Ο Αμερικανός διανοούμενος Νόαμ Τσόμσκι, υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να θέλουν να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, αλλά δε μπορούν να δίνουν εντολές, πλέον, σε άλλες μεγάλες δυνάμεις.
Η απειλή πολέμου με το Ιράν είναι πάντα υψηλή, επισημαίνει, και αναρωτιέται ποια είναι η «απειλή» που ασκεί το Ιράν όταν «σύμφωνα με το αμερικανικό Πεντάγωνο το Ιράν δε μπορεί να κινητοποιήσει μεγάλη δύναμη». Υπό αυτή την έννοια, τι σημαίνει η φράση των Αμερικανών αξιωματούχων, «όλα είναι πιθανά»; «Ότι μπορούμε να επιτεθούμε, αν θέλουμε. Αυτή είναι πραγματικά σοβαρή απειλή», καταλήγει ο ίδιος.
Ο Νόαμ Τσόμσκι για την πλανητική πολιτική των ΗΠΑ by tvxorissinora
Συνέντευξη στον Paul Jey, TheRealNews Network. Ο υποτιτλισμός έγινε από τη Ζωή Σιάπαντα, μέλος του μεταφραστικού project του Tvxs. Απομαγνητοφώνηση:
Καλωσορίσατε στο Real News. Είμαι ο Πολ Τζέι. Είμαστε στη Μασαχουσέτη με τον καθηγητή Νόαμ Τσόμσκι. Ευχαριστούμε που είστε μαζί μας.
Χαρά μου.
Ας μιλήσουμε για την παγκόσμια κατάσταση. Ο Ομπάμα είπε πως θέλει ανανέωση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Όμως η υποβόσκουσα ιδέα ότι οι ΗΠΑ πρέπει να επιβάλλονται παγκοσμίως δεν φαίνεται να άλλαξε. Ας πούμε πώς έχουν τα πράγματα, ειδικά εάν έχετε ασχοληθεί με αυτά κι αν πήγατε πρόσφατα στη Μέση Ανατολή.
Μιλήσατε σωστά. Υπάρχουν πολιτικές που εφαρμόζονται σταθερά από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου, μεταξύ 1939-1945 γίνονταν συνεδριάσεις υψηλών κλιμακίων στο υπουργείο εξωτερικών, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων κλπ. Οι συζητήσεις ήταν ενδιαφέρουσες και γενικά γίνονταν δημοσίως. Αναγνωρίστηκε πως, μετά τον πόλεμο, οι ΗΠΑ θα αναδεικνύονταν σε υπερδύναμη κι αυτό ήταν αλήθεια. Στο τέλος του πολέμου οι ΗΠΑ είχαν τον μισό πλούτο του πλανήτη, μεγάλη ασφάλεια και άλλα αβαντάζ που ήθελαν να αξιοποιήσουν. Παλιότερα, οι ΗΠΑ δεν έπαιζαν σπουδαίο ρόλο. Είχαν τη μεγαλύτερη οικονομία μα οι υπερδυνάμεις ήταν η Βρετανία και δευτερευόντως η Γαλλία. Τώρα στη θέση τους θα έμπαιναν οι ΗΠΑ, που σχεδίαζαν να φτιάξουν έναν κόσμο δεκτικό στον οικονομικό και πολιτικό τους έλεγχο όπου δεν θα γινόταν ανεκτή καμία έκφραση εθνικής κυριαρχίας αντίθετη με τα σχέδια των ΗΠΑ. Αυτό το δήλωσαν πολύ ανοιχτά.
Όμως δεν αναφέρεται συχνά πως αυτό ήταν όραμα του Ρούζβελτ. Δεν προήλθε από τους Ρεπουμπλικάνους μα από τους Δημοκρατικούς.
Αναφερόμαστε στην αρχή της 10ετίας του '40, σε σχέδια του Ρούζβελτ. Φυσικά, τα είχαν ωραιοποιήσει, λέγοντας πως είναι για το καλό όλων πως θα χρησιμοποιούσαν την ισχύ τους προς όφελος των άλλων. Γνωστή ιστορία. Ήταν εν μέρει αναληθής, μα έτσι είναι πάντα η προπαγάνδα. Είχαν ορίσει ακόμα και την περιοχή όπου θα εφάρμοζαν τα σχέδιά τους: την λεγόμενη «ευρεία περιοχή» κυριαρχίας των ΗΠΑ. Αυτή περιλάμβανε ασφαλώς το δυτικό ημισφαίριο όλη την Άπω Ανατολή και την πρώην Βρετανική Αυτοκρατορία μαζί με την κρίσιμη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ένας εξέχων σύμβουλος του Ρούζβελτ και άλλων προοδευτικών κυβερνήσεων είπε πως, αν ελέγχουμε τη Μέση Ανατολή, ελέγχουμε όλο τον κόσμο διότι ελέγχουμε τις πηγές της ενέργειας. Καθώς οι Ρώσοι τσάκιζαν τους Ναζί μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ το όραμα επεκτάθηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρασίας και ειδικά στα εμπορικά και βιομηχανικά κέντρα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Αυτή ήταν η γενική εικόνα. Κι όταν ο πόλεμος τελείωσε τα σχέδια εφαρμόστηκαν με αρκετά εξεζητημένους τρόπους. Έγινε ορθολογική εφαρμογή του αρχικού σχεδιασμού. Θα δημιουργούσαν έναν κόσμο όπου θα κυριαρχούσαν οι ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν θα ανέχονταν καμία αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους. Ο κόσμος θα γινόταν ανοιχτή κοινωνία, με οικονομική ελευθερία μια φυσική θέση για έναν επίδοξο κυρίαρχο του κόσμου.
Έτσι, όταν η Βρετανία είχε γίνει παγκόσμια υπερδύναμη έχοντας διπλάσια βιομηχανοποίηση από οποιαδήποτε άλλη χώρα για να αποκομίσει κέρδη, υποστήριζε το ελεύθερο εμπόριο, όπως ήταν φυσικό. Και στην Αγγλία υπήρχαν περιορισμοί. Όμως οι ΗΠΑ υποστήριξαν το ελεύθερο εμπόριο με παρεμβάσεις μόνο από τη δική τους κυβέρνηση. Έτσι, σύμφωνα με αυτά τα σχέδια, στο τέλος της 10ετίας του '40 υπήρξε τεράστια κρατική παρέμβαση στην οικονομία των ΗΠΑ. Όπως φαίνεται στις εφημερίδες της εποχής, ο επιχειρηματικός κόσμος κατάλαβε πως χωρίς ισχυρή κρατική παρέμβαση ως ερέθισμα στην οικονομία θα ξαναγύριζαν στην εποχή του Κραχ. Η βιομηχανία της υψηλής τεχνολογίας δεν θα άνθιζε με την ελεύθερη οικονομία.
Κι ο πόλεμος έδωσε ερεθίσματα...
Ο πόλεμος τετραπλασίασε τη βιομηχανική παραγωγή, έβαλε τέλος στην ύφεση προετοίμασε τη μεταπολεμική επέκταση και δημιούργησε τεράστιο χρέος μεγαλύτερο από το σημερινό, το οποίο ξεπεράστηκε από την τεράστια ανάπτυξη της οικονομίας, ως αναμενόμενο.
Και από τη λεηλασία ανά τον κόσμο.
Αυτό πράγματι συνέβη. Είναι όμως περίπλοκο θέμα διότι οι ΗΠΑ ήθελαν τις πρώην αυτοκρατορίες, ειδικά τη Βρετανία για να ελέγχουν τις παλιές αποικίες και να μπορούν να τους πωλούν το πλεόνασμα της παραγωγής των ΗΠΑ. Ένα μεγάλο οικονομικό πρόβλημα μετά τον Β' Παγκόσμιο ήταν πως οι περισσότερες βιομηχανικές χώρες είχαν καταστραφεί ή πάθει ζημιές. Η οικονομία των ΗΠΑ άνθιζε. Είχαμε πλεόνασμα παραγωγής. Και κάποιος έπρεπε να το αγοράσει. Το σχέδιο Μάρσαλ ήταν...
...άλλο ένα ερέθισμα.
Ναι. Όμως τότε, στο εσωτερικό των ΗΠΑ, προτάθηκε κι έπειτα εφαρμόστηκε η ενίσχυση του ρόλου της κυβέρνησης στην ανάπτυξη και προστασία της βιομηχανίας υψηλών τεχνολογιών. Το κτίριο όπου βρισκόμαστε είναι πάνω από ένα παλιό εργαστήριο ηλεκτρονικής όπου αναπτύχθηκε κάποτε η κατασκευή Η/Υ το διαδίκτυο, η μικροηλεκτρονική κ.α., με επιχορηγήσεις από το Πεντάγωνο.
Για όσους δεν ξέρουν, είμαστε στο ΜΙΤ.
Σωστά. Το εργαστήριο ήταν ακριβώς από κάτω. Ήμουν κι εγώ εδώ τότε. Υπήρχαν κι άλλες κρατικές πρωτοβουλίες, όπως στο θέμα των προμηθειών. Όταν η IBM, μέσω κρατικών εργαστηρίων, έμαθε να φτιάχνει Η/Υ τους έφτιαχνε αλλά δεν μπορούσε να τους πουλήσει, διότι ήταν ογκώδεις. Έτσι, τους έπαιρνε το κράτος. Πέρασαν δεκαετίες μέχρι να φτιαχτούν κερδοφόροι Η/Υ. Το κράτος είχε διαδίκτυο 30 χρόνια πριν το αποκτήσει ο ιδιωτικός τομέας. Τα επιβατικά αεροπλάνα είναι στην ουσία τροποποιημένα βομβαρδιστικά. Αυτό διατρέχει όλη την οικονομία. Σήμερα γίνονται μεγάλες δαπάνες στον τομέα της βιολογίας, στο αναπτυξιακό μέρος της οικονομίας. Και υπάρχει πραγματική και εκτεταμένη κρατική παρέμβαση. Το ελεύθερο εμπόριο είναι «για τους άλλους», στον Τρίτο Κόσμο δεν υπάρχει. Είναι έτσι εκ παραδόσεως. Έτσι γινόταν κι όταν η Βρετανία ήταν στην ακμή της. Το σύστημα αυτό λειτούργησε καλά στις 10ετίες του '50 και του '60. Έφερε τεράστια οικονομική ανάπτυξη. Μετά, στα μέσα της 10ετίας του '70 για διάφορους λόγους συνέβη μια συθέμελη αλλαγή. Η διεθνής οικονομία, το σύστημα Bretton Woods, αποσυναρμολογήθηκε. Ο κρατικός έλεγχος τυπικά υπήρχε, μα ουσιαστικά καταργήθηκε. Σημειώθηκε τεράστια αύξηση στην κερδοσκοπική κίνηση κεφαλαίων. Έτσι καταλήγουμε στη σημερινή οικονομική κατάσταση με σημαντική πτώση σχεδόν όλων των μακροοικονομικών δεικτών και μεγάλες αποκλίσεις στην ανάπτυξη, καθώς και επιθέσεις στη δημοκρατία. Αυτοί οι όροι είναι κάπως γενικοί. Όμως, σε σχέση με τα προαναφερθέντα είναι αλήθεια ότι ακόμα επικρατούν οι ίδιες αρχές. Η κυβέρνηση επιμένει στην αρχή ότι πρέπει να κυριαρχούμε σε όλο τον κόσμο, σε μια εκτεταμένη «ευρεία περιοχή» χωρίς να ανεχόμαστε αντιτιθέμενες εκφράσεις εθνικής κυριαρχίας. Στο μεταξύ, ο κόσμος έγινε πιο ποικιλόμορφος. Τέτοια σχέδια δεν εφαρμόζονται εύκολα, όπως το 1950 ή το 1970. Σήμερα, η παραδοσιακή «πίσω αυλή», το δυτικό ημισφαίριο και ειδικά τα κράτη της Ν. Αμερικής, έχουν ανεξαρτητοποιηθεί πολύ. Διώχνουν τις αμερικανικές βάσεις και αποκτούν κάποια συγκρότηση. Δεν ακολουθούν τις διαταγές των ΗΠΑ. Αυτό το είδαμε στη συνεργασία Βραζιλίας-Τουρκίας για την εξεύρεση μιας μεθόδου εμπλουτισμού του ουρανίου του Ιράν εκτός των συνόρων του. Η κυβέρνηση Ομπάμα αναγκάστηκε να στηρίξει αυτή την πρωτοβουλία. Ο Ομπάμα έγραψε στους Βραζιλιάνους: «Ωραία ιδέα, προχωρήστε την!» Ίσως να πίστευε ότι αυτό θα αποτύχει διότι το Ιράν δεν θα δεχόταν κι έτσι θα δινόταν λαβή για προπαγάνδα. Μα το εγχείρημα πέτυχε. Οι ΗΠΑ έγιναν έξω φρενών και αμέσως πέρασαν νέες κυρώσεις στον ΟΗΕ που αποδείχτηκαν ασθενέστερες από τη συμφωνία Τουρκίας-Βραζιλίας-Ιράν μα τουλάχιστον έδειχναν ότι οι ΗΠΑ παραμένουν κυρίαρχες. Η επιβολή κυρώσεων στο Ιράν δείχνει ξεκάθαρα τους αυξανόμενους περιορισμούς της ισχύος των ΗΠΑ. Στα έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στις δηλώσεις της κυβέρνησης αυτό είναι το κύριο πρόβλημα. Φέτος είναι η «χρονιά του Ιράν». το οποίο περιγράφεται ως κύρια απειλή για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Θα σας πω πού έγκειται αυτή η απειλή. Όμως μέρος όλου αυτού είναι η προσπάθεια των ΗΠΑ να πείσει την παγκόσμια κοινότητα να δέχεται τις κυρώσεις των ΗΠΑ και όχι του ΟΗΕ. Οι κυρώσεις του ΟΗΕ είναι ανώδυνες. Η Κίνα, η Ρωσία και άλλοι τις δέχονται αδιαμαρτύρητα. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ είναι πιο σκληρές. Το μόνο που τις νομιμοποιεί διεθνώς είναι η δύναμη που κρύβεται από πίσω. Και οι ΗΠΑ απελπίζονται διότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν τις ακολουθεί. Έτσι, η Βραζιλία και η Τουρκία που είναι δύναμη στον Τρίτο Κόσμο, ουσιαστικά τις απέρριψαν. Η Τουρκία αυξάνει το εμπόριο με το Ιράν. Θα φτιάξουν κι έναν νέο αγωγό. Η Βραζιλία δηλώνει ότι, αποδεχόμενη το δικαίωμα του Ιράν στον εμπλουτισμό συντάσσεται με τους Αδέσμευτους και με τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Μα το μεγάλο πρόβλημα είναι η Κίνα. Δεν μπορούν να τη χειραγωγήσουν κι αυτό τους πειράζει πολύ. Στις αρχές Νοεμβρίου, το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ εξέδωσε προειδοποίηση προς την Κίνα: «Για να μπείτε στη διεθνή κοινότητα» (την οποία διαφεντεύουμε εμείς) «πρέπει να εκπληρώνετε τις διεθνείς σας υποχρεώσεις» «δηλαδή να συμμορφώνεστε με τις διαταγές και τις κυρώσεις που επιβάλλουν οι ΗΠΑ». Αυτό ασφαλώς θα προκάλεσε γέλιο στο ΥΠΕΞ της Κίνας. Δεν μπορούν να τους υποχρεώσουν σε συμμόρφωση, κι αυτό δείχνει πως η επιβολή των ΗΠΑ έχει διαβρωθεί. Παρά τις 800 στρατιωτικές βάσεις και τις τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες δεν μπορούν να επιβάλλουν διαταγές σε Κίνα, Τουρκία ή Βραζιλία. Μεγάλη η διαφορά από την εποχή της «ευρείας περιοχής»!
Πρόσφατα πήραμε συνέντευξη από τον Λάρι Γουίλκερσον που υπήρξε στενός συνεργάτης του Κόλιν Πάουελ. Αυτός και άλλοι στον χώρο της εθνικής ασφάλειας, είναι πεπεισμένοι ότι ο άξονας των νεοσυντηρητικών που εκπροσωπούσαν ο Μπους κι ο Τσέινι επιθυμεί διακαώς μια επίθεση στο Ιράν και μεθοδεύει τη διεξαγωγή της σε 3-4 χρόνια. Πόσο σοβαρή απειλή είναι αυτό;
Πολύ σοβαρή. Αλλά κι ο Ομπάμα αποτελεί απειλή, όχι μόνο οι νεοσυντηρητικοί. Ο Ομπάμα ενέτεινε τις στρατιωτικές απειλές των ΗΠΑ προς το Ιράν. Στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία υπάρχει μια μεγάλη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ για τον βομβαρδισμό της Μέσης Ανατολής και της κεντρικής Ασίας. Το νησί ήταν βρετανικό. Οι Βρετανοί έδιωξαν τους ντόπιους για να μπορέσουν οι ΗΠΑ να ιδρύσουν αυτή τη μεγάλη βάση. Ο Ομπάμα την ενίσχυσε κατά πολύ. Αυτό δεν ανακοινώθηκε, αλλά, πριν από έναν χρόνο έγιναν εκεί εγκαταστάσεις για υποβρύχια με πυρηνικές κεφαλές. Ο Ομπάμα αύξησε θεαματικά τον αριθμό των «βομβών βαθιάς διείσδυσης» που είναι οι δεύτερες πιο ισχυρές μετά τα πυρηνικά όπλα και εισχωρούν βαθιά στη γη, καταστρέφοντας υπόγειους στόχους. Έστειλε εκατοντάδες τέτοια όπλα εκεί. Το πρόγραμμα εκπονήθηκε επί Μπους αλλά ατόνησε. Αμέσως μόλις ανέλαβε ο Ομπάμα επίσπευσε την παραγωγή και τη χρήση αυτών των βομβών. Περίπου το 1/4 όλων των αεροπλανοφόρων στον κόσμο εκ των οποίων τα μεγαλύτερα ανήκουν σχεδόν όλα στις ΗΠΑ βρίσκονται στην Αραβική θάλασσα. Το Ιράν περιβάλλεται από βάσεις των ΗΠΑ και υπάρχει διαρκής απειλή επίθεσης. Λένε ότι «όλα είναι πιθανά», δηλαδή μπορούμε να επιτεθούμε, αν θέλουμε. Αυτή είναι πραγματικά σοβαρή απειλή. Ο στρατός και η υπηρεσία πληροφοριών των ΗΠΑ το αντιλαμβάνονται. Όμως όλοι θα έπρεπε να ρωτάνε: ποια είναι τελικά η ιρανική απειλή; Αυτό θα έπρεπε να είναι πρωτοσέλιδο στον τύπο. Αν το Ιράν απειλεί την παγκόσμια ειρήνη, πώς ακριβώς την απειλεί;
Λένε πως ακόμα κι οι αραβικές χώρες φοβούνται αυτή την κατάσταση αλλά προχθές, Κατάρ και Ιράν έκαναν μια κοινή πολιτιστική εκδήλωση.
Τελικά δεν συμμορφώνονται! Και η κοινή γνώμη στα αραβικά κράτη είναι τόσο εξοργισμένη με τον Ομπάμα και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ που πολλοί Άραβες θέλουν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα το Ιράν. Αμφιβάλλω αν το εννοούν κυριολεκτικά, μα είναι ένδειξη αγανάκτησης. Ποια είναι, λοιπόν, η ιρανική απειλή; Έχουμε μία έγκυρη απάντηση. Θα έπρεπε να βρίσκεται σε όλα τα πρωτοσέλιδα. Κάθε χρόνο, το Πεντάγωνο και η υπηρεσία πληροφοριών των ΗΠΑ παρέχουν στο Κονγκρέσο μια έκθεση των κινδύνων ανά τον κόσμο. Η τελευταία υποβλήθηκε τον Απρίλιο. Υπήρχε εκτεταμένη αναφορά στο Ιράν με ενδιαφέροντα στοιχεία. Έγραψαν ότι δεν υπάρχει στρατιωτική απειλή. Το Ιράν δεν μπορεί να κινητοποιήσει μεγάλη δύναμη. Έχει χαμηλές στρατιωτικές δαπάνες, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ. Το στρατιωτικό του δόγμα είναι αμυντικό, με στόχο την αποτροπή εισβολής. Αν το Ιράν αναπτύξει τα πυρηνικά του, θα το κάνει στο πλαίσιο αποτρεπτικής στρατηγικής. Και το Ιράν έχει απόλυτη ανάγκη να ασκεί αποτρεπτική στρατηγική. Αυτή, λοιπόν, είναι η απειλή. Δηλαδή; Ότι οι Ιρανοί προσπαθούν να επιβληθούν στις γειτονικές τους χώρες. Ασκούν την εθνική τους κυριαρχία.
Είναι η υπερδύναμη της περιοχής.
Θέλουν να επηρεάζουν τις όμορες χώρες υπό αμερικανική κατοχή. Όταν όμως οι ΗΠΑ εισβάλλουν και κατακτούν αυτές τις χώρες αυτό δεν είναι απειλή, είναι «σταθεροποίηση».
Δηλαδή, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ μόνο εύστροφη δεν είναι. Ευχαριστούμε που ήρθατε.
Κι εγώ ευχαριστώ.
Ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε.
Η απειλή πολέμου με το Ιράν είναι πάντα υψηλή, επισημαίνει, και αναρωτιέται ποια είναι η «απειλή» που ασκεί το Ιράν όταν «σύμφωνα με το αμερικανικό Πεντάγωνο το Ιράν δε μπορεί να κινητοποιήσει μεγάλη δύναμη». Υπό αυτή την έννοια, τι σημαίνει η φράση των Αμερικανών αξιωματούχων, «όλα είναι πιθανά»; «Ότι μπορούμε να επιτεθούμε, αν θέλουμε. Αυτή είναι πραγματικά σοβαρή απειλή», καταλήγει ο ίδιος.
Ο Νόαμ Τσόμσκι για την πλανητική πολιτική των ΗΠΑ by tvxorissinora
Συνέντευξη στον Paul Jey, TheRealNews Network. Ο υποτιτλισμός έγινε από τη Ζωή Σιάπαντα, μέλος του μεταφραστικού project του Tvxs. Απομαγνητοφώνηση:
Καλωσορίσατε στο Real News. Είμαι ο Πολ Τζέι. Είμαστε στη Μασαχουσέτη με τον καθηγητή Νόαμ Τσόμσκι. Ευχαριστούμε που είστε μαζί μας.
Χαρά μου.
Ας μιλήσουμε για την παγκόσμια κατάσταση. Ο Ομπάμα είπε πως θέλει ανανέωση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Όμως η υποβόσκουσα ιδέα ότι οι ΗΠΑ πρέπει να επιβάλλονται παγκοσμίως δεν φαίνεται να άλλαξε. Ας πούμε πώς έχουν τα πράγματα, ειδικά εάν έχετε ασχοληθεί με αυτά κι αν πήγατε πρόσφατα στη Μέση Ανατολή.
Μιλήσατε σωστά. Υπάρχουν πολιτικές που εφαρμόζονται σταθερά από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου, μεταξύ 1939-1945 γίνονταν συνεδριάσεις υψηλών κλιμακίων στο υπουργείο εξωτερικών, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων κλπ. Οι συζητήσεις ήταν ενδιαφέρουσες και γενικά γίνονταν δημοσίως. Αναγνωρίστηκε πως, μετά τον πόλεμο, οι ΗΠΑ θα αναδεικνύονταν σε υπερδύναμη κι αυτό ήταν αλήθεια. Στο τέλος του πολέμου οι ΗΠΑ είχαν τον μισό πλούτο του πλανήτη, μεγάλη ασφάλεια και άλλα αβαντάζ που ήθελαν να αξιοποιήσουν. Παλιότερα, οι ΗΠΑ δεν έπαιζαν σπουδαίο ρόλο. Είχαν τη μεγαλύτερη οικονομία μα οι υπερδυνάμεις ήταν η Βρετανία και δευτερευόντως η Γαλλία. Τώρα στη θέση τους θα έμπαιναν οι ΗΠΑ, που σχεδίαζαν να φτιάξουν έναν κόσμο δεκτικό στον οικονομικό και πολιτικό τους έλεγχο όπου δεν θα γινόταν ανεκτή καμία έκφραση εθνικής κυριαρχίας αντίθετη με τα σχέδια των ΗΠΑ. Αυτό το δήλωσαν πολύ ανοιχτά.
Όμως δεν αναφέρεται συχνά πως αυτό ήταν όραμα του Ρούζβελτ. Δεν προήλθε από τους Ρεπουμπλικάνους μα από τους Δημοκρατικούς.
Αναφερόμαστε στην αρχή της 10ετίας του '40, σε σχέδια του Ρούζβελτ. Φυσικά, τα είχαν ωραιοποιήσει, λέγοντας πως είναι για το καλό όλων πως θα χρησιμοποιούσαν την ισχύ τους προς όφελος των άλλων. Γνωστή ιστορία. Ήταν εν μέρει αναληθής, μα έτσι είναι πάντα η προπαγάνδα. Είχαν ορίσει ακόμα και την περιοχή όπου θα εφάρμοζαν τα σχέδιά τους: την λεγόμενη «ευρεία περιοχή» κυριαρχίας των ΗΠΑ. Αυτή περιλάμβανε ασφαλώς το δυτικό ημισφαίριο όλη την Άπω Ανατολή και την πρώην Βρετανική Αυτοκρατορία μαζί με την κρίσιμη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ένας εξέχων σύμβουλος του Ρούζβελτ και άλλων προοδευτικών κυβερνήσεων είπε πως, αν ελέγχουμε τη Μέση Ανατολή, ελέγχουμε όλο τον κόσμο διότι ελέγχουμε τις πηγές της ενέργειας. Καθώς οι Ρώσοι τσάκιζαν τους Ναζί μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ το όραμα επεκτάθηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρασίας και ειδικά στα εμπορικά και βιομηχανικά κέντρα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Αυτή ήταν η γενική εικόνα. Κι όταν ο πόλεμος τελείωσε τα σχέδια εφαρμόστηκαν με αρκετά εξεζητημένους τρόπους. Έγινε ορθολογική εφαρμογή του αρχικού σχεδιασμού. Θα δημιουργούσαν έναν κόσμο όπου θα κυριαρχούσαν οι ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν θα ανέχονταν καμία αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους. Ο κόσμος θα γινόταν ανοιχτή κοινωνία, με οικονομική ελευθερία μια φυσική θέση για έναν επίδοξο κυρίαρχο του κόσμου.
Έτσι, όταν η Βρετανία είχε γίνει παγκόσμια υπερδύναμη έχοντας διπλάσια βιομηχανοποίηση από οποιαδήποτε άλλη χώρα για να αποκομίσει κέρδη, υποστήριζε το ελεύθερο εμπόριο, όπως ήταν φυσικό. Και στην Αγγλία υπήρχαν περιορισμοί. Όμως οι ΗΠΑ υποστήριξαν το ελεύθερο εμπόριο με παρεμβάσεις μόνο από τη δική τους κυβέρνηση. Έτσι, σύμφωνα με αυτά τα σχέδια, στο τέλος της 10ετίας του '40 υπήρξε τεράστια κρατική παρέμβαση στην οικονομία των ΗΠΑ. Όπως φαίνεται στις εφημερίδες της εποχής, ο επιχειρηματικός κόσμος κατάλαβε πως χωρίς ισχυρή κρατική παρέμβαση ως ερέθισμα στην οικονομία θα ξαναγύριζαν στην εποχή του Κραχ. Η βιομηχανία της υψηλής τεχνολογίας δεν θα άνθιζε με την ελεύθερη οικονομία.
Κι ο πόλεμος έδωσε ερεθίσματα...
Ο πόλεμος τετραπλασίασε τη βιομηχανική παραγωγή, έβαλε τέλος στην ύφεση προετοίμασε τη μεταπολεμική επέκταση και δημιούργησε τεράστιο χρέος μεγαλύτερο από το σημερινό, το οποίο ξεπεράστηκε από την τεράστια ανάπτυξη της οικονομίας, ως αναμενόμενο.
Και από τη λεηλασία ανά τον κόσμο.
Αυτό πράγματι συνέβη. Είναι όμως περίπλοκο θέμα διότι οι ΗΠΑ ήθελαν τις πρώην αυτοκρατορίες, ειδικά τη Βρετανία για να ελέγχουν τις παλιές αποικίες και να μπορούν να τους πωλούν το πλεόνασμα της παραγωγής των ΗΠΑ. Ένα μεγάλο οικονομικό πρόβλημα μετά τον Β' Παγκόσμιο ήταν πως οι περισσότερες βιομηχανικές χώρες είχαν καταστραφεί ή πάθει ζημιές. Η οικονομία των ΗΠΑ άνθιζε. Είχαμε πλεόνασμα παραγωγής. Και κάποιος έπρεπε να το αγοράσει. Το σχέδιο Μάρσαλ ήταν...
...άλλο ένα ερέθισμα.
Ναι. Όμως τότε, στο εσωτερικό των ΗΠΑ, προτάθηκε κι έπειτα εφαρμόστηκε η ενίσχυση του ρόλου της κυβέρνησης στην ανάπτυξη και προστασία της βιομηχανίας υψηλών τεχνολογιών. Το κτίριο όπου βρισκόμαστε είναι πάνω από ένα παλιό εργαστήριο ηλεκτρονικής όπου αναπτύχθηκε κάποτε η κατασκευή Η/Υ το διαδίκτυο, η μικροηλεκτρονική κ.α., με επιχορηγήσεις από το Πεντάγωνο.
Για όσους δεν ξέρουν, είμαστε στο ΜΙΤ.
Σωστά. Το εργαστήριο ήταν ακριβώς από κάτω. Ήμουν κι εγώ εδώ τότε. Υπήρχαν κι άλλες κρατικές πρωτοβουλίες, όπως στο θέμα των προμηθειών. Όταν η IBM, μέσω κρατικών εργαστηρίων, έμαθε να φτιάχνει Η/Υ τους έφτιαχνε αλλά δεν μπορούσε να τους πουλήσει, διότι ήταν ογκώδεις. Έτσι, τους έπαιρνε το κράτος. Πέρασαν δεκαετίες μέχρι να φτιαχτούν κερδοφόροι Η/Υ. Το κράτος είχε διαδίκτυο 30 χρόνια πριν το αποκτήσει ο ιδιωτικός τομέας. Τα επιβατικά αεροπλάνα είναι στην ουσία τροποποιημένα βομβαρδιστικά. Αυτό διατρέχει όλη την οικονομία. Σήμερα γίνονται μεγάλες δαπάνες στον τομέα της βιολογίας, στο αναπτυξιακό μέρος της οικονομίας. Και υπάρχει πραγματική και εκτεταμένη κρατική παρέμβαση. Το ελεύθερο εμπόριο είναι «για τους άλλους», στον Τρίτο Κόσμο δεν υπάρχει. Είναι έτσι εκ παραδόσεως. Έτσι γινόταν κι όταν η Βρετανία ήταν στην ακμή της. Το σύστημα αυτό λειτούργησε καλά στις 10ετίες του '50 και του '60. Έφερε τεράστια οικονομική ανάπτυξη. Μετά, στα μέσα της 10ετίας του '70 για διάφορους λόγους συνέβη μια συθέμελη αλλαγή. Η διεθνής οικονομία, το σύστημα Bretton Woods, αποσυναρμολογήθηκε. Ο κρατικός έλεγχος τυπικά υπήρχε, μα ουσιαστικά καταργήθηκε. Σημειώθηκε τεράστια αύξηση στην κερδοσκοπική κίνηση κεφαλαίων. Έτσι καταλήγουμε στη σημερινή οικονομική κατάσταση με σημαντική πτώση σχεδόν όλων των μακροοικονομικών δεικτών και μεγάλες αποκλίσεις στην ανάπτυξη, καθώς και επιθέσεις στη δημοκρατία. Αυτοί οι όροι είναι κάπως γενικοί. Όμως, σε σχέση με τα προαναφερθέντα είναι αλήθεια ότι ακόμα επικρατούν οι ίδιες αρχές. Η κυβέρνηση επιμένει στην αρχή ότι πρέπει να κυριαρχούμε σε όλο τον κόσμο, σε μια εκτεταμένη «ευρεία περιοχή» χωρίς να ανεχόμαστε αντιτιθέμενες εκφράσεις εθνικής κυριαρχίας. Στο μεταξύ, ο κόσμος έγινε πιο ποικιλόμορφος. Τέτοια σχέδια δεν εφαρμόζονται εύκολα, όπως το 1950 ή το 1970. Σήμερα, η παραδοσιακή «πίσω αυλή», το δυτικό ημισφαίριο και ειδικά τα κράτη της Ν. Αμερικής, έχουν ανεξαρτητοποιηθεί πολύ. Διώχνουν τις αμερικανικές βάσεις και αποκτούν κάποια συγκρότηση. Δεν ακολουθούν τις διαταγές των ΗΠΑ. Αυτό το είδαμε στη συνεργασία Βραζιλίας-Τουρκίας για την εξεύρεση μιας μεθόδου εμπλουτισμού του ουρανίου του Ιράν εκτός των συνόρων του. Η κυβέρνηση Ομπάμα αναγκάστηκε να στηρίξει αυτή την πρωτοβουλία. Ο Ομπάμα έγραψε στους Βραζιλιάνους: «Ωραία ιδέα, προχωρήστε την!» Ίσως να πίστευε ότι αυτό θα αποτύχει διότι το Ιράν δεν θα δεχόταν κι έτσι θα δινόταν λαβή για προπαγάνδα. Μα το εγχείρημα πέτυχε. Οι ΗΠΑ έγιναν έξω φρενών και αμέσως πέρασαν νέες κυρώσεις στον ΟΗΕ που αποδείχτηκαν ασθενέστερες από τη συμφωνία Τουρκίας-Βραζιλίας-Ιράν μα τουλάχιστον έδειχναν ότι οι ΗΠΑ παραμένουν κυρίαρχες. Η επιβολή κυρώσεων στο Ιράν δείχνει ξεκάθαρα τους αυξανόμενους περιορισμούς της ισχύος των ΗΠΑ. Στα έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στις δηλώσεις της κυβέρνησης αυτό είναι το κύριο πρόβλημα. Φέτος είναι η «χρονιά του Ιράν». το οποίο περιγράφεται ως κύρια απειλή για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Θα σας πω πού έγκειται αυτή η απειλή. Όμως μέρος όλου αυτού είναι η προσπάθεια των ΗΠΑ να πείσει την παγκόσμια κοινότητα να δέχεται τις κυρώσεις των ΗΠΑ και όχι του ΟΗΕ. Οι κυρώσεις του ΟΗΕ είναι ανώδυνες. Η Κίνα, η Ρωσία και άλλοι τις δέχονται αδιαμαρτύρητα. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ είναι πιο σκληρές. Το μόνο που τις νομιμοποιεί διεθνώς είναι η δύναμη που κρύβεται από πίσω. Και οι ΗΠΑ απελπίζονται διότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν τις ακολουθεί. Έτσι, η Βραζιλία και η Τουρκία που είναι δύναμη στον Τρίτο Κόσμο, ουσιαστικά τις απέρριψαν. Η Τουρκία αυξάνει το εμπόριο με το Ιράν. Θα φτιάξουν κι έναν νέο αγωγό. Η Βραζιλία δηλώνει ότι, αποδεχόμενη το δικαίωμα του Ιράν στον εμπλουτισμό συντάσσεται με τους Αδέσμευτους και με τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Μα το μεγάλο πρόβλημα είναι η Κίνα. Δεν μπορούν να τη χειραγωγήσουν κι αυτό τους πειράζει πολύ. Στις αρχές Νοεμβρίου, το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ εξέδωσε προειδοποίηση προς την Κίνα: «Για να μπείτε στη διεθνή κοινότητα» (την οποία διαφεντεύουμε εμείς) «πρέπει να εκπληρώνετε τις διεθνείς σας υποχρεώσεις» «δηλαδή να συμμορφώνεστε με τις διαταγές και τις κυρώσεις που επιβάλλουν οι ΗΠΑ». Αυτό ασφαλώς θα προκάλεσε γέλιο στο ΥΠΕΞ της Κίνας. Δεν μπορούν να τους υποχρεώσουν σε συμμόρφωση, κι αυτό δείχνει πως η επιβολή των ΗΠΑ έχει διαβρωθεί. Παρά τις 800 στρατιωτικές βάσεις και τις τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες δεν μπορούν να επιβάλλουν διαταγές σε Κίνα, Τουρκία ή Βραζιλία. Μεγάλη η διαφορά από την εποχή της «ευρείας περιοχής»!
Πρόσφατα πήραμε συνέντευξη από τον Λάρι Γουίλκερσον που υπήρξε στενός συνεργάτης του Κόλιν Πάουελ. Αυτός και άλλοι στον χώρο της εθνικής ασφάλειας, είναι πεπεισμένοι ότι ο άξονας των νεοσυντηρητικών που εκπροσωπούσαν ο Μπους κι ο Τσέινι επιθυμεί διακαώς μια επίθεση στο Ιράν και μεθοδεύει τη διεξαγωγή της σε 3-4 χρόνια. Πόσο σοβαρή απειλή είναι αυτό;
Πολύ σοβαρή. Αλλά κι ο Ομπάμα αποτελεί απειλή, όχι μόνο οι νεοσυντηρητικοί. Ο Ομπάμα ενέτεινε τις στρατιωτικές απειλές των ΗΠΑ προς το Ιράν. Στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία υπάρχει μια μεγάλη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ για τον βομβαρδισμό της Μέσης Ανατολής και της κεντρικής Ασίας. Το νησί ήταν βρετανικό. Οι Βρετανοί έδιωξαν τους ντόπιους για να μπορέσουν οι ΗΠΑ να ιδρύσουν αυτή τη μεγάλη βάση. Ο Ομπάμα την ενίσχυσε κατά πολύ. Αυτό δεν ανακοινώθηκε, αλλά, πριν από έναν χρόνο έγιναν εκεί εγκαταστάσεις για υποβρύχια με πυρηνικές κεφαλές. Ο Ομπάμα αύξησε θεαματικά τον αριθμό των «βομβών βαθιάς διείσδυσης» που είναι οι δεύτερες πιο ισχυρές μετά τα πυρηνικά όπλα και εισχωρούν βαθιά στη γη, καταστρέφοντας υπόγειους στόχους. Έστειλε εκατοντάδες τέτοια όπλα εκεί. Το πρόγραμμα εκπονήθηκε επί Μπους αλλά ατόνησε. Αμέσως μόλις ανέλαβε ο Ομπάμα επίσπευσε την παραγωγή και τη χρήση αυτών των βομβών. Περίπου το 1/4 όλων των αεροπλανοφόρων στον κόσμο εκ των οποίων τα μεγαλύτερα ανήκουν σχεδόν όλα στις ΗΠΑ βρίσκονται στην Αραβική θάλασσα. Το Ιράν περιβάλλεται από βάσεις των ΗΠΑ και υπάρχει διαρκής απειλή επίθεσης. Λένε ότι «όλα είναι πιθανά», δηλαδή μπορούμε να επιτεθούμε, αν θέλουμε. Αυτή είναι πραγματικά σοβαρή απειλή. Ο στρατός και η υπηρεσία πληροφοριών των ΗΠΑ το αντιλαμβάνονται. Όμως όλοι θα έπρεπε να ρωτάνε: ποια είναι τελικά η ιρανική απειλή; Αυτό θα έπρεπε να είναι πρωτοσέλιδο στον τύπο. Αν το Ιράν απειλεί την παγκόσμια ειρήνη, πώς ακριβώς την απειλεί;
Λένε πως ακόμα κι οι αραβικές χώρες φοβούνται αυτή την κατάσταση αλλά προχθές, Κατάρ και Ιράν έκαναν μια κοινή πολιτιστική εκδήλωση.
Τελικά δεν συμμορφώνονται! Και η κοινή γνώμη στα αραβικά κράτη είναι τόσο εξοργισμένη με τον Ομπάμα και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ που πολλοί Άραβες θέλουν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα το Ιράν. Αμφιβάλλω αν το εννοούν κυριολεκτικά, μα είναι ένδειξη αγανάκτησης. Ποια είναι, λοιπόν, η ιρανική απειλή; Έχουμε μία έγκυρη απάντηση. Θα έπρεπε να βρίσκεται σε όλα τα πρωτοσέλιδα. Κάθε χρόνο, το Πεντάγωνο και η υπηρεσία πληροφοριών των ΗΠΑ παρέχουν στο Κονγκρέσο μια έκθεση των κινδύνων ανά τον κόσμο. Η τελευταία υποβλήθηκε τον Απρίλιο. Υπήρχε εκτεταμένη αναφορά στο Ιράν με ενδιαφέροντα στοιχεία. Έγραψαν ότι δεν υπάρχει στρατιωτική απειλή. Το Ιράν δεν μπορεί να κινητοποιήσει μεγάλη δύναμη. Έχει χαμηλές στρατιωτικές δαπάνες, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ. Το στρατιωτικό του δόγμα είναι αμυντικό, με στόχο την αποτροπή εισβολής. Αν το Ιράν αναπτύξει τα πυρηνικά του, θα το κάνει στο πλαίσιο αποτρεπτικής στρατηγικής. Και το Ιράν έχει απόλυτη ανάγκη να ασκεί αποτρεπτική στρατηγική. Αυτή, λοιπόν, είναι η απειλή. Δηλαδή; Ότι οι Ιρανοί προσπαθούν να επιβληθούν στις γειτονικές τους χώρες. Ασκούν την εθνική τους κυριαρχία.
Είναι η υπερδύναμη της περιοχής.
Θέλουν να επηρεάζουν τις όμορες χώρες υπό αμερικανική κατοχή. Όταν όμως οι ΗΠΑ εισβάλλουν και κατακτούν αυτές τις χώρες αυτό δεν είναι απειλή, είναι «σταθεροποίηση».
Δηλαδή, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ μόνο εύστροφη δεν είναι. Ευχαριστούμε που ήρθατε.
Κι εγώ ευχαριστώ.
Ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου