ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ
Αφ’ ότου οργανώθηκαν οι άνθρωποι σε κοινωνίες και αργότερα σε κράτη, εκτός από τους πολέμους μεταξύ των κρατών ή τους ληστρικούς και ιμπεριαλιστικούς,υπήρξαν και οι κάθε είδους επαναστάσεις. Η ανθρώπινη ιστορία βρίθει από πολιτικές-πλην των άλλων- επαναστάσεις.
Τι είναι όμως πολιτική επανάσταση και σε τι διαφέρει από την εξέγερση;
Πολιτική επανάσταση είναι η βίαιη εξέγερση ενός λαού ενάντια σε ένα καταπιεστι κό καθεστώς,με όραμα μιας καλύτερης και δικαιότερης κοινωνίας από την ήδη ύπαρχουσα τη στιγμή που γίνεται η εξέγερση.Άρα σκοπός της επανάστασης είναι ριζοσπαστικές κοινωνικο-πολιτικές αλλαγές,ενώ εξέγερση είναι η αρχή μιας επανάστασης,που αρχίζει ίσως από μια ορισμένη τάξη ή τάξεις ανθρώπων και κατόπιν μπορεί να πάρει παλλαϊκό χαρακτήρα και ή καταπνίγεται στο αίμα ή μεταβάλλεται σε επανάσταση (άσχετα αν επιτευχθούν οι στόχοι της τελικά).
Στην επανάσταση, εκτός από το λαό πρέπει να συμμετέχει και ο στρατός, να είναι ένοπλη δηλαδή,να έχει διάρκεια και να πετυχαίνει μερικά ή ολικά το σκοπό της.
Τα ιδανικά της ελευθερίας,της ισοτιμίας και της δικαιοσύνης υποκινούν μια εξέγερση και μια επανάσταση,όμως η όξυνση των αντιθέσεων,οι ανάλογες συνθήκες και η αγανάκτηση είναι αυτά που την αρχίζουν.
Έτσι, λοιπόν, τα διάφορα συστήματα,που υπήρξαν από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας, ανατράπηκαν με βίαιο τρόπο στο ιστορικό γίγνεσθαι είτε για το καλό είτε για το κακό.Πάντως αν ο καπιταλισμός και η αστική τάξη είναι σήμερα καταπιεστικά και άδικα,μερικούς αιώνες πριν,το φεουδαρχικό σύστημα και οι φεουδάρχες ήταν χειρότερα για κείνη την εποχή.Γι’αυτό η αστική Γαλλική Επανάσταση ήταν,υπέρ το δέον,προοδευτική,όπως και η αστική τάξη που την έκανε.
Πολύ πιο πριν,το δουλοκτητικό σύστημα(άσχετα με τη λεγόμενη Αθηναϊκή Δημοκρατία)ήταν ακόμα χειρότερο για τους δούλους,κυρίως.Αν πάμε πιο πίσω,πριν από την ίδρυση των κρατών και τη διαμόρφωση των τάξεων,το κοινοτικό σύστημα(πρωτόγονος κομμουνισμός) ήταν σίγουρα πιο δίκαιο απ’ όλα.Και αν,με τη μηχανή του χρόνου,προχωρήσουμε πιο βαθιά στην Προϊστορία,η Μητριαρχία ήταν δικαιότερη από την Πατριαρχία,που πήρε βίαια τη θέση της. Από προοδευτική άποψη, βέβαια, κάθε τι νέο, που αντικαθιστούσε το παλιό, ήταν καλύτερο, όχι από κοινωνική αλλά από πολιτισμική άποψη.
Ας συνεχίσουμε, όμως, με τις εξεγέρσεις και επαναστάσεις του 20ού αιώνα, κυρίως. Εκτός από τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και επαναστάσεις-όπως ο δικός μας του 19ου αιώνα ενάντια στον τουρκικό ζυγό-έχουμε στην αρχή του 20ού αιώνα, πριν από 96 χρόνια (το 1917) την μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία. Επικεφαλής της ο Β.Ι.Λένιν, που εφάρμοσε στην πράξη τη θεωρία των Μαρξ και Ένγκελς. Υπήρξε η πρώτη Σοσιαλιστική Επανάσταση, που είχε σαν τελικό στόχο την εγκαθίδρυση, με τη βοήθεια της πιο καταπιεσμένης τάξης-του προλεταριάτου-μιας αταξικής κοινωνίας. Δυστυχώς το όραμα αυτό, όπως ξέρουμε, δεν πραγματοποιήθηκε. Δε σημαίνει, όμως, ότι ήταν λάθος η θεωρία, αλλά η νοοτροπία ορισμένων ανθρώπων, που καρπώθηκαν την εξουσία, αντί αυτή να περιέλθει στο προλεταριάτο και μετά σ’ όλο το λαό.
Η Επανάσταση του Μάο στην Κίνα (μετά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ενάντια στους Ιάπωνες) ήταν κατ’ αρχήν αγροτική επανάσταση -λόγω εδικών συνθηκών- κατόπιν μετατράπηκε σε σοσιαλιστική και εγκαθιδρύθηκε η λεγόμενη δικτατορία του προλεταριάτου, σύμφωνα με το Μαρξ. Μετά το θάνατο του Μάο, όμως, άλλαξαν τα πράγματα…
Οι εξεγέρσεις και επαναστάσεις σε Αφρική και Λατινική Αμερική (Κούβα, Αργεντινή, Βολιβία, Νικαράγουα κ.α.) κέρδισαν αρκετά πράγματα και-αν μη τι άλλο-γέννησαν ήρωες ηγέτες, όπως τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα (πέρασαν 46 χρόνια από το θάνατό του στη Βολιβία), που ενέπνευσε και τη δική μας εξέγερση του Πολυτεχνείου το παράδειγμά του…
Όσο για την Ελλάδα του 20ού αιώνα, έχουμε, βέβαια, τις αγροτικές εξεγέρσεις-επαναστάσεις από το 1910, τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και αντίσταση του 1941-1944 (ΕΑΜ-ΕΛΑΣ) ενάντια στους Γερμανούς ναζί και Ιταλούς φασίστες αλλά τα οράματα των αριστερών αγωνιστών για έναν ριζικό μετασχηματισμό της καπιταλιστικής κοινωνίας πέθαναν μαζί με την παράδοση των όπλων και τον προδοτικό θάνατο του ήρωα Άρη Βελουχιώτη…
Μετά τον Εμφύλιο στην Ελλάδα επικρατεί ένα άσχημο κλίμα αντικομμουνισμού, εξοριών και εκτελέσεων ηρώων (Μπελογιάννης-Λαμπράκης) και τέλος φτάνουμε στη στυγνή δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 (πριν από 46 χρόνια), που-τι ειρωνεία-ονομάστηκε από τους δικτάτορες Επανάσταση…
Στην αρχή η αστική-έστω-δημοκρατία «μπήκε στο γύψο». Μετά από λίγο καιρό, όμως, το λαϊκό συναίσθημα των φοιτητών, των προοδευτικών διανοούμενων και των κατώτερων οικονομικά στρωμάτων σιγόβραζε…
Το Μάη του 1968 γίνεται η μαθητική και φοιτητική εξέγερση στο Παρίσι, που κι αυτή τυπώθηκε στο καταπιεσμένο πνεύμα των Ελλήνων. Το Φλεβάρη του 1973 γίνεται η κατάληψη της Νομικής από τους φοιτητές. Πριν απ’ αυτή έχουμε τα εξής γεγονότα που όξυναν τις αντιθέσεις ενάντια στη χούντα, έφεραν το σπέρμα της καταστροφής σ’ αυτή και οδήγησαν στην ηρωική εξέγερση του Πολυτεχνείου:
Τις εξορίες, τις συλλήψεις και τα βασανιστήρια των αγωνιστών από την ΕΣΑ και την Ασφάλεια, τις στρατεύσεις των προοδευτικών φοιτητών, τη φίμωση του Τύπου και γενικά την κατάργηση κάθε δημοκρατικής διαδικασίας και ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Το Νοέμβρη του 1973 (πριν από 40 χρόνια) το μαχαίρι είχε φτάσει πια στο κόκαλο. «Ή τώρα ή ποτέ» φώναξαν τα αδούλωτα Ελληνικά νιάτα και κλείστηκαν στο Πολυτεχνείο. Αρχικά, στις διάφορες συνελεύσεις που γίνονταν, πρόβαλαν τα φοιτητικά αιτήματα, όπως το διώξιμο του στρατιωτικού επιτρόπου απ’ τα πανεπιστήμια, Δημοκρατική Παιδεία. Κατόπιν, το ζήτημα πήρε καθαρά πολιτικό χαρακτήρα, γιατί κατάλαβαν πως το πρόβλημα είναι γενικότερο και τίποτα δε λύνεται χωρίς την πτώση της φασιστικής δικτατορίας. Τότε πια συνειδητοποίησαν όλοι ότι πρέπει να οργανωθούν και ν’ αγωνιστούν ενάντια στη λαομίσητη και αμερικανοκίνητη χούντα. (Ο Ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ από τα μέσα του 20ού αιώνα εγκαθιδρύει δικτατορίες και διεξάγει ιμπεριαλιστικούς πολέμους…).
Στο Πολυτεχνείο άρχισαν να ακούγονται τα συνθήματα: Κάτω η χούντα, Έξω οι Αμερικάνοι, Λαϊκή Κυριαρχία, Θάνατος στο φασισμό και στον ιμπεριαλισμό, Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία, Σήμερα πεθαίνει ο φασισμός κ.ά.
Άρχισε να λειτουργεί ο θρυλικός ραδιοφωνικός σταθμός με μηνύματα για ξεσηκωμό και συμπαράσταση: Εδώ Πολυτεχνείο…Εδώ Πολυτεχνείο…Εδώ Ελεύθερο Πανεπιστήμιο…Λαέ της Αθήνας, σου μιλούν τα παιδιά σου…Αγωνίσου μαζί μας, λαέ της Αθήνας, ενάντια στην καταπίεση και την πείνα…Λαέ πεινάς, γιατί τους προσκυνάς; Λαέ πολέμα σου πίνουνε το αίμα…
Και εκτός από τα συνθήματα, τα επαναστατικά τραγούδια και τον Εθνικό μας Ύμνο, ακούστηκε τότε ο περίφημος φοιτητικός όρκος, που έλεγε:
«Εμείς οι φοιτητές και οι φοιτήτριες των Α.Ε.Ι. ορκιζόμαστε στο όνομα της Ελευθερίας ν’ αγωνιστούμε μέχρι τέλους: Για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και του πανεπιστημιακού ασύλου. Για την ανάκληση όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Ορκιζόμαστε αλληλεγγύη σ’ όλο το φοιτητικό κόσμο της Ελλάδας που βασανίζεται. Η βία και η τρομοκρατία δεν θα περάσουν. Ζήτω ο αδούλωτος φοιτητικός κόσμος της Ελλάδας».
Γύρω από το Πολυτεχνείο στήνονται οδοφράγματα. Στην Ομόνοια ο λαός ξεσηκώθηκε: Δεν περνάει ο φασισμός…Οι Μεγαρίτες κατέφτασαν με τα τρακτέρ. Στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα οι φοιτητές κατέλαβαν τα Πολυτεχνεία, την Τρίτη μέρα σαν συμπαράσταση στους Αθηναίους…
Στο Πολυτεχνείο και στους γειτονικούς δρόμους άρχισαν να πέφτουν τα πρώτα δακρυγόνα. Στην Ομόνοια γινόταν πραγματική μάχη…Οι ταράτσες των κτιρίων γύρω απ’ το Πολυτεχνείο γέμισαν από ελεύθερους σκοπευτές, που, χωρίς κανέναν ενδοιασμό, έριχναν στο «ψαχνό»…Έχουμε τα πρώτα ηρωικά θύματα, όπως ο μαθητής Κομνηνός και τον ακολούθησαν τόσοι άλλοι αγωνιστές της Λευτεριάς.
Στο Πολυτεχνείο λειτουργεί φαρμακείο και υποτυπώδες χειρουργείο. Δεκάδες φέρνουν μέσα τους τραυματίες και τους νεκρούς. Όσοι γιατροί το λέει η καρδιά τους καταφτάνουν για να βοηθήσουν. Οι βαρύτερα τραυματισμένοι μεταφέρονται με ασθενοφόρα στο τότε Ρυθμιστικό Κέντρο, αλλά κι εκεί πολλοί απ’ αυτούς δολοφονούνται εν ψυχρώ. Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία του γιατρού Γιώργου Πεφάνη: «Πήγαινα στο χειρουργείο να χειρουργήσω. Περνώντας απ’ το διάδρομο άκουσα φωνές. Γύρισα και είδα αστυνομικούς να χτυπούν ανηλεώς ένα παιδί στην αυλή. Αναζητούσε τον αδελφό του, που είχε τραυματιστεί στο Πολυτεχνείο. Το παιδί αυτό, ο συνοδός, χάθηκε, πέθανε…».
Όσο περνάει η ώρα κι έρχεται η νύχτα-η ηρωική και αιματοβαμμένη εκείνη νύχτα-τόσο περισσότερο σφίγγει ο κλοιός γύρω απ’ το Πολυτεχνείο: Σώματα ασφαλείας, αστυνομίας, εσατζήδες, λοκατζήδες, πεζοναύτες, αξιωματικοί, στρατιώτες…Οι ισχυροί στρατοκράτες άρχισαν να φοβούνται, περισσότερο, τη δύναμη των άοπλων μαχητών της Ελευθερίας.
Τα παιδιά μέσα απ’ το Πολυτεχνείο φωνάζουν: Στρατιώτες αδέλφια μας…Στρατιώτες αδέλφια μας…Είμαστε άοπλοι…Είμαστε άοπλοι…
Οι ερπύστριες των τανκς σφυρίζουν απαίσια, ανατριχιαστικά. Στέκονται μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου. Δεν είναι δυνατόν, επίδειξη ισχύος κάνουν μόνο…Στρατός-Λαός μαζί…Κι ύστερα, το απάνθρωπο πρόσταγμα…Η καγκελένια πύλη πέφτει και μ’ αυτή το πανό με τη λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και τα παιδιά που έγραψαν αυτή τη λέξη και βρίσκονταν πάνω στα κάγκελα...
Οι φασίστες προχωρούν, δεν χωράει σ’ αυτούς κανένας συναισθηματισμός. Το αίμα των ηρωικών παιδιών κυλάει στις πλάκες του Πολυτεχνείου, ενώ τα ανθρωπόμορφα τέρατα γελούν μεθυσμένα απ’ αυτό και πυροβολούν, όπου βρουν ζωντανό στόχο…
Το Πολυτεχνείο έγινε βωμός της λευτεριάς και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Εξιλαστήρια θύματα υπήρξαν τα αγνά και ηρωικά παιδιά-ό,τι καλύτερο είχε τότε η Ελλάδα-που μίσησαν τ’ άδικο κι ερωτεύτηκαν τη λευτεριά, όπως οι Παριζιάνοι συνάδελφοί τους, λίγα χρόνια πριν, το Μάη του ’68.
Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και το πραξικόπημα στην Κύπρο (που είχε σαν επακόλουθο την προέλαση του Αττίλα) έριξαν την Απριλιανή χούντα, μισό χρόνο αργότερα.
Τα θύματα της μεγάλης θυσίας του Πολυτεχνείου έγιναν ζωντανά σύμβολα για το λαό μας και την Ελληνική νεολαία. Θα ζουν για πάντα στη μνήμη και την ψυχή μας. Η ιστορία δε γυρίζει πίσω. Ο φάρος του Πολυτεχνείου, ο δρόμος που χάραξε ο Νοέμβρης, θα φωτίζει πάντα τους αγώνες για να χτυπηθεί η αναβίωση του φασισμού και ναζισμού και να γίνουν-επιτέλους-πραγματικότητα τα οράματα των αγωνιστών για μια δικαιότερη, ισότιμη και ανθρωπινότερη κοινωνία…Γιατί τίποτα δεν είναι στατικό και δεδομένο…Σύμφωνα, δε, με τον Ηράκλειτο: «Τα πάντα ρει».
Ελίζα Ζολώτα
(Νοέμβρης 2013)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου