"Όπως και ο Φρίντμαν έτσι και ο Χάγιεκ έβλεπε στον Πινοσέτ τον εκπρόσωπο της πραγματικής ελευθερίας, ο οποίος θα κυβερνούσε σαν δικτάτορας μόνο για μια "μεταβατική περίοδο" μόνο όσο χρειαζόταν για να αντιστρέψει δεκαετίες κρατικής παρέμβασης. "Η προσωπική μου προτίμηση" δήλωνε σε μια συνέντευξή του σε έναν Χιλιανό "τείνει προς μια φιλελεύθερη δικτατορία περισσότερο από ότι σε μια δημοκρατική κυβέρνηση στην οποία απουσιάζει ο φιλελευθερισμός". Σε επιστολή του προς τους Τάιμς του Λονδίνου υπερασπιζόταν την χούντα, αναφέροντας πως δεν είχε κατορθώσει να βρει "έστω και ένα άτομο στην πολυδυσφημισμένη Χιλή που να μην συμφωνεί πως η προσωπική ελευθερία του ήταν μεγαλύτερη επί Πινοσέτ παρά επί Αλιέντε". Φυσικά οι χιλιάδες εκτελεσμένοι και οι δεκάδες χιλιάδες βασανισμένοι από το καθεστώς Πινοσέτ δεν μπορούσαν να μιλήσουν.
Ο συνάδελφος του Χάγιεκ στο Πανεπιστήμιο Μίλτον Φρίντμαν φορτώθηκε τις καταγγελίες αλλά ήταν ο Χάγιεκ που αποτέλεσε την πραγματική έμπνευση για τους καπιταλιστές σταυροφόρους της Χιλής. Ήταν ο Χάγιεκ εκείνος που εμφάνισε το καθεστώς Αλιέντε σαν ενδιάμεσο σταθμό μεταξύ του μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους της Χιλής και ενός υποθετικού ολοκληρωτικού μέλλοντος. Σύμφωνα με αυτή την ιδέα η τρομοκρατία της χούντας ήταν δικαιολογημένη καθώς ήταν απαραίτητη όχι μόνο για να αποτρέψει την μετατροπή της Χιλής σε Σταλινικό γκουλάγκ, αλλά και για να σαρώσει πενήντα χρόνια δασμών, επιδοτήσεων, ελέγχων κεφαλαίων, εργατικής νομοθεσίας και παροχών κοινωνικής πρόνοιας - "μισό αιώνα σφαλμάτων", σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών Σέρχιο Ντε Κάστρο - που οδηγούσε την Χιλή στον δικό της δρόμο προς την δουλοπαροικία
"Για μας ήταν μια επανάσταση" δήλωσε ο οικονομολόγος της κυβέρνησης Μιγκέλ Κάστ, μέλος της οργάνωσης Όπους Ντέι και οπαδού τόσο του Χάγιεκ όσο και του Θεολόγου του American Enterprise Institute Michael Novak. Οι οικονομολόγοι του Σικάγου έβαλαν μπροστά αμέσως και ριζικά, μια "θεμελιακή" μετατροπή της Χιλιανής κοινωνίας, την κατεδάφιση της "ψευδοδημοκρατίας" της (πριν από το 1973 η Χιλή απολάμβανε μια από τις μακροβιότερες συνταγματικές δημοκρατίες στην Αμερικανική ήπειρο).
Εκεί που ο Φρίντμαν υπαινισσόταν μόνο την υπεροχή της οικονομικής ως προς την πολιτική ελευθερία υπερασπιζόμενος τον Πινοσέτ, η ομάδα του Σικάγου θεσμοθέτησε μια τέτοια ιεράρχηση σε ένα Σύνταγμα του 1980 που πήρε το όνομά του από μια πραγματεία του Χάγιεκ "Το Σύνταγμα της Ελευθερίας" (ή εναλλακτικά "η Σύνθεση της Ελευθερίας" - The Constitution of Liberty). Ο νέος καταστατικός χάρτης καθιέρωνε την οικονομική ελευθερία και τον πολιτικό αυταρχισμό σαν συμπληρωματικές αρετές. Δικαιολογούσαν την ανάγκη ενός ισχυρού ανώτατου άρχοντα, όπως ο Πινοσέτ για να φέρει όχι μόνο έναν βαθύ μετασχηματισμό της κοινωνίας αλλά και να το διατηρήσει μέχρι να υπάρξει "αλλαγή της Χιλιανής νοοτροπίας". Οι Χιλιανοί είχαν επί μακρόν "εκπαιδευτεί στην αδυναμία", δήλωνε ο Πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας και χρειαζόταν μια σιδηρά πυγμή προκειμένου να "εκπαιδευτούν στη δύναμη". Η ίδια η αγορά θα παρείχε το φροντιστήριο: Όταν ρωτήθηκε για τις κοινωνικές συνέπειες του υψηλού ποσοστού χρεωκοπίας που επέφερε η θεραπεία-σοκ, ο Ναύαρχος Τορίμπιο Μερίνο απάντησε πως "αυτή είναι η ζούγκλα... της οικονομικής ζωής... Μια ζούγκλα άγριων ζώων, όπου όποιος μπορεί να σκοτώσει τον διπλανό του, το κάνει. Αυτή είναι η πραγματικότητα"
Πριν όμως από την επίτευξη μια τέτοιας άγριας νιρβάνα καθαρού ανταγωνισμού και ρίσκου, χρειαζόταν μια δικτατορία για να αναγκάσει του Χιλιανούς να αποδεχτούν τις αξίες του καταναλωτισμού, του ατομικισμού και την παθητική, αντί της συμμετοχικής δημοκρατίας. "Η Δημοκρατία δεν είναι σκοπός από μόνη της", έλεγε ο Πινοσέτ σε μια ομιλία του 1979 που είχαν γράψει δύο μαθητές του Φρίντμαν, αλλά πέρασμα σε μια πραγματικά "ελεύθερη κοινωνία" που προστάτευε την απόλυτη οικονομική ελευθερία. Ο Φρίντμαν υπεξέφευγε για τη σχέση μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας, αλλά οι πρώην μαθητές του ήταν συνεπείς: "Η πραγματική ελευθερία ενός ανθρώπου" δήλωνε ο Υπουργός Οικονομικών ντε Κάστρο "μπορεί μόνο να εξασφαλιστεί μέσα από ένα αυταρχικό καθεστώς που ασκεί εξουσία εφαρμόζοντας ίδιους κανόνες για όλους". "Η κοινή γνώμη" παραδέχθηκε, "ήταν σαφώς εναντίον μας, κι έτσι χρειαζόμασταν μια ισχυρή προσωπικότητα για να συντηρήσει την πολιτική αυτή""
Μετάφραση: Μιχ. Παναγιωτάκης
ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου