Του Στέφανου Τζουμάκα.
Η Ελλάδα κουβαλάει ένα «βαρύ» παρελθόν. Όταν οι προηγμένες χώρες επένδυαν στην έρευνα και στην ανάπτυξη, στην Ελλάδα διεκδικούσαμε ακόμα «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία». Γενιές πολιτικών κοιτούσαν περισσότερο την επόμενη εκλογική αναμέτρηση και την επιβολή και λιγότερο το μέλλον. Βασική κοινωνική και πολιτική πρακτική, που φτάνει μέχρι τις μέρες μας ήταν η απόδοση ευθυνών για τα λάθη του παρελθόντος. Αυτή ήταν -και εξακολουθεί εν μέρει να είναι- η κοινωνική πραγματικότητα στην Ελλάδα, πάντοτε το παρελθόν!
Το 2000 πολλοί σημερινοί πολιτικοί θα έχουν μπει στο περιθώριο, τα αντιδικτατορικά και μεταδικτατορικά σύνδρομα θα έχουν εκλείψει. Στην πολιτική θα κυριαρχήσουν και άτομα χωρίς πολιτική ιστορία.
Το 2000 δε θα επιδέχεται άλλοθι υστέρησης, θα είναι η τελευταία διαφορά φάσης από τον σύγχρονο κόσμο, που πολλές εξελίξεις του ζει ετεροχρονισμένα. Θα έχουν εκλείψει τα όρια που θα παραπαίει ανάμεσα στις συναισθηματικές εντάσεις του Νότου και τις ψυχρές τεχνολογίες της προόδου. Στα καθολικά αιτήματα για το 2000, για διασφάλιση της ειρήνης, σταθεροποίηση της ανάπτυξης, διατήρηση του περιβάλλοντος, η Ελλάδα, πολυφωνική, δυνατή οντότητα με εθνική συνείδηση, μνήμη και γλώσσα μπορεί να προβάλλει τη δική της συμμετοχή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Ο κάθε πολίτης θα μπορεί να εκφράζεται μέσω μιας κοινωνικά ελεγχόμενης τεχνολογίας, που θα γεννά απαιτήσεις από τους πολιτικούς, αλλά θα ανεβάζει και την εμπιστοσύνη προς τον πολίτη. Το πολιτειακό έργο θα μπορεί να καταγράφεται καθημερινά με σαφήνεια σε δημόσιο δίκτυο πληροφόρησης, με καθολική πρόσβαση. Η ελευθερία του πολίτη θα είναι η κυρίαρχη πηγή εξουσίας και οι ίσες «τηλε-ευκαιρίες» θα είναι απαράβατο δικαίωμα.
Η ανθρώπινη παρουσία θα υποκατασταθεί, σε μεγάλο βαθμό από την ηλεκτρονική παρουσία. Μια ολόκληρη κοινωνική ζωή θα αναπτύσσεται μέσω των κομπιούτερ. Και ένα αίσθημα παγκοσμιότητας θα συνέχει τους ηλεκτρονικά πληροφορημένους. Πάθη και ψυχολογικές πιέσεις θα εκλείψουν, η κοινωνική ζωή θα είναι πιο ορθολογική, πιο εννοιοκρατική. Πολλά σύμβολα θα ξεχαστούν. Η ευαισθησία, πρωταρχική δύναμη του νου που πρέπει να ελέγχει τα προϊόντα του, θα είναι αίτημα γεννημένο από την «ηλεκτρονική κοινωνικότητα».
Η μείωση της γεννητικότητας και η συρρίκνωση της οικογένειας θα συνεχιστούν. Φοβάμαι ότι το 2000 πολλές οικογένειες θα είναι μονομελείς. Ήδη στα κέντρα των δυτικών μεγαλουπόλεων, το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν μόνοι παίρνει τρομακτικές διαστάσεις. Η εξάπλωση του video-tex και του Minitel στη Γαλλία στηρίζεται κατά πολύ στον πολλαπλασιασμό των μονομελών οικογενειών , που μέσω του video-tex επικοινωνούν με τον κόσμο.
Η παιδεία θα έχει άπειρες τεχνικές δυνατότητες επεξεργασίας και μετάδοσης γνώσης, αλλά οι δυνατότητες αυτές θα είναι ελεγχόμενες από κέντρα τηλε-εξουσίας. Οι δυνατότητες για ίσες ευκαιρίες διαμόρφωσης και ίσες ευκαιρίες εκκίνησης της επαγγελματικής ζωής θα έχουν πολύ μερικά αξιοποιηθεί.
Η σημερινή έννοια του σχολείου θα έχει περισσότερο νόημα στις χαμηλότερες βαθμίδες, στις ανώτερες η παιδεία θα είναι περισσότερο τηλε-παιδεία και ο διάλογος θα τείνει να αντικατασταθεί από τον ηλεκτρονικό διάλογο. Η διαχείριση της τεχνολογίας θα καλύπτεται από ένα ευρύ φάσμα μαθημάτων για μέσες βαθμίδες.
Θα ήθελα η παιδεία του 2000 να προετοιμάζει ουσιαστικά την ευφυΐα του 2020 και να είναι αποδεκτή σαν η πιο αποδοτική μακροπρόθεσμα επένδυση. Να γίνει συνείδηση ότι η παιδεία είναι μια συνεχής μάχη και η συνειδητοποίηση αυτή να οδηγήσει στην ποιότητα που θα αντισταθμίζει την ποσότητα, στην όξυνση της ευαισθησίας και την επιβράβευση της ευφυΐας .
Θα ήθελα, το 2000 όλοι οι άνθρωποι να μπορούν να συνθέτουν ένα έργο ζωής: «Την τέχνη του να ζουν καθημερινά».
Ολοκληρωμένη τηλε-πληροφόρηση λοιπόν, τηλε-παιδεία και τηλε-οικονομία θα αντικαταστήσουν την πληροφόρηση, την παιδεία, την οικονομία που αντικατέστησαν την παραπληροφόρηση, την παραπαιδεία και την παραοικονομία. Πολλοί θεσμοί έχουν αρχίσει να χάνουν την φερεγγυότητα τους και δεν θα έχουν καμιά αξία σε λίγα χρόνια. Κανένας κρατικός κορμός που σχεδιάστηκε για μια εποχή δεν μπορεί να ζήσει την επόμενη, γιατί κανένα σύστημα δεν μπορεί να παρακολουθήσει την εξέλιξη του ανθρώπινου νου που το παρήγαγε.
Στην Ελλάδα ανέκαθεν οι πολίτες κατάφεραν ό,τι δεν κατάφεραν οι πολιτικοί. Τα ιστορικά πολιτικοκοινωνικά ρεύματα ανανεώνονται, διαμορφώνεται μια νέα πολιτική σκέψη και ηθική, παραμερίζονται οι μονόλογοι και αναπτύσσεται πραγματικός πλουραλισμός, επικρατεί η αντιπαράθεση θέσεων και όχι προσώπων, προγραμμάτων και όχι προθέσεων, απόψεων και όχι μηχανισμών, προτάσεων και όχι συνθημάτων. Θα επικρατούν πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις με πρωτοβουλίες, με βάση τον ελεύθερο διάλογο, με ανοιχτούς ορίζοντες για τις συμμαχίες, τις συγκλίσεις, τη συμπόρευση και τις συναινετικές διαδικασίες συγγενών δυνάμεων για μεγάλους στόχους.
Θα επικρατούν πολιτικές δυνάμεις με σχεδιασμό για την παραγωγή, τη διανομή, την κατανάλωση, την τεχνολογία, την απασχόληση, τη μόρφωση, την πληροφόρηση, τον ελεύθερο χρόνο, τον πολιτισμό και το περιβάλλον, για τη διεύρυνση των θεσμών λαϊκής κυριαρχίας, συμμετοχής, κοινωνικού ελέγχου παιδείας, και μέσων επικοινωνίας. Για μια νέα κοινωνική οργάνωση σε αυτοδιεύθυνση, αυτοδιαχείριση, αυτονομία. Με πολίτες χειραφετημένους.
Ο πολίτης θα μπορεί να επηρεάζει ενεργητικότερα το πολιτικό γίγνεσθαι μέσω της τεχνολογίας. Αυτή η τεχνολογία όμως θα ανήκει σε κάποιους που πάντα θα επινοούν τρόπους να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο πολίτης θα επηρεάζει τα πράγματα.
Τη σημερινή απομάκρυνση των πολιτών και της νεολαίας από την πολιτική θα ακολουθήσει μια νέα πολιτική χειραφέτηση, που δεν θα στηρίζεται στην εξ αποκαλύψεως αλήθεια και στα κλειστά κόμματα-μηχανισμούς προπαγάνδας, ψηφοδελτίων και διεκδικήσεων, αλλά προγραμματικές επιλογές που έχουν αντικειμενική σχέση με την κοινωνία και την εξέλιξη της, κόμματα που δεν θα υποκαθιστούν τις κοινωνικές δυνάμεις, με σκοπό να διαμορφώνουν στη συνέχεια κρατικές επιλογές πάνω στους κοινωνικούς συνασπισμούς. Τα κόμματα της κοινωνίας έχουν μέλλον. Τα κόμματα τα ενσωματωμένα στο κράτος σωστά εκφυλίζονται.
Οι ρητορικές συγκρούσεις εκπροσώπων στα αντιπροσωπευτικά σώματα θα πάψουν να υπάρχουν. Τα σώματα θα αλλάξουν δομή και νέα συστήματα αξιών, προτάσεων, επιλογών και συμφερόντων θα έρθουν στην επιφάνεια, νέοι πολιτικοί με άλλα βιώματα και άλλες αντιλήψεις θα είναι εκφραστές τους.
Τα αίτια του ηγεμονισμού στους πολιτικούς σχηματισμούς είναι βαθύτατα. Τρεις αιώνες χρειάστηκαν για να παραμεριστεί η μοναρχία, αλλά ορισμένοι μονάρχες έμειναν. Δεν βλέπω αίσιο τέλος των ηγεμόνων σε ένα μέλλον όπου οι μειοψηφίες και οι πολίτες θα έχουν λόγο.
Η Ελλάδα περνά το στάδιο της μετεξέλιξης, θαμπωμένη από τα κομπιούτερ. Δεν είναι τυχαίο ότι σύγχρονοι νέοι πολιτικοί από διάφορους πολιτικούς χώρους, φαίνονται να έχουν συγγενικό προφίλ, μόνο και μόνο λόγω του σύγχρονου του λόγου τους, ενώ οι αξίες και τα οράματα τους διαφέρουν κατά πολύ.
Οι πολιτικοί σχηματισμοί θα διαχωρίζονται και θα κρίνονται αέναα από τις σχέσεις προόδου και συντήρησης, ανεξάρτητα από τους αυτοχαρακτηρισμούς και τις μορφές που θα αλλάζουν.
Οι προεκλογικές συγκεντρώσεις επιβολής και εντυπώσεων θα υποχωρήσουν μπροστά στους ενημερωμένους πολίτες, σε ένα νέου τύπου πολιτικό διάλογο, που θα αναφέρεται στην ουσία των προβλημάτων και θα συνδέεται με συγκεκριμένους πολίτες και όχι οπαδούς.
Βέβαια δεν θα λείψουν τα μέσα της τεχνικής, τηλε-οθόνες κλπ αλλά δεν είναι η τεχνική το κύριο. Το κύριο είναι η πολιτική συνείδηση και γνώση των προβλημάτων του τόπου, της περιφέρειας, της χώρας, το πώς και πότε θα λυθούν.
Θα υπάρχει ένα μεγάλο ερώτημα: «Ποιο σύστημα θα κυριαρχεί στη χώρα; Ποιες δυνάμεις θα έχουν την πολιτική εξουσία; Ποιες δυνάμεις θα τη στηρίξουν; Ποια θα είναι η κυρίαρχη ιδεολογία; Ποιες οι νέες συνθήκες μόρφωσης, απασχόλησης, ποιο σύστημα τάξεων θα διαμορφώσει τη χώρα; Ποια θα είναι η φύση των θεσμών; Οι λύσεις που προβάλλουν είναι δύο: Ή θα συνεχίσει να υποχωρεί ο νεοφιλελευθερισμός και η συντήρηση και το σύγχρονο κόσμο θα οδηγήσει η ανανεωμένη σοσιαλιστική πρόταση για την αναγέννηση της χώρας ή θα υπάρξει παλινόρθωση με τα χαρακτηριστικά της καθυστέρησης και της ανακοπής του δρόμου προς τις μεγάλες κοσμογονίες και τις συγκλονιστικές εξελίξεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου