Η Gisha (1), μια ισραηλινή ΜΚΟ, αναφέρει ότι ο σταδιακός αποκλεισμός της Γάζας ξεκίνησε το 1991, κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα, όταν το Ισραήλ απαγόρευσε στους Παλαιστίνιους να μετακινούνται ελεύθερα στο Ισραήλ και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Το 1995, το Ισραήλ υψώνει έναν φράκτη γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας και κατά την έναρξη της δεύτερης ιντιφάντα, τον Σεπτέμβριο του 2000, οι Παλαιστίνιοι φοιτητές υποβάλλονται σε γενική απαγόρευση των ταξιδιών από τη Γάζα στη Δυτική όχθη. Μέχρι το 2006 που το Iσραήλ επέβαλε έναν ολοκληρωτικό αποκλεισμό από στεριά, αέρα και θάλασσα, με τη δικαιολογία της προστασίας από τη Χαμάς, απαγορεύτηκε η είσοδος στο Iσραήλ ακόμα και σ’ αυτούς τους λίγους κατοίκους της Γάζας που εξακολουθούσαν να εργάζονται στο Ισραήλ και μάλιστα σε μια κρίσιμη εποχή για την οικονομία της Γάζας.
Καθώς ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ μπαίνει στο έκτο έτος, οι προειδοποιήσεις αλλά και οι αντιδράσεις σχετικά με τις συνθήκες στη Γάζα, ολοένα αυξάνονται και εντείνονται.
Από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα, όπως και στην περίπτωση της νεκρής ζώνης στην ξηρά, το Ισραήλ έχει εφαρμόσει σταδιακά περιορισμούς στην πρόσβαση των Παλαιστινίων ψαράδων στη θάλασσα. Τα 20 ναυτικά μίλια επιτρεπόμενης ζώνης αλιείας, που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας Γάζας-Ιεριχούς του 1994 μεταξύ του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), μειώθηκαν σε 12 ν. μίλια στο πλαίσιο της Δέσμευσης Bertini του 2002, που ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Το 2006, η αλιευτική ζώνη μειώθηκε σε 6 μίλια από την ακτή. Μετά την Ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας με την «Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι» , το Ισραήλ απαγόρευσε στους Παλαιστίνιους ψαράδες να πλέουν σε απόσταση μεγαλύτερη των 3 ναυτικών μιλίων, εμποδίζοντάς τους να έχουν πρόσβαση στο 85 τοις εκατό των θαλάσσιων περιοχών που δικαιούνταν σύμφωνα με τη συμφωνία Γάζας-Ιεριχούς το 1994.
Παρά τις υποσχέσεις από την κυβέρνηση του Ισραήλ, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2010, ότι θα χαλαρώσει τον συνεχιζόμενο αποκλεισμό, οι περιορισμοί στη θάλασσα συνεχίζουν να παραλύουν την Παλαιστινιακή αλιευτική παραγωγή, αναγκάζοντας χιλιάδες ψαράδων να εγκαταλείπουν την εργασία τους καθώς η περιοχή εντός 3 ναυτικών μιλίων είναι αισθητά υπεραλιευμένη. Ο περιορισμός των 3 ναυτικών μιλίων που έχει επιβληθεί στους ψαράδες εμποδίζει τη δουλειά τους και τους στερεί την πρόσβαση στην αποκλειστική πηγή εισοδήματος για αυτούς και τις οικογένειές τους. Αυτό αποτελεί ασυνέπεια του Ισραήλ προς τις διεθνείς του υποχρεώσεις.(2)
Εκθέσεις από διεθνείς οργανισμούς σχετικά με τον αντίκτυπο των πέντε ετών της πολιορκίας δίνουν την ζοφερή εικόνα της κατάστασης, όπου αποδεικνύεται, πως ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ, δεν είναι απλώς μια πολιτική συλλογικής τιμωρίας που επέβαλε στην περιοχή μετά την ανάληψη της κυβέρνησης από την Χαμάς, αλλά υπάρχει καθαρός στόχος ώστε να πάψει η ανάπτυξη στη Γάζα αλλά και να αφανιστούν οι Παλαιστίνιοι.
Για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου κάνει λόγο έκθεση της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα , προς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού, αναφορικά με τον ισραηλινό αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας.
Σύμφωνα με την έκθεση της επιτροπής πέντε ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 2011 ( στην οποία συμμετείχε και ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα Ρίτσαρντ Φολκ), ο ισραηλινός αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας υποβάλλει τους κατοίκους της Γάζας σε μαζική τιμωρία και συνιστά «κατάφωρη παραβίαση των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπιστικού δικαίου»(2). Συγκεκριμένα, ο Ρίτσαρντ Φόλκ, δήλωσε ότι η επιβολή από το ισραήλ του ναυτικού αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας αποτελεί παρατεταμένο παράδειγμα συλλογικής τιμωρίας που σαφώς απαγορεύεται από το άρθρο 33 της 4ης Συνθήκης της Γενεύης
Υπό το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, ο κόσμος στη Γάζα, ακόμα κι αν ζει υπό κατοχή, έχει το δικαίωμα σε ένα κατάλληλο βιοτικό επίπεδο και σε συνεχώς βελτιούμενες συνθήκες ζωής.
Η έκθεση των εμπειρογνωμόνων απορρίπτει την προηγούμενη έκθεση του ΟΗΕ , την έκθεση Πάλμερ, όπως ονομάστηκε, η οποία ενώ κατηγορεί τις ισραηλινές δυνάμεις για χρήση υπερβολικής βίας κατά την επιδρομή στα πλοία , δικαιολογεί εσφαλμένα τον ισραηλινό αποκλεισμό της Γάζας, σπιλώνει τις προθέσεις των διοργανωτών του Στόλου και δεν απαιτεί λογοδοσία για τους αυτουργούς των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα συμπεράσματα αυτά αγνοούν επιδεικτικά το γεγονός ότι ο ναυτικός αποκλεισμός είναι μέρος ενός καθεστώτος πλήρους αποκλεισμού, το οποίο έχει κηρυχθεί παράνομο από πλείστες όσες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων και υπηρεσίες του ΟΗΕ. Επιπλέον, αγνοούν το αναμφίλεκτο γεγονός ότι ο ναυτικός και ο πλήρης αποκλεισμός δεν αφορούν στην ασφάλεια, αλλά στην επιβολή πίεσης προς τον πληθυσμό της Γάζας.
Οι ηγέτες του Ισραήλ έχουν δηλώσει δημόσια ότι ο αποκλεισμός είναι οικονομικός πόλεμος – στοχεύει να κρατήσει την οικονομία της Γάζας στο χείλος της καταστροφής προκειμένου να πιεστούν οι πολίτες να ανατρέψουν την κυβέρνηση της Χαμάς. Ο Richard Falk, Ειδικός Εισηγητής για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, υπογράμμισε ότι «η πιο αμφιλεγόμενη κίνηση της Επιτροπής Πάλμερ ήταν να διαχωρίσει το ναυτικό αποκλεισμό από το συνολικό αποκλεισμό της Γάζας».
Στόχος του Στόλου της Ελευθερίας το 2010, ήταν η μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας, ιατρικού εξοπλισμού κυρίως που χρειάζονται απεγνωσμένα στα νοσοκομεία και στις κλινικές της Γάζας, αλλά ένας δεύτερος και σημαντικότερος στόχος ήταν, και συνεχίζει να είναι, να αμφισβητήσει τον παράνομο αποκλεισμό, να τερματιστεί η πολιορκία, και να προστατευτούν τα δικαιώματα του λαού της Γάζας.
Ως μέρος των συζητήσεων για τη νομιμότητα της Ισραηλινής στρατιωτικής επίθεσης σε διεθνή ύδατα εναντίον των πλοίων του Στολίσκου της , έχει γίνει λόγος για τη νομική θεμελίωση της συγκεκριμένης ενέργειας εν μέρει στο «Εγχειρίδιο του SanRemoπάνω στο Διεθνές Δίκαιο που εφαρμόζεται στις ένοπλες θαλάσσιες συγκρούσεις.»
Σύμφωνα όμως με το νομικό κείμενο δεν μπορεί να στηριχτεί επ’ αυτού και να δικαιολογηθεί νομικά η επιδρομή των ειδικών δυνάμεων του πολεμικού ναυτικού του Ισραήλ στα πλοία του στολίσκου ανθρωπιστικής βοήθειας κι εναντίον των επιβατών τους σε διεθνή ύδατα.
Στις 2 Ιουνίου 2010, λίγες μέρες μετά την επίθεση στο στολίσκο, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποφάσισε να αναθέσει σε μια ανεξάρτητη διεθνή διερευνητική αποστολή να διερευνήσει τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που απορρέουν από τις Ισραηλινές επιθέσεις στο στολίσκο των πλοίων που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.(3)
Σύμφωνα με την ισχύουσα διεθνή νομοθεσία, ένα σκάφος στην ανοικτή θάλασσα υπόκειται στην αποκλειστική δικαιοδοσία του κράτους της σημαίας του, εκτός εάν ισχύει εξαίρεση, Σύμφωνα με το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, οι εξαιρέσεις αυτές περιορίζονται σε υποψίες για ορισμένες δραστηριότητες (πειρατεία, δουλεμπόριο, μη εξουσιοδοτημένη μετάδοση υψηλής θάλασσες), πλοία ύποπτα για έλλειψη εθνικότητας, ή πλοία που εμπλέκονται με λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Κάποιες ακόμα εξαιρέσεις περιλαμβάνουν πράξεις αυτοάμυνας σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών κατά σκαφών τα οποία θέτουν σε άμεση και συντριπτική απειλή το κράτος και τις νόμιμες πράξεις κάτω από το Νόμο ένοπλης διαμάχης.
Σύμφωνα με την έκθεση της αποστολής, ένας αποκλεισμός είναι παράνομος αν:
(Α) έχει ως μοναδικό σκοπό τον υποσιτισμό του άμαχου πληθυσμού ή απαγορεύει αντικείμενα απαραίτητα για την επιβίωσή του.
(Β) η ζημία στον άμαχο πληθυσμό είναι, ή μπορεί να αναμένεται να είναι, υπερβολική σε σχέση με το συγκεκριμένο και άμεσο στρατιωτικό πλεονέκτημα που αναμένεται από τον αποκλεισμό.
Έτσι, αν δεν υπάρχει νόμιμος αποκλεισμός, η μόνη νόμιμη βάση για την αναχαίτιση του πλοίου θα ήταν, μια εύλογη υποψία ότι το πλοίο μετέφερε όπλα ή αποτελούσε άμεση και συντριπτική απειλή για το Ισραήλ έτσι ώστε να μην υπάρχει εναλλακτική λύση από τη χρήση βίας για να το αποτρέψει (αυτοάμυνα σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών).
Επίσης, η αποστολή διαπίστωσε ότι η πολιτική του καθεστώτος αποκλεισμού συμπεριλαμβανομένου του ναυτικού αποκλεισμού που επιβλήθηκε από το Ισραήλ στη Γάζα προκαλεί δυσανάλογη ζημιά στους πολίτες.. Η αποστολή θεωρεί ότι ο ναυτικός αποκλεισμός τέθηκε σε εφαρμογή για την υποστήριξη του συνολικού καθεστώτος του αποκλεισμού.
Όμως η επιβολή ενός παράνομου αποκλεισμού δεν αποτελεί μόνο παραβίαση των νόμων του πολέμου, αλλά και παραβίαση των νόμων της ουδετερότητας αυξάνοντας την ευθύνη του κράτους. Τα σχετικά πρότυπα του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που δεσμεύουν το Ισραήλ ως κατοχική δύναμη στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη παρατίθενται στην τέταρτη ΓενεύηΣύμβαση του 1949, σχετικά με την προστασία των πολιτών εν καιρώ πολέμου.
Επιπλέον, το Ισραήλ δεσμεύεται από εθιμικούς κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Οι επιβάτες του Flotilla ήταν άμαχοι και θεωρούνται ως προστατευόμενα πρόσωπα. Σύμφωνα με το άρθρο 4 Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης, προστατευόμενα πρόσωπα είναι εκείνα που, σε μια δεδομένη στιγμή και με οποιονδήποτε τρόπο, βρίσκονται οι ίδιοι στα χέρια της κατοχικής δύναμης της οποίας δεν είναι υπήκοοι.
Από τα παραπάνω προκύπτει συνολικά και στις επιμέρους σχετικές αναφορές, πως το Ισραήλ δεν είχε καμία δικαιοδοσία ή νομιμοποίηση να διατάξει μια αιματηρή και βίαιη επιδρομή σε διεθνή ύδατα εναντίον πλοίων ευρωπαϊκών, αμερικανικών και τουρκικών ανθρωπιστικών οργανώσεων που μετέφεραν αναγκαίες προμήθειες για τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας στα πλαίσια ενός αποκλεισμού χωρίς καθορισμένη περίοδο ισχύος, που πρακτικά ισχύει 43 χρόνια και έχει ενταθεί από το 2007 σε εξαντλητικό επίπεδο ενώ ταυτόχρονα παραβιάζει και τις ανθρωπιστικές διατάξεις εφαρμογής και τήρησής του. Συγκεκριμένα, οι ενέργειές του δεν μπορούν να δικαιολογηθούν υπό τις περιστάσεις ακόμη και σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών.
Το Ισραήλ προσπαθεί να δικαιολογήσει τον αποκλεισμό για λόγους ασφαλείας. Όμως όταν απαντά με ενέργειες που αποτελούν συλλογική τιμωρία του άμαχου πληθυσμού στη Γάζα αυτό είναι παράνομο σύμφωνα με τις παρούσες ή με οποιεσδήποτε συνθήκες.
Συγκεκριμένα όταν μιλάμε για συλλογική τιμωρία αναφερόμαστε σε μια ανθρωπιστική κρίση που σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ, με τίτλο: «Γάζα 2020: Ένας μη βιώσιμος τόπος», προβλέπεται επιδείνωση των προβλημάτων της Γάζας στο νερό, την ηλεκτρική ενέργεια, την εκπαίδευση και την υγεία, μέσα στα επόμενα χρόνια.(4)
Η αποκλεισμένη από το Ισραήλ Γάζα-γιατί ο αποκλεισμός είναι ο σημαντικότερος λόγος της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα-καταφέρνει να επιβιώνει μέσω της εξωτερικής χρηματοδότησης, της παράνομης οικονομίας των σηράγγων, καθώς και της εφευρετικότητας και της επιμονής των κατοίκων της, αλλά για να συνεχίσει να επιβιώνει έχει άμεσα ανάγκη από την επαφή, την επικοινωνία και τις εμπορικές συναλλαγές με τον υπόλοιπο κόσμο, όπως κάθε ελεύθερο κράτος δικαιούται να έχει. Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας τόσο εντός της χώρας του, όσο και μεταξύ όλων των χωρών. Με κλειστά όλα τα χερσαία σύνορα, και τα γειτονικά κράτη και τον ΟΗΕ απρόθυμους να κάνουν κάτι περισσότερο για να αναγκάσουν το Ισραήλ να εκπληρώσει την υποχρέωσή του προς έναν κατεχόμενο λαό, το κίνημα του Στόλου της Ελευθερίας ήταν – και είναι, ένας μη-βίαιος και ισχυρός τρόπος για να βγουν στην επιφάνεια τα εγκλήματα της πολιορκίας και ο αποκλεισμός της Γάζας.
Η Πρωτοβουλία Ένα Καράβι για τη Γάζα, μέλος της διεθνούς Συμμαχίας του Στόλου της Ελευθερίας, θα προσπαθήσει ξανά φέτος να σπάσει τον θαλάσσιο αποκλεισμό της Γάζας, συμμετέχοντας στο ταξίδι του Εστέλ, ενός ιστιοφόρου που ξεκίνησε από τη Σουηδία και κατευθύνεται προς τη Γάζα.(5) Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πώς το Ισραήλ θα συμπεριφερθεί καθώς το «Εστέλ» θα προσεγγίζει τη Γάζα. Οι απειλές και η βία από το Ισραήλ δεν έχουν σταματήσει ποτέ τους Παλαιστινίους και τους αλληλέγγυους από το να συνεχίσουν να παλεύουν κατά της αδικίας. Και οι επιβαίνοντες στο ιστιοφόρο «Εστέλ» είναι αποφασισμένοι να φτάσουν στον προορισμό τους.
Άντζελα Ιωαννίδου
Μέλος του Συντονιστικού της Πρωτοβουλίας “Ένα Καράβι για τη Γάζα”
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
(1) http://www.gisha.org/cat-select.asp?lang_id=en&p_id=63
(2) http://intifadagr.wordpress.com/2012/01/18/%CE%AD%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%88%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%AC%CE%B6%CE%B1%CF%82/
(3) http://richardfalk.wordpress.com/2011/10/22/un-report-on-human-rights-situation-in-occupied-palestine-un-doc-a66358/
(4) http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/15session/A.HRC.15.21_en.PDF
(5) http://www.unrwa.org/userfiles/file/publications/gaza/Gaza%20in%202020.pdf
(6)http://www.shiptogaza.gr/
Καθώς ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ μπαίνει στο έκτο έτος, οι προειδοποιήσεις αλλά και οι αντιδράσεις σχετικά με τις συνθήκες στη Γάζα, ολοένα αυξάνονται και εντείνονται.
Από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα, όπως και στην περίπτωση της νεκρής ζώνης στην ξηρά, το Ισραήλ έχει εφαρμόσει σταδιακά περιορισμούς στην πρόσβαση των Παλαιστινίων ψαράδων στη θάλασσα. Τα 20 ναυτικά μίλια επιτρεπόμενης ζώνης αλιείας, που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας Γάζας-Ιεριχούς του 1994 μεταξύ του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), μειώθηκαν σε 12 ν. μίλια στο πλαίσιο της Δέσμευσης Bertini του 2002, που ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Το 2006, η αλιευτική ζώνη μειώθηκε σε 6 μίλια από την ακτή. Μετά την Ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας με την «Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι» , το Ισραήλ απαγόρευσε στους Παλαιστίνιους ψαράδες να πλέουν σε απόσταση μεγαλύτερη των 3 ναυτικών μιλίων, εμποδίζοντάς τους να έχουν πρόσβαση στο 85 τοις εκατό των θαλάσσιων περιοχών που δικαιούνταν σύμφωνα με τη συμφωνία Γάζας-Ιεριχούς το 1994.
Παρά τις υποσχέσεις από την κυβέρνηση του Ισραήλ, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2010, ότι θα χαλαρώσει τον συνεχιζόμενο αποκλεισμό, οι περιορισμοί στη θάλασσα συνεχίζουν να παραλύουν την Παλαιστινιακή αλιευτική παραγωγή, αναγκάζοντας χιλιάδες ψαράδων να εγκαταλείπουν την εργασία τους καθώς η περιοχή εντός 3 ναυτικών μιλίων είναι αισθητά υπεραλιευμένη. Ο περιορισμός των 3 ναυτικών μιλίων που έχει επιβληθεί στους ψαράδες εμποδίζει τη δουλειά τους και τους στερεί την πρόσβαση στην αποκλειστική πηγή εισοδήματος για αυτούς και τις οικογένειές τους. Αυτό αποτελεί ασυνέπεια του Ισραήλ προς τις διεθνείς του υποχρεώσεις.(2)
Εκθέσεις από διεθνείς οργανισμούς σχετικά με τον αντίκτυπο των πέντε ετών της πολιορκίας δίνουν την ζοφερή εικόνα της κατάστασης, όπου αποδεικνύεται, πως ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ, δεν είναι απλώς μια πολιτική συλλογικής τιμωρίας που επέβαλε στην περιοχή μετά την ανάληψη της κυβέρνησης από την Χαμάς, αλλά υπάρχει καθαρός στόχος ώστε να πάψει η ανάπτυξη στη Γάζα αλλά και να αφανιστούν οι Παλαιστίνιοι.
Για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου κάνει λόγο έκθεση της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα , προς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού, αναφορικά με τον ισραηλινό αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας.
Σύμφωνα με την έκθεση της επιτροπής πέντε ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 2011 ( στην οποία συμμετείχε και ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα Ρίτσαρντ Φολκ), ο ισραηλινός αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας υποβάλλει τους κατοίκους της Γάζας σε μαζική τιμωρία και συνιστά «κατάφωρη παραβίαση των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπιστικού δικαίου»(2). Συγκεκριμένα, ο Ρίτσαρντ Φόλκ, δήλωσε ότι η επιβολή από το ισραήλ του ναυτικού αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας αποτελεί παρατεταμένο παράδειγμα συλλογικής τιμωρίας που σαφώς απαγορεύεται από το άρθρο 33 της 4ης Συνθήκης της Γενεύης
Υπό το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, ο κόσμος στη Γάζα, ακόμα κι αν ζει υπό κατοχή, έχει το δικαίωμα σε ένα κατάλληλο βιοτικό επίπεδο και σε συνεχώς βελτιούμενες συνθήκες ζωής.
Η έκθεση των εμπειρογνωμόνων απορρίπτει την προηγούμενη έκθεση του ΟΗΕ , την έκθεση Πάλμερ, όπως ονομάστηκε, η οποία ενώ κατηγορεί τις ισραηλινές δυνάμεις για χρήση υπερβολικής βίας κατά την επιδρομή στα πλοία , δικαιολογεί εσφαλμένα τον ισραηλινό αποκλεισμό της Γάζας, σπιλώνει τις προθέσεις των διοργανωτών του Στόλου και δεν απαιτεί λογοδοσία για τους αυτουργούς των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα συμπεράσματα αυτά αγνοούν επιδεικτικά το γεγονός ότι ο ναυτικός αποκλεισμός είναι μέρος ενός καθεστώτος πλήρους αποκλεισμού, το οποίο έχει κηρυχθεί παράνομο από πλείστες όσες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων και υπηρεσίες του ΟΗΕ. Επιπλέον, αγνοούν το αναμφίλεκτο γεγονός ότι ο ναυτικός και ο πλήρης αποκλεισμός δεν αφορούν στην ασφάλεια, αλλά στην επιβολή πίεσης προς τον πληθυσμό της Γάζας.
Οι ηγέτες του Ισραήλ έχουν δηλώσει δημόσια ότι ο αποκλεισμός είναι οικονομικός πόλεμος – στοχεύει να κρατήσει την οικονομία της Γάζας στο χείλος της καταστροφής προκειμένου να πιεστούν οι πολίτες να ανατρέψουν την κυβέρνηση της Χαμάς. Ο Richard Falk, Ειδικός Εισηγητής για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, υπογράμμισε ότι «η πιο αμφιλεγόμενη κίνηση της Επιτροπής Πάλμερ ήταν να διαχωρίσει το ναυτικό αποκλεισμό από το συνολικό αποκλεισμό της Γάζας».
Στόχος του Στόλου της Ελευθερίας το 2010, ήταν η μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας, ιατρικού εξοπλισμού κυρίως που χρειάζονται απεγνωσμένα στα νοσοκομεία και στις κλινικές της Γάζας, αλλά ένας δεύτερος και σημαντικότερος στόχος ήταν, και συνεχίζει να είναι, να αμφισβητήσει τον παράνομο αποκλεισμό, να τερματιστεί η πολιορκία, και να προστατευτούν τα δικαιώματα του λαού της Γάζας.
Ως μέρος των συζητήσεων για τη νομιμότητα της Ισραηλινής στρατιωτικής επίθεσης σε διεθνή ύδατα εναντίον των πλοίων του Στολίσκου της , έχει γίνει λόγος για τη νομική θεμελίωση της συγκεκριμένης ενέργειας εν μέρει στο «Εγχειρίδιο του SanRemoπάνω στο Διεθνές Δίκαιο που εφαρμόζεται στις ένοπλες θαλάσσιες συγκρούσεις.»
Σύμφωνα όμως με το νομικό κείμενο δεν μπορεί να στηριχτεί επ’ αυτού και να δικαιολογηθεί νομικά η επιδρομή των ειδικών δυνάμεων του πολεμικού ναυτικού του Ισραήλ στα πλοία του στολίσκου ανθρωπιστικής βοήθειας κι εναντίον των επιβατών τους σε διεθνή ύδατα.
Στις 2 Ιουνίου 2010, λίγες μέρες μετά την επίθεση στο στολίσκο, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποφάσισε να αναθέσει σε μια ανεξάρτητη διεθνή διερευνητική αποστολή να διερευνήσει τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που απορρέουν από τις Ισραηλινές επιθέσεις στο στολίσκο των πλοίων που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.(3)
Σύμφωνα με την ισχύουσα διεθνή νομοθεσία, ένα σκάφος στην ανοικτή θάλασσα υπόκειται στην αποκλειστική δικαιοδοσία του κράτους της σημαίας του, εκτός εάν ισχύει εξαίρεση, Σύμφωνα με το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, οι εξαιρέσεις αυτές περιορίζονται σε υποψίες για ορισμένες δραστηριότητες (πειρατεία, δουλεμπόριο, μη εξουσιοδοτημένη μετάδοση υψηλής θάλασσες), πλοία ύποπτα για έλλειψη εθνικότητας, ή πλοία που εμπλέκονται με λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Κάποιες ακόμα εξαιρέσεις περιλαμβάνουν πράξεις αυτοάμυνας σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών κατά σκαφών τα οποία θέτουν σε άμεση και συντριπτική απειλή το κράτος και τις νόμιμες πράξεις κάτω από το Νόμο ένοπλης διαμάχης.
Σύμφωνα με την έκθεση της αποστολής, ένας αποκλεισμός είναι παράνομος αν:
(Α) έχει ως μοναδικό σκοπό τον υποσιτισμό του άμαχου πληθυσμού ή απαγορεύει αντικείμενα απαραίτητα για την επιβίωσή του.
(Β) η ζημία στον άμαχο πληθυσμό είναι, ή μπορεί να αναμένεται να είναι, υπερβολική σε σχέση με το συγκεκριμένο και άμεσο στρατιωτικό πλεονέκτημα που αναμένεται από τον αποκλεισμό.
Έτσι, αν δεν υπάρχει νόμιμος αποκλεισμός, η μόνη νόμιμη βάση για την αναχαίτιση του πλοίου θα ήταν, μια εύλογη υποψία ότι το πλοίο μετέφερε όπλα ή αποτελούσε άμεση και συντριπτική απειλή για το Ισραήλ έτσι ώστε να μην υπάρχει εναλλακτική λύση από τη χρήση βίας για να το αποτρέψει (αυτοάμυνα σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών).
Επίσης, η αποστολή διαπίστωσε ότι η πολιτική του καθεστώτος αποκλεισμού συμπεριλαμβανομένου του ναυτικού αποκλεισμού που επιβλήθηκε από το Ισραήλ στη Γάζα προκαλεί δυσανάλογη ζημιά στους πολίτες.. Η αποστολή θεωρεί ότι ο ναυτικός αποκλεισμός τέθηκε σε εφαρμογή για την υποστήριξη του συνολικού καθεστώτος του αποκλεισμού.
Όμως η επιβολή ενός παράνομου αποκλεισμού δεν αποτελεί μόνο παραβίαση των νόμων του πολέμου, αλλά και παραβίαση των νόμων της ουδετερότητας αυξάνοντας την ευθύνη του κράτους. Τα σχετικά πρότυπα του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που δεσμεύουν το Ισραήλ ως κατοχική δύναμη στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη παρατίθενται στην τέταρτη ΓενεύηΣύμβαση του 1949, σχετικά με την προστασία των πολιτών εν καιρώ πολέμου.
Επιπλέον, το Ισραήλ δεσμεύεται από εθιμικούς κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Οι επιβάτες του Flotilla ήταν άμαχοι και θεωρούνται ως προστατευόμενα πρόσωπα. Σύμφωνα με το άρθρο 4 Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης, προστατευόμενα πρόσωπα είναι εκείνα που, σε μια δεδομένη στιγμή και με οποιονδήποτε τρόπο, βρίσκονται οι ίδιοι στα χέρια της κατοχικής δύναμης της οποίας δεν είναι υπήκοοι.
Από τα παραπάνω προκύπτει συνολικά και στις επιμέρους σχετικές αναφορές, πως το Ισραήλ δεν είχε καμία δικαιοδοσία ή νομιμοποίηση να διατάξει μια αιματηρή και βίαιη επιδρομή σε διεθνή ύδατα εναντίον πλοίων ευρωπαϊκών, αμερικανικών και τουρκικών ανθρωπιστικών οργανώσεων που μετέφεραν αναγκαίες προμήθειες για τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας στα πλαίσια ενός αποκλεισμού χωρίς καθορισμένη περίοδο ισχύος, που πρακτικά ισχύει 43 χρόνια και έχει ενταθεί από το 2007 σε εξαντλητικό επίπεδο ενώ ταυτόχρονα παραβιάζει και τις ανθρωπιστικές διατάξεις εφαρμογής και τήρησής του. Συγκεκριμένα, οι ενέργειές του δεν μπορούν να δικαιολογηθούν υπό τις περιστάσεις ακόμη και σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών.
Το Ισραήλ προσπαθεί να δικαιολογήσει τον αποκλεισμό για λόγους ασφαλείας. Όμως όταν απαντά με ενέργειες που αποτελούν συλλογική τιμωρία του άμαχου πληθυσμού στη Γάζα αυτό είναι παράνομο σύμφωνα με τις παρούσες ή με οποιεσδήποτε συνθήκες.
Συγκεκριμένα όταν μιλάμε για συλλογική τιμωρία αναφερόμαστε σε μια ανθρωπιστική κρίση που σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ, με τίτλο: «Γάζα 2020: Ένας μη βιώσιμος τόπος», προβλέπεται επιδείνωση των προβλημάτων της Γάζας στο νερό, την ηλεκτρική ενέργεια, την εκπαίδευση και την υγεία, μέσα στα επόμενα χρόνια.(4)
Η αποκλεισμένη από το Ισραήλ Γάζα-γιατί ο αποκλεισμός είναι ο σημαντικότερος λόγος της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα-καταφέρνει να επιβιώνει μέσω της εξωτερικής χρηματοδότησης, της παράνομης οικονομίας των σηράγγων, καθώς και της εφευρετικότητας και της επιμονής των κατοίκων της, αλλά για να συνεχίσει να επιβιώνει έχει άμεσα ανάγκη από την επαφή, την επικοινωνία και τις εμπορικές συναλλαγές με τον υπόλοιπο κόσμο, όπως κάθε ελεύθερο κράτος δικαιούται να έχει. Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας τόσο εντός της χώρας του, όσο και μεταξύ όλων των χωρών. Με κλειστά όλα τα χερσαία σύνορα, και τα γειτονικά κράτη και τον ΟΗΕ απρόθυμους να κάνουν κάτι περισσότερο για να αναγκάσουν το Ισραήλ να εκπληρώσει την υποχρέωσή του προς έναν κατεχόμενο λαό, το κίνημα του Στόλου της Ελευθερίας ήταν – και είναι, ένας μη-βίαιος και ισχυρός τρόπος για να βγουν στην επιφάνεια τα εγκλήματα της πολιορκίας και ο αποκλεισμός της Γάζας.
Η Πρωτοβουλία Ένα Καράβι για τη Γάζα, μέλος της διεθνούς Συμμαχίας του Στόλου της Ελευθερίας, θα προσπαθήσει ξανά φέτος να σπάσει τον θαλάσσιο αποκλεισμό της Γάζας, συμμετέχοντας στο ταξίδι του Εστέλ, ενός ιστιοφόρου που ξεκίνησε από τη Σουηδία και κατευθύνεται προς τη Γάζα.(5) Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πώς το Ισραήλ θα συμπεριφερθεί καθώς το «Εστέλ» θα προσεγγίζει τη Γάζα. Οι απειλές και η βία από το Ισραήλ δεν έχουν σταματήσει ποτέ τους Παλαιστινίους και τους αλληλέγγυους από το να συνεχίσουν να παλεύουν κατά της αδικίας. Και οι επιβαίνοντες στο ιστιοφόρο «Εστέλ» είναι αποφασισμένοι να φτάσουν στον προορισμό τους.
Άντζελα Ιωαννίδου
Μέλος του Συντονιστικού της Πρωτοβουλίας “Ένα Καράβι για τη Γάζα”
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
(1) http://www.gisha.org/cat-select.asp?lang_id=en&p_id=63
(2) http://intifadagr.wordpress.com/2012/01/18/%CE%AD%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%88%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%AC%CE%B6%CE%B1%CF%82/
(3) http://richardfalk.wordpress.com/2011/10/22/un-report-on-human-rights-situation-in-occupied-palestine-un-doc-a66358/
(4) http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/15session/A.HRC.15.21_en.PDF
(5) http://www.unrwa.org/userfiles/file/publications/gaza/Gaza%20in%202020.pdf
(6)http://www.shiptogaza.gr/
ΑΠΌ FILISTINA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου