Της Ιωάννας Σωτήρχου
Υπάρχει καλύτερη μαρτυρία για την παγκόσμια αποτυχία της ιδιωτικοποίησης του νερού από το γεγονός ότι αυτό το μοντέλο εγκαταλείπεται σε όλο τον κόσμο προς όφελος της δημόσιας και συχνά της δημοτικής διαχείρισης στον τομέα υδάτων;
Τα παραδείγματα είναι τρανταχτά. Ακόμη και το Παρίσι, που αποτέλεσε το διεθνές σύμβολο ιδιωτικής διαχείρισης, από το 2010, με την Eau de Paris, επέστρεψε στη δημοτική διαχείριση του συστήματος υδάτων εξοικονομώντας σε ένα χρόνο 35 εκατομμύρια ευρώ και επιτυγχάνοντας μείωση τιμολογίων κατά 8%.
Η τρόικα μόνο άγνοια δεν μπορεί να επικαλεστεί όταν θέτει ως όρο την πώληση των δημόσιων εταιρειών ύδρευσης, καθώς στις επιστολές που απέστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Ευρωπαϊκό Κίνημα Νερού παραθέτει σωρεία παραδειγμάτων αλλά και πρόσφατων ερευνών που επιβεβαιώνουν όχι απλώς την
τάση επιστροφής του τομέα υδάτων στη δημόσια σφαίρα αλλά και την ανάγκη περιφρούρησης αυτού του ζωτικού πόρου. Τα σημαντικότερα στοιχεία αυτών των ερευνών παρουσιάζει σήμερα η «Εφημερίδα των Συντακτών».
Καθόλου τυχαία, ήδη από το 2004, η ολλανδική κυβέρνηση απαγόρευσε την ιδιωτικοποίηση του τομέα ύδρευσης, ενώ πέρσι τον Ιούλιο το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ιταλίας αποφάνθηκε ότι οποιαδήποτε μελλοντική νομοθεσία επιχειρήσει να ιδιωτικοποιήσει δημόσιες υπηρεσίες κοινών αγαθών θα είναι αντισυνταγματική.
Ο κατάλογος με τις πόλεις που ήρθαν αντιμέτωπες με την αδιαφάνεια, την κακοδιαχείριση και τις υπέρογκες αυξήσεις στα τιμολόγια των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης και αποφάσισαν να αλλάξουν ρότα είναι ατελείωτος.
Σε πρόσφατη έρευνα του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών (CEO), του Transnational Institute (TNI) και του Municipal Services Project με τον εύγλωττο τίτλο «Επαναδημοτικοποίηση: επιστρέφοντας το νερό σε δημόσια χέρια», παρουσιάζονται αναλυτικά τα παραδείγματα πέντε πόλεων σε όλον τον κόσμο που ήρθαν αντιμέτωπες με την αποτυχία της ιδιωτικοποίησης του νερού. Εκτός από το προαναφερόμενο παράδειγμα του Παρισιού, αναφέρονται επίσης:
* Στο Νταρ Ες Σαλάμ της Τανζανίας ακόμη και η Παγκόσμια Τράπεζα αξιολόγησε τις επιδόσεις της πολυεθνικής κοινοπραξίας ως χειρότερες από τον προκάτοχό της. Από το 2005 ανέλαβε νέος δημόσιος φορέας, επεκτείνοντας την κάλυψη του δικτύου και βελτιώνοντας την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης.
* Στο Μπουένος Αϊρες στην Αργεντινή, υπάρχει δικαστική εκκρεμότητα σχετικά με τον τερματισμό της ιδιωτικής διαχείρισης. Η νέα δημόσια εταιρεία ανήκει εξ ολοκλήρου στον σύλλογο εργαζομένων και στα πέντε πρώτα χρόνια λειτουργίας της επέκτεινε το δίκτυο στις φτωχές περιοχές με τη συμμετοχή των κατοίκων σε προγράμματα δημόσιων έργων και διεύρυνε την πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση.
* Στο Χάμιλτον του Καναδά, ο δεκαετής αγώνας των κατοίκων ενάντια στην ιδιωτικοποίηση κερδήθηκε το 2004.
* Στη Μαλαισία, η διαχείριση υδάτων μεταβλήθηκε σε εθνική κλίμακα με συνταγματική τροποποίηση το 2005-06.
Ευρωπαϊκή «μόδα»
Περισσότερο ευρωπαϊκό φαινόμενο, το νερό από ιδιωτικές εταιρείες αφορά το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά στην Ευρώπη επηρεάζει σχεδόν το 30% του πληθυσμού. Την αποτυχία της απόπειρας ιδιωτικού ελέγχου στο νερό, «που είναι κοινός πόρος της ανθρωπότητας», όπως δήλωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέρσι, αλλά και τις επιπτώσεις της, που έφτασαν μέχρι και τη στέρησή του από ομάδες πληθυσμού που δεν μπορούσαν να το αγοράσουν, παραβιάζοντας έτσι και τις επιταγές του ΟΗΕ που θεωρεί την πρόσβαση στο πόσιμο νερό θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, αποκαλύπτει μία ακόμη έρευνα με τίτλο «Το δικαίωμα στο νερό για όλους: περιπτώσεις λιτότητας και ιδιωτικοποίησης στην Ευρώπη», η οποία εστιάζει στις χώρες του Νότου και την επιμελήθηκε η οργάνωση Blue Planet Project.
Σ” αυτήν αναφέρεται η περίπτωση της μεγαλύτερης ιδιωτικοποίησης, που ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο επί Θάτσερ και μία δεκαετία μετά δεν είχε συνεισφέρει τίποτα στον περιορισμό του δημόσιου χρέους, το οποίο είχε παραμείνει στα ίδια επίπεδα. Αποτέλεσε ωστόσο απαρχή διαμαρτυριών που όχι μόνο αντέστρεψαν την επέκταση της ιδιωτικοποίησης αλλά έπεισαν το Ευρωκοινοβούλιο να απορρίψει ένα σχέδιο απελευθέρωσης του τομέα ύδρευσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Τι συγκεκριμένο μας λέει όμως η έρευνα για τις χώρες του Νότου:
· Στην Ελλάδα ήδη ένα ποσοστό μετοχών από τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας για την ύδρευση έχει πουληθεί και το αποτέλεσμα ήταν το αναμενόμενο: υψηλότερες τιμές και απώλειες θέσεων εργασίας, χωρίς καμία βελτίωση των υπηρεσιών.
· Στη Βουλγαρία οι τιμές για τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης έχουν υποστεί εξωφρενική διόγκωση, ενώ οι εισφορές για τη βιομηχανική χρήση του νερού έχουν κατά ειρωνικό τρόπο υποδεκαπλασιαστεί, υποτίθεται για να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση Za Zemiata, είχαν κόψει το νερό σε 1.000 νοικοκυριά στα τέλη του 2011, ενώ 5.000 νοικοκυριά αδυνατούσαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς. Στις αρχές του 2012 έγιναν εξώσεις σε 370 οικογένειες στη Σόφια επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα τιμολόγια των επιχειρήσεων και κοινότητες που ζουν σε άτυπους συνοικισμούς, κυρίως οι Ρομά, ήταν εντελώς αγνοημένες από τις εταιρείες ύδρευσης.
· Στην πρωτεύουσα της Ισπανίας η σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση της εταιρείας υδάτων γίνεται χωρίς καμία δικαιολογία, σε ένα κλίμα αδιαφάνειας, έλλειψης λογοδοσίας και αγνοώντας το δημοκρατικό δικαίωμα της συμμετοχής.
· Στην Ιταλία οι εξωτερικές πιέσεις υπήρξαν κυνικά αντιδημοκρατικές, επιχειρώντας να ανατρέψουν το εθνικό δημοψήφισμα του 2011 στο οποίο το 96% των ψηφοφόρων τάχθηκε κατά της απελευθέρωσης και ιδιωτικοποίησης του νερού.
Ομως ακόμη και η Παγκόσμια Τράπεζα, σε 118σέλιδη μελέτη της το 2009 για το «αν η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα βελτιώνει τις επιδόσεις της διανομής ηλεκτρισμού και ύδατος», διαπιστώνει ότι τα εμπειρικά δεδομένα δεν δικαιώνουν την ελεύθερη αγορά, καθώς «αυτές οι υπηρεσίες έχουν στοιχεία που παραδοσιακά μάλλον δικαιολογούν τη δημόσια εμπλοκή παρά χαρακτηρίζουν την ανταγωνιστική αγορά».
23/03/2013
papaioannou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου