Ασκήσεις νεοφιλελεύθερου αναχρονισμού

Του ΑΛΕΞΗ Π. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, πρόεδρος της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ) 

Η ανάπτυξη δεν είναι οικονομετρική αποκλειστικότητα. Είναι μια σύνθετη δυναμική, που σχετίζεται με την παράδοση, την ιστορία, τις ιδιαιτερότητες, τους ρυθμούς, την εναρμόνιση του ανθρώπινου παράγοντα με τα υλικά και άυλα συγκριτικά πλεονεκτήματα ενός τόπου...

 Η αστοχία των οικονομικών προβλέψεων και η αμετροέπεια της νεοφιλελεύθερης ύβρεως «απονομιμοποίησαν» τους θιασώτες της από οδηγούς της οικονομίας των εθνών. Εξάλλου, η παγκοσμιοποίηση όλο και περισσότερο τείνει προς ένα αποτυχημένο πείραμα που -παρά την ιδιοτελή επιμονή των παρωχημένων δεξαμενών σκέψης- δεν κατορθώνει ούτε καν να ενοποιήσει το παγκόσμιο σύστημα.

Ως εκ τούτου, κάθε εμμονή στην παντοδυναμία των αγορών και στο αναπτυξιογόνο αποτέλεσμα της περαιτέρω «απελευθέρωσής» τους είναι μια αναχρονιστική ονείρωξη, που -προσπαθώντας απεγνωσμένα να διατηρήσει την αναπόδεικτη δύναμη της προσδοκίας στα πεδία που δεν κατέλαβε- δεν μπορεί να αποτελέσει στα σοβαρά οικονομικό πρόγραμμα ενός κράτους ή μιας περιφερειακής ολοκλήρωσης.

Παρά ταύτα, αυτό συμβαίνει σήμερα στην πατρίδα μας: Αντί να αναζητούμε το αναπτυξιακό ισοδύναμο των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων και μέσα από ένα σοβαρό σχέδιο «απο-ανάπτυξης» του στρεβλού μεταπολεμικού μοντέλου (και του εικονικού πρόσφατου της πιστωτικής επέκτασης που τροφοδότησε ένα έωλο πρότυπο εισαγωγικού καταναλωτισμού), έτσι ώστε, ανασυγκροτώντας τις παραδοσιακές μας εξωστρεφείς ιδιότητες και ροπές να αποκαταστήσουμε την ισορροπία των συντελεστών της παραγωγής (που είναι δεδομένοι και διακριτοί από αρχαιοτάτων χρόνων), εμείς υιοθετούμε τις διαψευσμένες επαγγελίες ενός στείρου και αγοραίου δογματισμού, κατά τον οποίο η «απελευθέρωση» των «κλειστών» επαγγελμάτων θα φέρει ρυθμούς ανάπτυξης που δεν είχε γνωρίσει ποτέ η χώρα μας!!!

Ομως, άλλο είναι το «κλειστό» επάγγελμα ή λειτούργημα με την έννοια ότι το δεδομένο επίπεδο των συντελεστών της παραγωγής και το σχολάζον ανθρώπινο κεφάλαιο αποζητούν και βρίσκουν κενό ζωτικό παραγωγικό χώρο, και άλλο η κορεσμένη από πολλών δεκαετιών υπηρεσία που, ενώ έχει κατακτήσει μιαν ισορροπία χαμηλής μικροαστικής επιβίωσης παρουσιάζει ορισμένες οριακές αγκυλώσεις γεωγραφικού, τιμολογιακού ή λειτουργικού χαρακτήρα, οι οποίες, εν τούτοις, διασώζουν το δημόσιο-λειτουργικό χαρακτήρα της.

Ετσι, παρακολουθούμε την προσπάθεια των υπερκορεσμένων επαγγελματικών κλάδων των φαρμακοποιών, των συμβολαιογράφων, των δικηγόρων, των ιδιοκτητών ή εκμεταλλευτών ή οδηγών ταξί, καθώς και αυτών των φορτηγών δημοσίας χρήσης, να πείσουν την ετερόνομη πλέον πολιτεία και (μέσω αυτής) την τρόικα, ότι οι σχετικές προβλέψεις του μνημονίου και οι εξ αυτού απορρέουσες νομικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης είναι ανεδαφικές και αφορούν μιαν άλλη, φανταστική χώρα.

Ζούμε δηλαδή την τραγωδία του αυτονόητου, αντεστραμμένη. Είναι διαφορετικό πράγμα η ορθολογικότερη και κοινωνικά αποτελεσματικότερη οργάνωση των υπηρεσιών ενός κλάδου σε παραγωγικούς συνεταιρισμούς υπηρεσιών, όπου το κοινωνικό συμφέρον διαποτίζει όλες τις πτυχές της επαγγελματικής δραστηριότητας, από την παράδοση των κορεσμένων ήδη υπηρεσιών (πολλές από τις οποίες προστατεύουν το δημόσιο συμφέρον με «σκληρές» ρυθμίσεις κοινωνικού χαρακτήρα σε όλα τα πολιτισμένα κράτη του κόσμου), στις καραδοκούσες πολυεθνικές του είδους, που θα κάνουν χρήση των συνδυασμένων εταιρικών ή επιχειρηματικών υπηρεσιών ή των συνδυασμένων μεταφορών και θα εκτοπίσουν από την αγορά εργασίας όλους τους διάσπαρτους μικρομεσαίους, όπως ακριβώς συνέβη με τις πολυεθνικές του λιανικού εμπορίου.

Και δεν είναι παράδειγμα οι τηλεπικοινωνίες, όπου ο μέχρι πρότινος ισχυρός δημόσιος πυλώνας του ΟΤΕ (έστω και εμποδιζόμενος) κανονάρχησε προς το παρόν την τιμή των υπηρεσιών, κάτι που επιχειρείται να αποτραπεί με τη διάσπαση και πώληση των κλάδων της ΔΕΗ στους ιδιώτες.

Επομένως, εάν δεν είναι εύκολο να κατανοηθεί η ιδιαιτερότητα των συντελεστών παραγωγής ενός κοινωνικού συνόλου, τουλάχιστον ας απορριφθούν οι παραμορφωτικοί φακοί της νεοφιλελεύθερης ψευδαίσθησης. Ας αρνηθούμε να ακολουθήσουμε ένα δρόμο που ήδη σήμερα όλοι οι εγρήγοροι λαοί της οικουμένης εγκαταλείπουν.

Είναι καιρός πλέον να αντιληφθούμε ότι μόνον με την αναβάπτισή μας στις συλλογικές εγχαράξεις και την επανάκτηση του εξωστρεφούς ελληνοκεντρικού χαρακτήρα της οικονομικής ανάπτυξης μπορούμε να βγούμε από το τέλμα στο οποίο και η αδιέξοδη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης μας έχει οδηγήσει. 

enet