Ενάντια στο Μνημόνιο : Από την πολυθρόνα στην πλατεία

Του Νίκου Κοτζιά

Ένα από τα πιο ελπιδοφόρα μηνύματα του 2011 είναι οι κινητοποιήσεις των νέων και όσων χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα ως τόπο αντίστασης. Ταυτόχρονα, ένα από τα ζητήματα που πρέπει να προσέχει κανείς σήμερα, είναι ότι οι πιο διαφορετικές δυνάμεις που αντιπαθούν κάθε είδους κινήματα, όπως είναι τα ΜΜΕ του «Kόμματος του Μνημονίου και της Πλεονεξίας», επιδιώκουν να πείσουν τον κόσμο που συμμετέχει στις κινητοποιήσεις, ότι το κάνει για άλλους λόγους από εκείνους που πράγματι τον ωθούν στις πλατείες της Ελλάδας. Οι αγανακτισμένοι δεν γνωρίζουν. Γνωρίζει, όμως, υποστηρίζουν, το «Κόμμα του Μνημονίου». Στο τέλος θα μας πουν ότι ο κόσμος είναι ενάντια στο Μνημόνιο, διότι επιθυμεί ακόμα περισσότερα μνημονιακά μέτρα!
Προσδιορισμός του προβλήματος και των μορφών δράσης Πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται τον λόγο που οι κινητοποιήσεις στην Ελλάδα υπολείπονται της έντασης της κρίσης και των αρνητικών επιπτώσεών της. Ότι ένα κίνημα σαν αυτό των αγανακτισμένων πολιτών, άργησε σχετικά να εκδηλωθεί. Το γεγονός αυτό, απαιτεί να διευκρινίσουμε τους όρους και τις συνθήκες που προκαλούν κινητοποιήσεις καθώς και τις μορφές τους. Ως προς τους όρους: Για να κινητοποιηθεί σε συνθήκες κρίσης ο πολίτης, χρειάζεται να πιστεύει ότι αυτή τον αφορά άμεσα. Πολιτικά, ηθικά, υλικά, οικονομικά. Ότι η κινητοποίηση είναι ορθή, δίκαιη και αξίζει τον κόπο. Ότι, δηλαδή, θα έχει θετικά αποτελέσματα και θα οδηγήσει σε επιτυχία.
Να έχει εμπιστοσύνη σε αυτούς που συμπορεύονται μαζί του και να υπερβαίνει φόβους και προκαταλήψεις. Να κατανοεί τη σημασία της συλλογικότητας για την εξυπηρέτηση της ίδιας της ατομικής του υπόστασης. Όπως έδειξαν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις στις ελληνικές πόλεις, ο πιο πάνω συνδυασμός απαιτούσε ως επιπλέον όρο και προϋπόθεση, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και των κοινωνικών διασυνδέσεων, καταρχάς μακριά από το υπάρχον κομματικό και όχι μόνο σύστημα.Ως προς τις μορφές: Με κινητοποίηση δεν εννοώ μόνο τις απεργίες και τις μεγάλες διαδηλώσεις στο κέντρο μιας πόλης. Εννοώ, επίσης, την αναζήτηση εναλλακτικών πληροφοριών και εναλλακτικών πηγών για αυτές. Την ανταλλαγή απόψεων σε ιδιωτικό κύκλο και σε δημόσιες εκδηλώσεις. Την συγγραφή μηνυμάτων και άρθρων. Την διατύπωση επιχειρημάτων και την επεξεργασία – μετασχηματισμό σε πολιτικές θέσεις. Την έρευνα και προβολή εναλλακτικών αντιλήψεων και λύσεων. Και ασφαλώς τις μικρές πάνω σε επιμέρους και συγκεκριμένα κλαδικά ή τοπικά προβλήματα κινητοποιήσεις καθώς και τις μεγάλες. Τη συμβολή, στο βαθμό του δυνατού, ώστε αυτές να είναι όσο το δυνατό πιο ενωτικές και σε προοπτική χρόνου πιο οργανωμένες. Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις έδειξαν ότι χάρη και στη δημόσια κριτική που έγινε τον τελευταίο χρόνο στην πολιτική του Μνημονίου, διαμορφώθηκε ένα αυθόρμητο κίνημα που χρησιμοποιεί όλες τις προαναφερόμενες μορφές αντίστασης στο κυρίαρχο γίγνεσθαι.

Ανασταλτικοί παράγοντες και η αντιμετώπισή τους Οι νέες απεργίες, σε πολλούς κλάδους ζωτικής σημασίας για τη χώρα, σε συνδυασμό με τις αυτόνομες κινητοποιήσεις στα κέντρα των ελληνικών πόλεων, δείχνουν, ότι παρά τις δυσκολίες, σιγά αλλά σταθερά όλο και περισσότερα τμήματα του πληθυσμού υπερβαίνουν τους κύριους παράγοντες που επιδρούσαν ανασταλτικά στις κινητοποιήσεις τους και σε σημαντικό βαθμό εξακολουθούν να επιδρούν. Αναφέρομαι σε παράγοντες όπως
(α) Ο νεοφιλελευθερισμός, o οποίος επεδίωξε να υποβαθμίσει τη σημασία της πολιτικής συνολικά. Που υποστήριξε ότι η πολιτική και οι συλλογικότητες όχι μόνο δεν λύνουν τα προβλήματα, αλλά δημιουργούν επιπρόσθετες «δυσλειτουργίες» στην αγορά. Θεμέλιο αυτής της αντίληψης είναι η άποψη ότι η κοινωνία είναι απλά το άθροισμα διαφορετικών ατόμων και όχι μια ιδιαίτερη, ξεχωριστή και δημιουργική οντότητα. Όταν οι πολίτες επηρεάζονται από τον νεοφιλελεύθερο ατομικισμό και τη μεταφυσική πίστη στην αγορά, τότε οδηγούνται στην απόρριψη των συλλογικών δράσεων καθώς και των αρχών κοινωνικής αλληλεγγύης. Τάση, που όπως όλα δείχνουν, έχει αρχίσει να υποσκάπτεται από την ίδια την πραγματικότητα των πρόσφατων συγκεντρώσεων.
(β) Είναι χαρακτηριστικό, ότι σήμερα με τον κυρίαρχο ατομισμό και την έλλειψη εμπιστοσύνης στα πολιτικά κόμματα, οι προσδοκίες και προσμονές των ανθρώπων βαίνανε μέχρι πρόσφατα μειούμενες. Το αίσθημα της ανασφάλειας και του φόβου για το αύριο αύξανε. Ανασφάλεια και φόβος ωθούσαν σε στάση αναμονής για το τι θα συμβεί με τη θύελλα που έρχεται στην ελληνική κοινωνία και ζωή τους. Ορισμένοι προτιμούσαν και προτιμούν να μη βλέπουν αυτό που έρχεται και να ελπίζουν ότι δεν θα τους δει ούτε εκείνο. Όμως, όλο και περισσότερο υπερβαίνουν αυτή την αυταπάτη και κινητοποιούνται. Από την αναμονή στην κίνηση, από την πολυθρόνα στην Πλατεία, είναι ένα μεγάλο βήμα μέσα στην ιστορία. Ελπίζω και θα παλέψω να ακολουθήσουν και άλλα.
(γ) Το κύριο, κατά τη γνώμη μου, ήταν και είναι, όπως δείχνουν και οι συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων πολιτών, η έλλειψη εμπιστοσύνης σε ότι θα μπορούσε να είναι εναλλακτική λύση στο σημερινό συγκρότημα πολιτικής εξουσίας. Οι πολίτες δεν διακρίνουν εναλλακτικές λύσεις εντός του ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν είναι και πεπεισμένοι ότι οι εκτός ΠΑΣΟΚ μπορούν να επιβάλουν (ακόμα και αν διατυπώνουν) μια διαφορετική πολιτική. Σε αυτό παίζουν ρόλο τόσο η προπαγάνδα του μονόδρομου και της αντιπαράθεσης ανάμεσα στους εργαζομένους (ιδιωτικών και δημοσίων, χαμηλόμισθων και των υπόλοιπων), όσο και η συμπεριφορά των άλλων πολιτικών δυνάμεων. Της ΝΔ με το κυβερνητικό της παρελθόν, της περιχαρακωμένης ή πολύ διασπασμένης αριστεράς. Αν η τελευταία δεν φοβηθεί το αυθόρμητο, τότε μπορεί πράγματι να ανανεωθεί με τρόπο δημοκρατικό και δημιουργικό.
(δ) Σημαντικό ρόλο παίζει στην Ελλάδα ο τρόπος που το κράτος και το παρακράτος αντιμετωπίζουν τις κινητοποιήσεις, ιδιαίτερα τις μεγάλες. Σε όλη την Ευρώπη υπήρξαν το τελευταίο διάστημα μεγάλες διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις. Δεν άνοιξε ούτε ρουθούνι. Αντίθετα, στην Ελλάδα, με ευτυχή εξαίρεση τις πρόσφατες κινητοποιήσεις, κάθε μεγάλη κινητοποίηση συνοδευόταν με βίαιες προκλήσεις. Πιστεύω μετά από δεκαετίες συμμετοχής μου σε κοινωνικά και πολιτικά κινήματα, ότι αυτό δεν είναι τυχαίο. Συγκεκριμένες δυνάμεις αποσκοπούν να σκορπίσουν τον φόβο και την απογοήτευση, ακόμα και βάφοντας τους δρόμους των ελληνικών πόλεων με αίμα. Οι δυνάμεις αυτές ή δεν το καταλαβαίνουν, ή πιθανά και να το επιθυμούν, ότι όσο πιο πολύ σπρώχνεται ο λαϊκός παράγοντας στη γωνία, τόσο περισσότερο αυθόρμητα και χωρίς σχέδιο θα βγει από αυτό το περιθώριο με, πιθανά, βαρύτατο τίμημα. Πολλοί το θέλουν υποταγμένο σε αυτούς και αν δεν γίνεται κάτι τέτοιο, τότε θα το δυσφημήσουν. Αυτό σημαίνει ότι οι κινητοποιούμενοι θα πρέπει να προφυλάξουν και διαφυλάξουν τις δράσεις τους.
(ε) Μεγάλο ρόλο στην καθυστέρηση της ανάπτυξης των κινητοποιήσεων έπαιξε και παίζει σε μερίδα της κοινής γνώμης η λαϊκίστικη προσπάθεια της κυβέρνησης και των φερέφωνών της, να χρεώσει όλα τα στραβά της ελληνικής κοινωνίας αποκλειστικά σε ορισμένα τμήματα των εργαζομένων. Άλλοτε στους δημόσιους υπαλλήλους. Άλλοτε σε εκείνους των ΔΕΚΟ. Αποσιωπήθηκε το πραγματικό γεγονός ότι η ελληνική οικονομία δεν θα είχε απολύτως κανένα λογιστικό πρόβλημα (ασφαλώς άλλα πολλαπλά) αν συλλαμβάνονταν η ύλη της φοροδιαφυγής, της φοροκλοπής και της παραοικονομίας ή πιο σωστά της μαύρης οικονομίας. Όπως έδειξα σε προηγούμενο άρθρο, σε αυτή την περίπτωση το χρέος της χώρας θα ήταν μικρότερο του μέσου όρου στην ΕΕ!
(στ) Τέλος, αλλά καθόλου ελάχιστο, ανασταλτικός παράγοντας στις κινητοποιήσεις των πολιτών, είναι η ατιμωρησία όσων οδήγησαν την Ελλάδα σε καταστροφές. Μαυραγορίτες και δοσίλογοι επί γερμανικής κατοχής. Συνεργάτες της χούντας , πλην εξαιρέσεων. Εγκληματίσαντες στο Κυπριακό. Ολοι αυτοί, όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν για τα εγκλήματά τους, αλλά επιβραβεύτηκαν. Για αυτό, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι και σήμερα δεν θα πάθουν τίποτα οι κρατούντες. Για αυτό, υπάρχουν πολίτες που ακόμα σκέφτονται «ότι είναι καλύτερα να μην μπλέκει» κανείς . Ενώ ανάξιοι πολιτικοί σκέφτονται ότι η πολιτική-κομματική τιμωρία τους θα είναι μεγαλύτερη αν αντισταθούν παρά αν «κάτσουν στα αυγά τους» και στηρίξουν τη λεηλασία της χώρας.

Κάτι αλλάζει
Οι εποχές δεν θα επιτρέψουν βολέματα. Δεν θα δώσουν περιθώρια να ακινητοποιηθεί η πλειοψηφία του ελληνικού λαού με εκβιασμούς και εκφοβισμούς. Η κοινωνία θα κινητοποιηθεί και κινητοποιείται. Μόνο που αυτό δεν πρέπει να γίνει τυφλά. Δεν πρέπει να γίνει ως μονοδιάστατη έκφραση θυμού. Πρέπει να γίνει συνειδητά. Με την αξιοποίηση των δημοκρατικών κανόνων και την υπεράσπισή τους. Με την αποκάλυψη της σαπίλας και μια διαφορετική ερμηνεία του τι πραγματικά γίνεται, ποιος έφταιξε και φταίει. Στο «Κόμμα του Μνημονίου και της Πλεονεξίας», όπως τους έχω ονοματίσει, οφείλει να δώσει απάντηση η κοινωνία: Το «Κόμμα των Θυμωμένων με Λύσεις και Απαντήσεις».
epirusgate