λαό που τον στήριξε!
Μας προδώσατε τα οράματα και τις ιδέες, ζήσαμε στιγμές που δεν θέλουμε να ξαναζήσουμε, μας απομακρύνατε από τη κοινωνία και τα κινήματα. Αφήσατε τον λαό που σας στήριξε χωρίς δουλειά, αξιοπρέπεια, υγεία……Ντρεπόμασταν να πούμε ότι ανήκουμε σε τούτο το κίνημα, χαμηλώσαμε τα βλέμματα!
Σήμερα ήλθε η ώρα όλοι μαζί να αναστήσουμε το όραμα του Ανδρέα και των 13 πρώτων βουλευτών μέσα από μια νέα αρχή. Οι αγώνες τους θα γίνουν φάρος για τους δικούς μας αγώνες. Μέσα από την Αριστερά θα δούμε και πάλι τη λαική συμμετοχή να ξαναζωντανεύει! Γιατί αν έχεις μάθει να αγωνίζεσαι από τα νεανικά χρόνια δεν μπορείς σήμερα που τα προβλήματα είναι μπροστά σου και σου κλείνουν το μάτι να κάθεσαι στον καναπέ αφήνοντας μόνο τον θιγόμενο πολίτη να παλεύει.
Αύριο θα έρθει η σειρά σου να παλέψεις και τότε θα είσαι πραγματικά μόνος να διεκδικήσεις τα δικαιώματα σου! Θα είναι αργά! Μόνο μέσα από τους αγώνες μπορείς να κερδίσεις αυτό που σου έκλεψαν! Στη μνήμη του θείου μου και στους αγώνες όλων τους, τάσσομαι στο συμφέρον και το δίκιο των συμπολιτών μου! Παλεύοντας με τα κοινωνικά κινήματα για να μπορέσουμε όλοι μαζί να σπάσουμε τις αλυσίδες που μας κρατούν δέσμιους!
Οι φωτογραφίες είναι από το φωτογραφικό αρχείο του Γεωργίου Παπαδημητρίου με τους άλλους 12 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.
Κάθε χρόνο τέτοια ημέρα ο νους μου ξαναγυρίζει πίσω, τριάντα οχτώ χρόνια. Όταν ιδρύθηκε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Όταν συγκεντρώθηκαν τα πρώτα στελέχη για να ιδρύσουν το χώρο όπου ακούμπησαν χιλιάδες λαού τα όνειρα και τις ελπίδες τους. Ήμουν έντεκα χρονών τότε μα τα θυμάμαι πολύ καλά γιατί είχα τη τύχη να είμαι ανιψιά από αδελφό του ενός από τους 13 πρώτους βουλευτές του Κινήματος και πρώην αρχηγού ΠΑΚ Εσωτερικού, ενός γνήσιου αγωνιστή της Δημοκρατίας του Γιώργου Παπαδημητρίου και μαθήτρια στη Ποίηση του Γιάννη Κουτσοχέρα. Έζησα στιγμές ανεπανάληπτες που δεν σβήνουν ποτέ από τη μνήμη.
Μπορεί να προσχώρησα στο χώρο της Αριστεράς, στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αλλά δεν διαγράφονται εύκολα οι αγώνες τόσων χρόνων στο χώρο του ΠΑΣΟΚ. Το παρελθόν μας οδηγεί στο μέλλον και πορευόμενοι βάζουμε τις κόκκινες γραμμές εκεί που χρειάζεται. Αλλιώς ξεκινήσαμε και στο δρόμο μπήκαν φράγματα που μας εμπόδισαν να εκφραστούμε μέσα στο χώρο . Πού πήγε αλήθεια η λαική κυριαρχία και η συμμετοχή; Χάθηκαν με τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου θα τολμούσα να πω ή λίγο νωρίτερα που στελέχη άγνωστα ανέβηκαν στο βάθρο της δόξας !
Θέλω να σας καταθέσω ένα απόσπασμα από εκείνη την εποχή, επετειακό θα έλεγα από τη βιογραφία του θείου μου μέσα από το βιβλίο του «Πολιτικά και κοινωνικά Κείμενα»
“Όταν εγκατέλειψε την Αμερική ο Ανδρέας στο αποκορύφωμα της ακαδημαικής του καριέρας γινόταν στην Ελλάδα συγκλονιστικά γεγονότα. Εκλογές βίας και νοθείας με πρωταγωνιστή τον Εθνάρχη Καραμανλή , αμερικανική ανάμειξη στα εσωτερικά μας, σύγκρουση των δημοκρατικών δυνάμεων με τα ανάκτορα και Ανένδοτος. Το Κυπριακό σε δραματικές φάσεις. Τότε τον γνώρισα και συνδέθηκα στενά με ειλικρινή φιλία ώστε να είμαι ο μόνος μέσα στο ΠΑΣΟΚ που τον αποκαλώ "Ανδρέα". Δεν δίστασε να συγκρουστεί ιδεολογικά με τον πατέρα του που τόσο τον θαύμαζε. Η περίοδος της δικτατορίας τον ανέδειξε χαρισματικό ηγέτη. Κατάφερε να γίνει συνεκτικός κρίκος όλων των πολιτικών τάσεων της παράταξης του.21 Απριλίου 1967 συλλαμβάνεται και κλείνεται στις φυλακές Αβέρωφ. Στις 23/12/67 μετά από Γενική αμνηστία αναχωρεί στο εξωτερικό .27/2/68 ιδρύει το ΠΑΚ Εξωτερικού στη Στοκχόλμη ενώ στις 18/3/68 ιδρύεται το ΠΑΚ εσωτερικού και με ορίζει σύντομα αρχηγό του. Το 1974 ιδρύει το ΠΑΣΟΚ και το 1981 ως κυβερνήτης διαλύει το αστυνομικό κράτος, δίνει ύπαρξη στο καταπιεσμένο, ανέσυρε από την αφάνεια τον κοινωνικά ανύπαρκτο, αναγνώρισε την Εθνική Αντίσταση, άνοιγε τα χέρια του όπως ο αετός τα φτερά του και με αυτά τα χέρια κατηύθυνε το πλήθος κι όταν ερχόταν η ώρα της αποθέωσης ένα πλατύ χαμόγελο φώτιζε το πρόσωπό του.
Πίστευα από τον πρώτο ανένδοτο αγώνα στο αναπόφευκτο της ανατροπής της ΕΡΕ γιατί το ποτήρι της λαικής οργής είχε ξεχειλίσει καθώς και στη παράλληλη ανάδειξη του Ανδρέα Παπανδρέου ως ηγέτης πολιτικής φυσιογνωμίας ενός σοσιαλιστικού κόμματος. Αυτή τη πίστη είχε ολόκληρος σχεδόν ο δημοκρατικός πολιτικός κόσμος και λαός για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Όλοι τον πίστευαν μια και ο Καραμανλής του είχε προετοιμάσει το έδαφος με τη πρόσκληση να επιστρέψει στην Ελλάδα για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον οικονομικό τομέα. Εργάστηκα με φανατισμό και θυσίες για την επιτυχία του Ανδρέα Παπανδρέου. Αποφασιστική ήταν η συμβολή μου στη γέννηση του ΠΑΣΟΚ. Τέσσερις ήταν οι πολιτικοί που από το 1966 έριξαν το σπόρο του Σοσιαλιστικού Κινήματος. Ανδρέας Παπανδρέου, Γιώργος Παπαδημητρίου, Γιάννης Αλευράς και Σπύρος Κατσώτας. Η πρώτη συνάντηση έγινε στο σπίτι του Αλευρά στην οδό Λευκωσίας 15.
Ο Ανδρέας νέος που έφθασε στις ΗΠΑ με 14 δολάρια κι έπλυνε τα παράθυρα της Θεολογικής Σχολής του Χάρβαντ, το 1959, σε ηλικία 40 χρονών, στο αποκορύφωμα της ακαδημαικής του καριέρας, πρύτανης του Πανεπιστημίου του Μπέρκλευ, εγκατέλειψε την Αμερική κι επέστρεψε στην Ελλάδα. Επέστρεψε στις παραμονές συγκλονιστικών γεγονότων. Εκλογές βίας και νοθείας με πρωταγωνιστή τον «εθνάρχη» Κ.Καραμανλή, αμερικάνικη ανάμειξη στα εσωτερικά μας,σύγκρουση δημοκρατικών δυνάμεων με τα Ανάκτορα και Ανένδοτος. Το δε Κυπριακό σε δραματικές φάσεις.Τότε τον γνώρισα και συνδέθηκα μαζί του στενά με ειλικρινή φιλία ώστε να είμαι ο μόνος μέσα στο ΠΑΣΟΚ που τον αποκαλώ Ανδρέα. Κι επειδή τον γνώριζα καλά θα προσπαθήσω να τον σκιαγραφήσω.
Αφήνει λοιπόν πανεπιστημιακά εγχειρίδια και τίτλους και μπαίνει στο στίβο της πολιτικής όπου εκλέγεται βουλευτής Αχαίας μη διστάζοντας να συγκρουστεί ιδεολογικά και με τον πατέρα του που τόσο τον θαύμαζε. Γνωστή η σύγκρουση του Δεκεμβρίου του 1966 για τη μεταβατική κυβέρνηση Παρασκευόπουλου. Η πάροδος της δικτατορίας τον ανέδειξε χαρισματικό ηγέτη.Κατάφερε να γίνει ο συνδετικός κρίκος όλων των πολιτικών τάσεων της παράταξης του.Του Κέντρου,των Ριζοσπαστών,της ευρύτερης αριστεράς,του Ανένδοτου και της αντιδιδακτορικής πάλης και γενικότερα όσων αναζητούσαν τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας.Την 21η Απριλίου 1967 ο Ανδρέας συνελήφθη και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ.Στις 23 Δεκέμβρη με τη γενική αμνηστία βγαίνει από τις φυλακές και αναχωρεί στο εξωτερικό.Στις 27 Φεβρουαρίου 1968 στη Στοκχόλμη ίδρυσε το ΠΑΚ Εξωτερικού..Ενώ στις 18 Μαρτίου ιδρύεται το ΠΑΚ Εσωτερικού και με ορίζει σύντομα αρχηγό του.Στις 16 Αυγούστου 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα και στις 3 του Σεπτέμβρη ιδρύεται το ΠΑΣΟΚ σε μετεξέλιξη του ΠΑΚ. Μέσα σε 7 χρόνια έγινε κυβέρνηση με 48,5% και 172 έδρες.Ο Ανδρέας ένωσε τη μεγάλη Δημοκρατική παράταξη και την οδήγησε στη νίκη σπάζοντας έτσι μια παράδοση μισού σχεδόν αιώνα,(πλην ορισμένων διαλειμμάτων)πολιτικής κυριαρχίας της Δεξιάς. Μόνο ο Ανδρέας Παπανδρέου μετά τον Ελευθέριο Βενιζέλο κατάφερε να συσπειρώσει τη δημοκρατική παράταξη και να τη διατηρήσει ενωμένη 22 χρόνια. Ως κυβερνήτης διέλυσε το αστυνομικό κράτος κι έδωσε ύπαρξη στον καταπιεσμένο, ανέσυρε από την αφάνεια τον καταδυναστευόμενο, τον κοινωνικά ανύπαρκτο. Έγινε κι αυτός πολίτης. Αναγνώρισε την Εθνική Αντίσταση. Υπήρξα ευτυχής γιατί ως πρόεδρος κοινοβουλευτικής Επιτροπής του υπουργείου Εσωτερικών έπαιξα πρωτεύοντα ρόλο. Έσπασε τη ραχοκοκακαλιά του μονοκομματικού κράτους εφαρμόζοντας ακόμη κι ανορθόδοξες μεθόδους για να φθάσει στις βαθιές ρίζες.Σ’ αυτόν οφείλεται η σημερινή οργάνωση των κομμάτων. Αλλά αν και διεύρυνε τη δημοκρατία μέσα στα κόμματα, το ΠΑΣΟΚ εξακολούθησε να είναι αρχηγικό. Κι οι οργανώσεις του Κινήματος σύντομα παρουσίασαν εκφυλιστικά φαινόμενα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου διέθετε πολιτικό νου, κομματικές οργανωτικές ικανότητες και προσωπική γοητεία.Ήταν γνώστης της πολιτικής των ελιγμών και της τακτικής του αντιπερασπισμού στις δύσκολες στιγμές. Έβρισκε πάντα τρόπο να ξεγλιστράει συμβιβαζόμενος ή υποχωρώντας δίνοντας προς τα έξω την εντύπωση ότι θριάμβευσε ή ότι είχε εκπληκτικά αποτελέσματα.Ο Ανδρέας άνθρωπος με πάθος ο ίδιος, ενέπνευσε και τροφοδότησε το πάθος της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού που του εμπιστεύτηκε τις τύχες του. Συγκινούσε τους νέους γιατί εξέφραζε με γνήσιο τρόπο το ριζοσπαστισμό της νεότητας για σύγκρουση με το κατεστημένο.Αυτός ο καθηγητής με το ζιβάγκο και το πέτσινο σακάκι που χόρευε μαγικά ζειμπέκικο, είχε πάντα ένα μοναδικό ανεπανάληπτο τρόπο να αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές, να μιλάει στη ψυχή, να εμπνέει και να ξεσηκώνει τη νεολαία.Είχε την ικανότητα να πείθει, να κάνει τους πολίτες να ταυτίζονται μαζί του.Είχε τη δυνατότητα να ηλεκτρίζει τις μάζες και να συναρπάζει τον συνομιλητή του.Είχε εκπληκτική ευχέρεια στην ανάπτυξη του προφορικού και γραπτού λόγου.Ήταν ορθολογιστής με τρομακτικές δυνατότητες κι αναλυτικό μυαλό.Είχε τη καταπληκτική ικανότητα να αρπάζει τα συνθήματα των οπαδών του και να απαντά με μοναδική άνεση. Μιλούσε κι άκουγε τον πολίτη. Το δεύτερο ήταν ένα ασυνήθιστο ελληνικό χαρακτηριστικό. Ήταν γοητευτικός συνομιλητής και σε κατακτούσε αμέσως η απλότητα και η εσωτερική του φλόγα.Πρόσεχε την άποψη του πολίτη κι αφηνόταν πρόθυμα να ακούει τις εμπειρίες του.Ο Ανδρέας μιλούσε δημοτική, τη λαική γλώσσα, μια φτιαχτή γλώσσα που τη μεταχειριζόταν στα κείμενα κι οι διάφοροι μορφωμένοι σα σημάδι διάκρισης.Γινόταν ένα με το πλήθος, προσαρμοζόταν στα χαρακτηριστικά του και μετατρεπόταν σε τοπικό ηγέτη κάθε γεωγραφικής περιοχής. Υπήρξαν λέξεις και φράσεις του που έγιναν συνθήματα.Κι αυτά είχαν την ανταπόκριση των μαζών.Ίσως γιατί εξέθρεψαν κοινούς πόθους και ίσως γιατί είχαν τη μαγεία του πολιτικού λόγου. «Η Ελλάδα στους Έλληνες »αποτελεί τη βάση της πολιτικής του σκέψης κι όραμα εκατομμυρίων που τον πίστεψαν και τον λάτρεψαν. Ο Ανδρέας ξαναζωντάνεψε τον Ελ Σιντ, που με τη χαρακτηριστική παρουσία του ενέπνεε στους στρατιώτες του μαχητικότητα και τους οδηγούσε σε νίκες. Άνοιγε τα χέρια του όπως ο αετός τα φτερά του και με αυτά τα χέρια κατηύθυνε το πλήθος και όταν ερχόταν η ώρα της αποθέωσης, ένα πλατύ χαμόγελο φώτιζε το πρόσωπο του.Ανέβηκε στο μύθο και ζητωκραυγάστηκε ως Ανδρέας. Ως σαρξ εκ της σαρκός του λαού που εξέφραζε. Και κατευοδώθηκε με το μικρό του όνομα του. Ήταν φανατικός πατριώτης. Και με τη συμβολική του φράση «Βυθίσατε το Χόρα», το 1976 , ζητούσε δυναμική προάσπιση των εθνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.Ήταν ο ηγέτης των μεγάλων πρωτοβουλιών.Είχε τη δύναμη να μπολιάζει τους άλλους με τις δικές του εμπνεύσεις.Γι αυτό πρωτοστάτησε στην ειρηνιστική κίνηση των «Έξι».Είχε τον πρώτο λόγο στις διεθνείς συναντήσεις όπου κρίθηκαν οι εξελίξεις σε σημαντικά θέματα. Με ευφιείς χειρισμούς και ελιγμούς έκανε πράξη και βίωμα όλου του λαού την ευρωπαική τοποθέτηση της χώρας αφήνοντας στην αντίπερα όχθη μια στείρα μειοψηφία κάτω από 10%.»
Φυσικά ως άνθρωπος είχε και αρνητικά στοιχεία που δεν είναι της στιγμής να αναφέρω! Ας μη στενοχωρήσω τα εναπομείναντα στελέχη του σημερινού ΠΑΣΟΚ μέρα που είναι!
Για τον λαό και για μένα ο Ανδρέας ήταν ο μύθος! Για τον πολύ κόσμο πέρασαν τα όσα δυσάρεστα σε δεύτερη μοίρα αφού τα θετικά του προσόντα υπερτερούσαν. Ο κόσμος λάτρεψε τον Ανδρέα γι αυτό που ήταν και γι αυτό που του χάριζε. Την ελπίδα και την περηφάνια. Ήταν ο άνθρωπος του. Τον λάτρεψε, τον πίστεψε και τον συγχώρεσε για τις προκλήσεις και τις αδυναμίες που δεν θα τις συγχωρούσε σε κανένα άλλο πολιτικό της γενιάς του. »
Κανείς μέχρι σήμερα μετά από εκείνον στην ηγεσία του Κινήματος δεν χτύπησε το χέρι στο τραπέζι! Κανείς δεν ήταν άξιος μετά από εκείνον να μπορέσει να κρατήσει τον λαό ούτε να τηρήσει τις δεσμεύσεις του! Κανείς δεν σήκωσε ανάστημα απέναντι στους ξένους δεχόμενος τους όρους του αφήνοντας απροστάτευτο τον λαό που τον στήριξε!
Μας προδώσατε τα οράματα και τις ιδέες, ζήσαμε στιγμές που δεν θέλουμε να ξαναζήσουμε, μας απομακρύνατε από τη κοινωνία και τα κινήματα. Αφήσατε τον λαό που σας στήριξε χωρίς δουλειά, αξιοπρέπεια, υγεία……Ντρεπόμασταν να πούμε ότι ανήκουμε σε τούτο το κίνημα, χαμηλώσαμε τα βλέμματα!
Σήμερα ήλθε η ώρα όλοι μαζί να αναστήσουμε το όραμα του Ανδρέα και των 13 πρώτων βουλευτών μέσα από μια νέα αρχή. Οι αγώνες τους θα γίνουν φάρος για τους δικούς μας αγώνες. Μέσα από την Αριστερά θα δούμε και πάλι τη λαική συμμετοχή να ξαναζωντανεύει! Γιατί αν έχεις μάθει να αγωνίζεσαι από τα νεανικά χρόνια δεν μπορείς σήμερα που τα προβλήματα είναι μπροστά σου και σου κλείνουν το μάτι να κάθεσαι στον καναπέ αφήνοντας μόνο τον θιγόμενο πολίτη να παλεύει.
Αύριο θα έρθει η σειρά σου να παλέψεις και τότε θα είσαι πραγματικά μόνος να διεκδικήσεις τα δικαιώματα σου! Θα είναι αργά! Μόνο μέσα από τους αγώνες μπορείς να κερδίσεις αυτό που σου έκλεψαν! Στη μνήμη του θείου μου και στους αγώνες όλων τους, τάσσομαι στο συμφέρον και το δίκιο των συμπολιτών μου! Παλεύοντας με τα κοινωνικά κινήματα για να μπορέσουμε όλοι μαζί να σπάσουμε τις αλυσίδες που μας κρατούν δέσμιους!
Οι φωτογραφίες είναι από το φωτογραφικό αρχείο του Γεωργίου Παπαδημητρίου με τους άλλους 12 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου