Τα ποιήματα της νέας εποχής

Το ζητούμενο, αυτή τη φορά και κάθε φορά, είναι η ματιά της αριστεράς να πυρποληθεί από τους Μπολιβάρ της εποχής της. Κάπου εδώ γύρω βρίσκονται. Τότε δεν συνέβη αυτή η συνάντηση. Θα συμβεί τώρα;
Του Κώστα Βούλγαρη
Στο κατά τα άλλα εξαιρετικό κείμενό του στο Red Notebook, ο Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης προσφεύγει σε μια ιστορική αναλογία. Αντιγράφω:

«Από την τελευταία φορά που η Αριστερά προσέφερε ελπίδα στον απελπισμένο, απτές λύσεις στον εξαθλιωμένο, έναν φορέα πάλης και αγώνα για μια φαινομενικά αδύνατη ριζική κοινωνική αλλαγή σε αυτό τον τόπο, έχουν περάσει ήδη εβδομήντα χρόνια. [...] Ύστερα ήρθαν οι ποιητές της ήττας. Οι φύλακες της σπίθας μιας φλόγας που δεν κατόρθωσε να πυρπολήσει τον παλιό κόσμο. Μίλησαν με λέξεις σημαδεμένες απ’ την ήττα, προσφέροντας περισσότερο αναμνήσεις τραυμάτων και λιγότερο μελλοντικά τοπία. Το κύκνειο άσμα είναι ωραίο, αλλά παραμένει το ύστατο. [...]. Καινούρια ποιήματα οφείλουν να γραφτούν, όχι πια με ηττημένες λέξεις».

Κανένα καινούριο ποίημα δεν «οφείλει» να γραφεί∙ μοναχικά κυκλοφορούν γύρω μας, όσα όντως καινούρια έχουν ήδη εμφανιστεί, με τις δικές τους, καινούριες λέξεις, να φλέγονται μέσα στην κόλαση της δημιουργίας τους∙ αξιοπρεπώς μοναχικά, δεν περιμένουν τίποτα, ίσως μόνο τη ματιά των νεαρών αριστερών να πέσει πάνω τους. Αν όχι, και μόνο τότε, οι λέξεις τους θα περιπέσουν στην κατάσταση της ήττας.

Όπως ακριβώς ο Μπολιβάρ του Νίκου Εγγονόπουλου, που από το 1942-43, και για ολόκληρες δεκαετίες, περίμενε και περιμένει τους νέους που «θα ξυπνάνε με μαθηματικήν ακρίβεια, τις άγριες νύχτες, πάνω στην κλίνη τους [...] σκεφτόμενοι [...] τι λόγια είπ[ε], τι ύμνους έψαλ[ε]».

Κατά τα λοιπά, οι ποιητές της ήττας απλώς εξέφρασαν, και εμπέδωσαν στο λογοτεχνικό πεδίο, την ιδεολογική-αισθητική ήττα της αριστεράς, η οποία όμως είχε ήδη συμβεί, ταυτόχρονα με την πολιτική της ήττα, ή μάλλον λίγο πριν. Δηλαδή, το 1942-43...

Τα ποιήματα της ήττας (του Αναγνωστάκη και των άλλων) σαν βάλσαμο συνόδευσαν τους αριστερούς στη μακρά πορεία ολοκλήρωσης του ιστορικού κύκλου της ήττας. Τα τιμούμε και τα ευχαριστούμε. Το ζητούμενο όμως, αυτή τη φορά και κάθε φορά, είναι η ματιά της αριστεράς να πυρποληθεί από τους Μπολιβάρ της εποχής της. Κάπου εδώ γύρω βρίσκονται. Τότε δεν συνέβη αυτή η συνάντηση. Θα συμβεί τώρα; Και αν συμβεί;

Όποιος ενδιαφέρεται για τη συνέχεια, ας διαβάσει τον Μπολιβάρ, έστω και με 70 χρόνια καθυστέρηση. Άλλωστε, στο καταληκτήριο «Συμπέρασμα» του ποιήματος βρίσκεται ακριβώς η διαλεκτική «ήττας» και «νίκης», διατυπωμένη, το 1942-43 επαναλαμβάνω, με αξιοσημείωτη πολιτική διορατικότητα:

«Μετά την επικράτησιν της νοτιοαμερικανικής επαναστάσεως, στήθηκε στ’ Ανάπλι και τη Μονεμβασιά, επί ερημικού λόφου δεσπόζοντος της πόλεως, χάλκινος ανδριάς του Μπολιβάρ. Όμως, καθώς τις νύχτες ο σφοδρός άνεμος που φυσούσε ανατάραζε με βία την ρεντιγκότα του ήρωος, ο προκαλούμενος θόρυβος ήτανε τόσο μεγάλος, εκκωφαντικός, που στέκονταν αδύνατο να κλείση κανείς μάτι, δεν μπορούσε να γενή πλέον λόγος για ύπνο. Έτσι οι κάτοικοι εζήτησαν και, διά καταλλήλων ενεργειών, επέτυχαν την κατεδάφιση του μνημείου».

πηγή: rednotebook