ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΑΟΥΛΗΣ
Γύρισα αρκετά πίσω..Σε ένα παλιό αφιέρωμα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων: Με τίτλο: «Ελληνισμός Σουηδίας και Α. Παπανδρέου», που το φύλαξα στο προσωπικό μου αρχείο και σας το αναπαράγω.Και γύρισα πίσω γιατί στις δύσκολες τούτες ώρες , του προβληματισμού και της προσπάθειας μετάλλαξης αρχών και ιδεών, είναι καλό να θυμόμαστε τις ρίζες μας (τις πολιτικές μας ρίζες) αλλά και να ανανεώνουμε την πίστη μας στις αρχές και τα ιδανικά που υπηρετήσαμε:
Στενά δεμένος με τον Ελληνισμό της Σουηδίας και τον αντιδικτατορικό αγώνα, ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, καθώς ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ και πρώην πρωθυπουργός, όχι μόνο βρήκε φιλόξενη στέγη στη Σουηδία, μετά την απελευθέρωσή του από το χουντικό καθεστώς, αλλά επέλεξε τη Σουηδία ως έδρα του «Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος» που ίδρυσε το Φεβρουάριο του 1968, για το συντονισμό, μαζί με τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις, του αντιδικτατορικού αγώνα.
Ο στενός συνεργάτης του Ανδρέα Παπανδρέου, τέως υπουργός, Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, στο βιβλίο του «Κρίσιμα χρόνια, αγώνες για τη δημοκρατία, (1936-1996)», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Προσκήνιο-Άγγελος Σιδεράτος», αναφερόμενος στην περίοδο εκείνη, σημειώνει:
«Από τις σημαντικότερες σελίδες της αντίστασης του λαού μας ήταν η ίδρυση του ΠΑΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Και μια ακόμη καλύτερη στιγμή, που όμως δεν είχε συνέχεια, ήταν η ιστορική συμφωνία του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Αντώνη Μπριλλάκη, την ΕΔΑ και την αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΜ.
«Με την “αμνηστία” που έδωσε ο Παπαδόπουλος πριν από τα Χριστούγεννα του ‘67 και μετά το φιάσκο του κινήματος του Κωνσταντίνου, απολύθηκαν σχεδόν όλοι οι βουλευτές και τα στελέχη της Ένωσης Κέντρου που είχαν εκτοπισθεί και καταδικασθεί από τα έκτακτα στρατοδικεία της χούντας.
Απολύθηκε και ο Ανδρέας Παπανδρέου, που ήταν προφυλακισμένος σε αυστηρή απομόνωση στις φυλακές Αβέρωφ για την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ.
Τα ίχνη της ταλαιπωρίας
Με τον Ανδρέα συναντήθηκα επανειλημμένα στο σπίτι του στο Ψυχικό πριν φύγει για το εξωτερικό. Ήσαν καταφανή τα ίχνη της οχτάμηνης ταλαιπωρίας και ιδιαίτερα της περιόδου της απάνθρωπης απομόνωσης στις φυλακές Αβέρωφ. Είχε χάσει πολύ βάρος και η υγεία του είχε κλονισθεί σοβαρά. Όμως το ηθικό του ήταν άριστο. Μου μίλησε για την ανάγκη να συνεχιστεί ο αγώνας με όλα τα δυνατά μέσα εναντίον του τυραννικού καθεστώτος και δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό του για τη στάση της νεολαίας και την αισιοδοξία του για την τελική έκβαση του αγώνα, που τη στήριζε στο γεγονός ότι η χούντα ήταν γενικά απομονωμένη από τον ελληνικό λαό.
Ωστόσο αναγνώριζε τις δυσκολίες που υπήρχαν και κυρίως τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζαν οι επώνυμοι, οι οποίοι θα βρίσκονταν συνεχώς στο στόχαστρο των υπηρεσιών Ασφαλείας και των χαφιέδων της χούντας. Αυτοί ήσαν οι λόγοι για τους οποίους τελικά πήρε την απόφαση να φύγει για το εξωτερικό, απ’ όπου θα μπορούσε να προσφέρει πολύ περισσότερα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, παρά αν έμενε στην Ελλάδα.
Αρχικά έμεινε στο Παρίσι, αλλά τελικά προτίμησε να εγκατασταθεί στη σουηδική πρωτεύουσα στην οποία βρήκε θερμή συμπαράσταση στον αγώνα κατά της χούντας από τον πρωθυπουργό της χώρας Τάγκε Ερλάντερ. Ενθαρρυμένος επίσης και από τη συμπαράσταση των ηγετών των εργατικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων των σκανδιναβικών χωρών, αποφάσισε την ίδρυση του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), το οποίο πλαισίωναν αξιόλογες δυνάμεις από το χώρο της ευρύτερης κεντροαριστεράς. Στα τέλη Φεβρουαρίου 1968 θα εξαγγείλει την ίδρυση του ΠΑΚ και θα επιλέξει ως έδρα της οργάνωσης τη Στοκχόλμη, στην οποία και θα εγκατασταθεί.
Το ΠΑΚ δεν απέβλεπε μόνο στην ανατροπή της δικτατορίας με δυναμικά μέσα, αλλά ταυτόχρονα επεδίωκε και την αποδέσμευση της χώρας από την ξένη εξάρτηση και την πραγματοποίηση ριζικών αλλαγών με τελικό στόχο το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας.
Η ευθύνη της οργάνωσης είχε αρχικά ανατεθεί στους Γιάννη Αλευρά, Αντώνη Λιβάνη, Τάκη Κατσικόπουλο, Γιώργο Παπαδημητρίου και σε μένα και είχαμε συναντηθεί με διάφορα στελέχη προσκείμενα στον Ανδρέα για να διερευνήσουμε τις δυνατότητες δημιουργίας αντιστασιακών πυρήνων στην Αθήνα και στην επαρχία. Τελικά την ηγεσία του ΠΑΚ εσωτερικού ανέλαβε ο Γιάννης Αλευράς».
«Απελευθέρωση και λαϊκή κυριαρχία»
Ο Ανδρέας Παπανδρέου λίγο μετά την άφιξή του στο εξωτερικό ανακοινώνει (28-2-1968) στη Στοκχόλμη την ίδρυση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), με μια ιστορική ομιλία στην αίθουσα του Συλλόγου Ελλήνων Μεταναστών, που άλλαξε το πολιτικό σκηνικό.
Στην ομιλία αυτή ανέφερε: «… Στόχος μας είναι η εγκαθίδρυση για πρώτη φορά της Λαϊκής Κυριαρχίας στην Ελλάδα. Γιατί στην Ελλάδα δεν είχαμε ποτέ δημοκρατικό πολίτευμα που σεβόταν τις λαϊκές δυνάμεις, τη φωνή του λαού. Δεν μπορεί ο χωροφύλακας, ο ασφαλίτης, ο καταδότης να κυβερνά την Ελλάδα. Κάποτε πρέπει ο λαός να αισθανθεί ελεύθερος να εκφράζει τη θέλησή του και αυτός να καθορίσει την τύχη της χώρας του όπως θέλει. Τα κόμματα να κινηθούν ελεύθερα. Σεβασμός στη θέληση του λαού. … Σήμερα διάλεξα τη Σουηδία για να ανακοινώσω την ίδρυση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος. Η οργάνωση αυτή έχει μόνο ένα στόχο: Την απελευθέρωση της χώρας μας και θα διαλυθεί όταν η Δημοκρατία ξαναγυρίσει στην Ελλάδα».
Το εγχειρίδιο για το Δίκτυο Εσωτερικού
Αργότερα κυκλοφόρησε το «Εγχειρίδιο και το Πολιτικό Δίκτυο Εσωτερικού» του ΠΑΚ, όπου ανάμεσα σε άλλα αναφέρει στον πρόλογο:
«Το ΠΑΚ πιστεύει χωρίς κανένα ενδοιασμό πως ο Εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας όχι μόνο αποτελεί τον μοναδικό αντίλογο στον ραγιαδισμό, αλλά είναι ταυτόχρονα ιστορικά εφικτός. Γιατί; Όλοι αποδέχονται πως το σύστημα ελέγχου πάνω στον ελληνικό χώρο είναι επιφανειακό.
Η χούντα σαν πράκτορας του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού δεν κατάφερε να δημιουργήσει λαϊκό έρεισμα, λαϊκή βάση, δεν κατόρθωσε δηλαδή να μεταβληθεί σε γνήσιο ντόπιο φασισμό. Γι’ αυτό ο ελληνικός λαός, κάτω από συγκεκριμένες αλλά προσιτές προϋποθέσεις, μπορεί να αναμετρηθεί επιτυχώς με τη χούντα και να καταλάβει την εξουσία με τη συμπαράσταση και των στρατευμένων παιδιών του».
Σκοποί και Οργάνωση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (Π.Α.Κ.)
Το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα ιδρύθηκε για να αποτελέσει το κέντρο της δημοκρατικής αντιστάσεως στην Ελλάδα. Καθήκον του είναι ο συντονισμός της αντιστάσεως στην Ελλάδα και σκοπός του η ανατροπή της χούντας και η εγκαθίδρυση γνήσιων δημοκρατικών διαδικασιών που θα εγγυώνται την πλήρη και άνευ όρων λαϊκή κυριαρχία θεμελιώμενη σε μια μόνιμη και στερεή βάση. Κατά συνέπειαν αποκλείει απολύτως κάθε αντιδημοκρατική λύση και κάθε είδος κατευθυνόμενης δημοκρατίας του κατεστημένου. Δηλώνει επίσημα ότι θα εργασθεί για μια Ελλάδα δημοκρατική, προοδευτική και εθνικά ελεύθερη – και δεν θα δεχθεί κανένα συμβιβασμό σε καμία φάση της πάλης. Θα αγωνισθεί για την πλήρη δημοκρατική νίκη.
Στενά δεμένος με τον Ελληνισμό της Σουηδίας και τον αντιδικτατορικό αγώνα, ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, καθώς ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ και πρώην πρωθυπουργός, όχι μόνο βρήκε φιλόξενη στέγη στη Σουηδία, μετά την απελευθέρωσή του από το χουντικό καθεστώς, αλλά επέλεξε τη Σουηδία ως έδρα του «Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος» που ίδρυσε το Φεβρουάριο του 1968, για το συντονισμό, μαζί με τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις, του αντιδικτατορικού αγώνα.
Ο στενός συνεργάτης του Ανδρέα Παπανδρέου, τέως υπουργός, Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, στο βιβλίο του «Κρίσιμα χρόνια, αγώνες για τη δημοκρατία, (1936-1996)», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Προσκήνιο-Άγγελος Σιδεράτος», αναφερόμενος στην περίοδο εκείνη, σημειώνει:«Από τις σημαντικότερες σελίδες της αντίστασης του λαού μας ήταν η ίδρυση του ΠΑΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Και μια ακόμη καλύτερη στιγμή, που όμως δεν είχε συνέχεια, ήταν η ιστορική συμφωνία του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Αντώνη Μπριλλάκη, την ΕΔΑ και την αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΜ.
«Με την “αμνηστία” που έδωσε ο Παπαδόπουλος πριν από τα Χριστούγεννα του ‘67 και μετά το φιάσκο του κινήματος του Κωνσταντίνου, απολύθηκαν σχεδόν όλοι οι βουλευτές και τα στελέχη της Ένωσης Κέντρου που είχαν εκτοπισθεί και καταδικασθεί από τα έκτακτα στρατοδικεία της χούντας.
Το εξιτήριο από τις φυλακές Αβέρωφ, μετά την αμνηστία της 23ης Δεκεμβρίου 1967
Τα ίχνη της ταλαιπωρίας
Με τον Ανδρέα συναντήθηκα επανειλημμένα στο σπίτι του στο Ψυχικό πριν φύγει για το εξωτερικό. Ήσαν καταφανή τα ίχνη της οχτάμηνης ταλαιπωρίας και ιδιαίτερα της περιόδου της απάνθρωπης απομόνωσης στις φυλακές Αβέρωφ. Είχε χάσει πολύ βάρος και η υγεία του είχε κλονισθεί σοβαρά. Όμως το ηθικό του ήταν άριστο. Μου μίλησε για την ανάγκη να συνεχιστεί ο αγώνας με όλα τα δυνατά μέσα εναντίον του τυραννικού καθεστώτος και δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό του για τη στάση της νεολαίας και την αισιοδοξία του για την τελική έκβαση του αγώνα, που τη στήριζε στο γεγονός ότι η χούντα ήταν γενικά απομονωμένη από τον ελληνικό λαό.
Ωστόσο αναγνώριζε τις δυσκολίες που υπήρχαν και κυρίως τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζαν οι επώνυμοι, οι οποίοι θα βρίσκονταν συνεχώς στο στόχαστρο των υπηρεσιών Ασφαλείας και των χαφιέδων της χούντας. Αυτοί ήσαν οι λόγοι για τους οποίους τελικά πήρε την απόφαση να φύγει για το εξωτερικό, απ’ όπου θα μπορούσε να προσφέρει πολύ περισσότερα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, παρά αν έμενε στην Ελλάδα.Αρχικά έμεινε στο Παρίσι, αλλά τελικά προτίμησε να εγκατασταθεί στη σουηδική πρωτεύουσα στην οποία βρήκε θερμή συμπαράσταση στον αγώνα κατά της χούντας από τον πρωθυπουργό της χώρας Τάγκε Ερλάντερ. Ενθαρρυμένος επίσης και από τη συμπαράσταση των ηγετών των εργατικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων των σκανδιναβικών χωρών, αποφάσισε την ίδρυση του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), το οποίο πλαισίωναν αξιόλογες δυνάμεις από το χώρο της ευρύτερης κεντροαριστεράς. Στα τέλη Φεβρουαρίου 1968 θα εξαγγείλει την ίδρυση του ΠΑΚ και θα επιλέξει ως έδρα της οργάνωσης τη Στοκχόλμη, στην οποία και θα εγκατασταθεί.
Με τη μητέρα του Σοφία, στο σπίτι τους έξω από τη Στοκχόλμη, Ιούνιος 1968
Η ευθύνη της οργάνωσης είχε αρχικά ανατεθεί στους Γιάννη Αλευρά, Αντώνη Λιβάνη, Τάκη Κατσικόπουλο, Γιώργο Παπαδημητρίου και σε μένα και είχαμε συναντηθεί με διάφορα στελέχη προσκείμενα στον Ανδρέα για να διερευνήσουμε τις δυνατότητες δημιουργίας αντιστασιακών πυρήνων στην Αθήνα και στην επαρχία. Τελικά την ηγεσία του ΠΑΚ εσωτερικού ανέλαβε ο Γιάννης Αλευράς».
«Απελευθέρωση και λαϊκή κυριαρχία»
Οικογενειακές στιγμές στη Στοκχόλμη, 1968
Από σειρά διαλέξεων στα Πανεπιστήμια του Βέρμοντ, ΗΠΑ και Στοκχόλμης,1969
Το εγχειρίδιο για το Δίκτυο Εσωτερικού
Αργότερα κυκλοφόρησε το «Εγχειρίδιο και το Πολιτικό Δίκτυο Εσωτερικού» του ΠΑΚ, όπου ανάμεσα σε άλλα αναφέρει στον πρόλογο:
Η ανάλυση του ΠΑΚ για το χουντικό Σύνταγμα
Η χούντα σαν πράκτορας του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού δεν κατάφερε να δημιουργήσει λαϊκό έρεισμα, λαϊκή βάση, δεν κατόρθωσε δηλαδή να μεταβληθεί σε γνήσιο ντόπιο φασισμό. Γι’ αυτό ο ελληνικός λαός, κάτω από συγκεκριμένες αλλά προσιτές προϋποθέσεις, μπορεί να αναμετρηθεί επιτυχώς με τη χούντα και να καταλάβει την εξουσία με τη συμπαράσταση και των στρατευμένων παιδιών του».
Σκοποί και Οργάνωση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (Π.Α.Κ.)
Το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα ιδρύθηκε για να αποτελέσει το κέντρο της δημοκρατικής αντιστάσεως στην Ελλάδα. Καθήκον του είναι ο συντονισμός της αντιστάσεως στην Ελλάδα και σκοπός του η ανατροπή της χούντας και η εγκαθίδρυση γνήσιων δημοκρατικών διαδικασιών που θα εγγυώνται την πλήρη και άνευ όρων λαϊκή κυριαρχία θεμελιώμενη σε μια μόνιμη και στερεή βάση. Κατά συνέπειαν αποκλείει απολύτως κάθε αντιδημοκρατική λύση και κάθε είδος κατευθυνόμενης δημοκρατίας του κατεστημένου. Δηλώνει επίσημα ότι θα εργασθεί για μια Ελλάδα δημοκρατική, προοδευτική και εθνικά ελεύθερη – και δεν θα δεχθεί κανένα συμβιβασμό σε καμία φάση της πάλης. Θα αγωνισθεί για την πλήρη δημοκρατική νίκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου