Από τις 4 έως τις 8 Μάρτη 1944, η Κοκκινιά έζησε μια από τις πιο τραγικές ημέρες της ιστορίας της, γινόμενη στόχος μεγάλων εχθρικών δυνάμεων. Δυνάμεων που αποτελούνταν από ναζί, χωρο- φύλακες, ταγματασφαλίτες, που είχαν συγκροτηθεί από την δωσίλογη Κυβέρνηση του Ι. Ράλλη και εξοπλιστεί από τους Γερμανούς καθώς και από τσολιάδες του Ι. Πλυντζανόπουλου, του Γ. Σγούρου, του Γκίνου και του επικεφαλή του μηχανοκίνητου τμήματος της Αστυνομίας Ν. Μπου- ραντά.
Φυσικά η Κοκκινιά δεν έμεινε παθητική. Απάντησε ηρωικά, πατριωτικά, μόνο και μόνο για να μην εγκατασταθούν κατακτητές στην πόλη.
Την υπεράσπιση της πόλης είχε αναλάβει το 6ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, μέλη του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ αλλά κυρίως ο λαός.
Οι επιδρομείς τρεις μέρες προσπαθούσαν να εισβάλουν και συνεχώς αναχαιτίζονταν από τον ΕΛΑΣ. Έτσι κάθε μέρα οι επιδρομείς επέστρεφαν με περισσότερες ενισχύσεις και κυρίως με περισσότερα πυρομαχικά και βαρύτερο οπλισμό.
Την υπεράσπιση της πόλης είχε αναλάβει το 6ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, μέλη του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ αλλά κυρίως ο λαός.
Οι επιδρομείς τρεις μέρες προσπαθούσαν να εισβάλουν και συνεχώς αναχαιτίζονταν από τον ΕΛΑΣ. Έτσι κάθε μέρα οι επιδρομείς επέστρεφαν με περισσότερες ενισχύσεις και κυρίως με περισσότερα πυρομαχικά και βαρύτερο οπλισμό.
Ο Δήμος Νίκαιας - Αγ. Ι. Ρέντη και το Παράρτημα Κοκκινιάς της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, καλούν του πολί- τες να πάρουν μέρος στην εκδήλωση μνήμης για την επέτειο της Μάχης της Κοκκινιάς την Τρίτη 8 Μαρτίου 2011 στις 17:00, στην πλατεία 17ης Αυγούστου 1944 [Οσίας Ξένης] λόγω εργασιών ανάπλασης της πλατείας Δαβάκη [σημείο έναρξης της Μάχης της Κοκκινιάς].
Πρόγραμμα Εκδήλωσης 8 Μαρτίου ΤΡ
| |
| 17:00 | Πλατεία 17ης Αυγούστου 1944 - Παράταξη των Σχολείων με τις σημαίες τους - Επιμνημόσυνη δέηση - Κεντρική Ομιλία - Ομιλία Εκπροσώπου του Παραρτήματος Κοκκινιάς της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ - Κατάθεση Στεφάνων - Ενός λεπτού σιγή - Ύμνος για τους Πεσόντες - Εθνικός Ύμνος |
Το Χρονικό
Σαβ. 4 Μαρτίου 1944
Η πόλη της Κοκκινιάς δέχεται επίθεση από δύο κατευθύνσεις με χωροφύλακες και ταγματασφα- λίτες.
Μια ομάδα κινείται από την Λεύκα με ένα καμιόνι χωροφύλακες, το οποίο βρίσκει αντιμέτωπο τις δυνάμεις του 1ου Τάγματος του 5ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Πειραιά, με διοικητή τον Σωτήρη Κύβελο και καπετάνιο τον Νίκο Χιωτάκη. Μετά από αυτό, οι χωροφύλακες υποχρεώνονται να υ- ποχωρήσουν.
Η πόλη της Κοκκινιάς δέχεται επίθεση από δύο κατευθύνσεις με χωροφύλακες και ταγματασφα- λίτες.
Μια ομάδα κινείται από την Λεύκα με ένα καμιόνι χωροφύλακες, το οποίο βρίσκει αντιμέτωπο τις δυνάμεις του 1ου Τάγματος του 5ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Πειραιά, με διοικητή τον Σωτήρη Κύβελο και καπετάνιο τον Νίκο Χιωτάκη. Μετά από αυτό, οι χωροφύλακες υποχρεώνονται να υ- ποχωρήσουν.
Η δεύτερη επίθεση γίνεται από την οδό Κυδωνιών [σήμερα Π. Ράλλη] στο ύψος του Γ’ Νεκρο- ταφείου. Αποτελείται από δύο καμιόνια με χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες. Την εισβολή αντι- μετωπίζει το 3ο Τάγμα του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς με διοικητή τον Γιάννη Πισσανό. Οι μάχες εξαπλώ- νονται από το Γ’ Νεκροταφείο μέχρι τις εργατικές κατοικίες [ στο σημερινό Κρατικό Νοσοκομείο Νικαίας ]. Ο ΕΛΑΣ σκορπά τους ταγματασφαλίτες [ τραυματίζοντας 12 ] οι οποίοι υποχωρούν προς την Αθήνα, ενώ κάποιοι από αυτούς υποχωρούν άτακτα προς το Κουτσουκάρι [ Δήμος Κορυδαλλού, περιοχή πλατείας Ελευθερίας ]. Στην υποχώρησή τους αυτή, καίνε και τρομοκρα- τούν τον πληθυσμό στο Κουτσουκάρι, σκοτώνοντας έναν λούστρο και έναν παλιατζή που ήταν έξω από το μπακάλικο του Λαφαζάνη στην Κυδωνιών.
Το ίδιο βράδυ συγκαλείται κοινή σύσκεψη στην Κοκκινιά από στελέχη του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και αποφασίζουν γενική επιφυλακή και ενημέρωση του λαού της πόλης.
Το ίδιο βράδυ συγκαλείται κοινή σύσκεψη στην Κοκκινιά από στελέχη του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και αποφασίζουν γενική επιφυλακή και ενημέρωση του λαού της πόλης.
Κυρ. 5 Μαρτίου 1944
Οι Κοκκινιώτες πραγματοποιούν μεγάλη διαδήλωση στην πλατεία του Αγίου Νικολάου. Μόλις τε- λειώνει, η πόλη δέχεται επιδρομή από δύο διευθύνσεις: από την Λεύκα και την Θηβών.
Οι επιδρομείς από την πλευρά της Λεύκας, με δύο καμιόνια γεμάτα χωροφύλακες και ταγματα- σφαλίτες, δεν βρίσκουν ουσιαστική αντίσταση και φτάνουν στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, όπου προβαίνουν σε τρομοκρατικές πράξεις κατά των κατοίκων συλλαμβάνοντας τον υπαστυ- νόμο Νίκο Σαββαΐδη και την γυναίκα του Άννα [δασκάλα μέλος του ΕΑΜ], τον Στέφανο Πατεράκη [ποδοσφαιριστή της Προοδευτικής], τον δάσκαλο Γιώργο Βενέτα και τον Τσακάρα.
Η επιδρομή από την Θηβών γίνεται με τρία καμιόνια γερμανοτσολιάδων. Εκεί οι μάχες απλώνο- νται μέχρι την Παιδική Στέγη και το 3ο Τάγμα του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς διασπά τις δυνάμεις των ει- σβολέων. Το ένα φορτηγό φεύγει προς την Παλαιά Κοκκινιά μέσω της οδού Σμύρνης, το δεύτερο προς το Κουτσουκάρι, όπου εκεί το υποδέχονται οι ΕΛΑΣίτες με χειροβομβίδες κ το τρίτο φορ- τηγό γυρνάει στην Αθήνα.
Στην αναφορά του 6ου Ανεξάρτητου Συντάγματος του ΕΛΑΣ προς το Α’ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ, την ώρα του συλλαλητηρίου μαχητές του κάνουν έρανο στην περιοχή των Άσπρων Χωμάτων για να συγκεντρώσουν τρόφιμα για τα παιδιά. Εκεί προσπαθεί να τους συλλάβει ένας χωρο- φύλακας τον οποίο και σκοτώνουν μετά από ένοπλη συμπλοκή.
Μετά από αυτές τις επιτυχίες του ΕΛΑΣ, οι διορισμένες από τον Ι. Ράλλη τοπικές αρχές του Δή- μου, μένουν χωρίς στρατιωτική κάλυψη από τους κατακτητές και έτσι ο Δήμαρχος της πόλης Γρη- γόρης Χατζής παραιτείται.
Οι Κοκκινιώτες πραγματοποιούν μεγάλη διαδήλωση στην πλατεία του Αγίου Νικολάου. Μόλις τε- λειώνει, η πόλη δέχεται επιδρομή από δύο διευθύνσεις: από την Λεύκα και την Θηβών.
Οι επιδρομείς από την πλευρά της Λεύκας, με δύο καμιόνια γεμάτα χωροφύλακες και ταγματα- σφαλίτες, δεν βρίσκουν ουσιαστική αντίσταση και φτάνουν στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, όπου προβαίνουν σε τρομοκρατικές πράξεις κατά των κατοίκων συλλαμβάνοντας τον υπαστυ- νόμο Νίκο Σαββαΐδη και την γυναίκα του Άννα [δασκάλα μέλος του ΕΑΜ], τον Στέφανο Πατεράκη [ποδοσφαιριστή της Προοδευτικής], τον δάσκαλο Γιώργο Βενέτα και τον Τσακάρα.
Η επιδρομή από την Θηβών γίνεται με τρία καμιόνια γερμανοτσολιάδων. Εκεί οι μάχες απλώνο- νται μέχρι την Παιδική Στέγη και το 3ο Τάγμα του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς διασπά τις δυνάμεις των ει- σβολέων. Το ένα φορτηγό φεύγει προς την Παλαιά Κοκκινιά μέσω της οδού Σμύρνης, το δεύτερο προς το Κουτσουκάρι, όπου εκεί το υποδέχονται οι ΕΛΑΣίτες με χειροβομβίδες κ το τρίτο φορ- τηγό γυρνάει στην Αθήνα.
Στην αναφορά του 6ου Ανεξάρτητου Συντάγματος του ΕΛΑΣ προς το Α’ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ, την ώρα του συλλαλητηρίου μαχητές του κάνουν έρανο στην περιοχή των Άσπρων Χωμάτων για να συγκεντρώσουν τρόφιμα για τα παιδιά. Εκεί προσπαθεί να τους συλλάβει ένας χωρο- φύλακας τον οποίο και σκοτώνουν μετά από ένοπλη συμπλοκή.
Μετά από αυτές τις επιτυχίες του ΕΛΑΣ, οι διορισμένες από τον Ι. Ράλλη τοπικές αρχές του Δή- μου, μένουν χωρίς στρατιωτική κάλυψη από τους κατακτητές και έτσι ο Δήμαρχος της πόλης Γρη- γόρης Χατζής παραιτείται.
Δευτ. 6 Μαρτίου 1944
Ο Πειραιάς κάνει πανεργατική απεργία συμπαράστασης προς τον λαό της Κοκκινιάς.
Η 6η του Μάρτη όμως δεν είναι ήσυχη για την Κοκκινιά. Δύο φορτηγά με ταγματασφαλίτες προ- σπαθούν να μπουν στην πόλη από το Γ’ Νεκροταφείο. Εκεί δίνεται μάχη όπου ο ΕΛΑΣ τους τρέ- πει σε φυγή προς τον ελαιώνα, δίπλα στο Νεκροταφείο.
Οι ταγματασφαλίτες αναδιοργανώνονται και ενισχύονται. Συνολικά 600 περίπου χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες με δέκα φορτηγά προχωρούν αργά από την Κυδωνιών.
Την πρώτη αντίσταση συναντούν από τις ταράτσες των εργατικών πολυκατοικιών, από την διμοι- ρία του Μιχάλη Ραφαηλάκη, ο οποίος διεξάγει μάχη καθυστερήσεως.
Στην συνέχεια, η διμοιρία του Θωμά Σεβίλια στην Παιδική Στέγη μπαίνει στην μάχη, μαζί με αυτή του “Μπαρμπα Γιώργου” [Γιώργος Κιστριάδης] που βρισκόταν λίγο πιο κάτω [ΕΥΔΑΠ].
Στην Παιδική Στέγη οι ταγματασφαλίτες, υπό την πίεση που δεχόντουσαν από τον ΕΛΑΣ, ανα- γκάζονται να σπάσουν την φάλαγγα των 10 φορτηγών στα δύο. Η μια φάλαγγα πάει στο Κουτσου- κάρι υπό συνεχή επίθεση της διμοιρίας του Κώστα Διαμαντή και του Νίκου Παπαδόπουλου με τελικό αποτέλεσμα την άτακτη φυγή τους προς πάσα κατεύθυνση.
Η δεύτερη φάλαγγα υποχωρεί προς τα Άσπρα Χώματα. Εκεί δέχεται την επίθεση της διμοιρίας του Θοδωρή Μπιζάνη και του Μιχάλη Ραφαηλάκη οι οποίοι έχουν έρθει από τις Εργατικές Πο- λυκατοικίες. Λίγο πιο κάτω είναι το 1ο Τάγμα του 5ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, που φύλαγε την πόλη από πιθανή επίθεση από την Λεύκα. Την ίδια στιγμή, κάποιοι ταγματασφαλίτες καταφέρ- νουν να κλειστούν στο Δημαρχείο που είναι στην συμβολή των οδών Κονδύλη και Κινικίου.
Εν τω μεταξύ, στο Κρατικό Νοσοκομείο Νικαίας [Σαπόρτα] έχει διακομιστεί ο νεκρός χωροφύ- λακας, από τις συμπλοκές της προηγούμενης ημέρας, εκεί βρίσκονται ήδη οι ταγματασφαλίτες οι οποίοι έξαλλοι συλλαμβάνουν το προσωπικό του νοσοκομείου. Με το προσωπικό λοιπόν σαν ασπίδα, προχωρούν στην οδό Θηβών προς τον Πειραιά όπου δέχονται επίθεση από 1ο Τάγμα του ΕΛΑΣ των Σ. Κύβελος και Ν. Χιωτάκη, οι οποίοι καταφέρνουν να ελευθερώσουν τους αιχμα- λώτους και να τραυματίσουν σοβαρά δύο ταγματασφαλίτες.
Ο Πειραιάς κάνει πανεργατική απεργία συμπαράστασης προς τον λαό της Κοκκινιάς.
Η 6η του Μάρτη όμως δεν είναι ήσυχη για την Κοκκινιά. Δύο φορτηγά με ταγματασφαλίτες προ- σπαθούν να μπουν στην πόλη από το Γ’ Νεκροταφείο. Εκεί δίνεται μάχη όπου ο ΕΛΑΣ τους τρέ- πει σε φυγή προς τον ελαιώνα, δίπλα στο Νεκροταφείο.
Οι ταγματασφαλίτες αναδιοργανώνονται και ενισχύονται. Συνολικά 600 περίπου χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες με δέκα φορτηγά προχωρούν αργά από την Κυδωνιών.
Την πρώτη αντίσταση συναντούν από τις ταράτσες των εργατικών πολυκατοικιών, από την διμοι- ρία του Μιχάλη Ραφαηλάκη, ο οποίος διεξάγει μάχη καθυστερήσεως.
Στην συνέχεια, η διμοιρία του Θωμά Σεβίλια στην Παιδική Στέγη μπαίνει στην μάχη, μαζί με αυτή του “Μπαρμπα Γιώργου” [Γιώργος Κιστριάδης] που βρισκόταν λίγο πιο κάτω [ΕΥΔΑΠ].
Στην Παιδική Στέγη οι ταγματασφαλίτες, υπό την πίεση που δεχόντουσαν από τον ΕΛΑΣ, ανα- γκάζονται να σπάσουν την φάλαγγα των 10 φορτηγών στα δύο. Η μια φάλαγγα πάει στο Κουτσου- κάρι υπό συνεχή επίθεση της διμοιρίας του Κώστα Διαμαντή και του Νίκου Παπαδόπουλου με τελικό αποτέλεσμα την άτακτη φυγή τους προς πάσα κατεύθυνση.
Η δεύτερη φάλαγγα υποχωρεί προς τα Άσπρα Χώματα. Εκεί δέχεται την επίθεση της διμοιρίας του Θοδωρή Μπιζάνη και του Μιχάλη Ραφαηλάκη οι οποίοι έχουν έρθει από τις Εργατικές Πο- λυκατοικίες. Λίγο πιο κάτω είναι το 1ο Τάγμα του 5ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, που φύλαγε την πόλη από πιθανή επίθεση από την Λεύκα. Την ίδια στιγμή, κάποιοι ταγματασφαλίτες καταφέρ- νουν να κλειστούν στο Δημαρχείο που είναι στην συμβολή των οδών Κονδύλη και Κινικίου.
Εν τω μεταξύ, στο Κρατικό Νοσοκομείο Νικαίας [Σαπόρτα] έχει διακομιστεί ο νεκρός χωροφύ- λακας, από τις συμπλοκές της προηγούμενης ημέρας, εκεί βρίσκονται ήδη οι ταγματασφαλίτες οι οποίοι έξαλλοι συλλαμβάνουν το προσωπικό του νοσοκομείου. Με το προσωπικό λοιπόν σαν ασπίδα, προχωρούν στην οδό Θηβών προς τον Πειραιά όπου δέχονται επίθεση από 1ο Τάγμα του ΕΛΑΣ των Σ. Κύβελος και Ν. Χιωτάκη, οι οποίοι καταφέρνουν να ελευθερώσουν τους αιχμα- λώτους και να τραυματίσουν σοβαρά δύο ταγματασφαλίτες.
Το βράδυ οι ΕΑΜίτες γεμίζουν την πόλη με συνθήματα , ενώ τα “χωνιά” ακούγονται σε κάθε γωνιά της Κοκκινιάς.
“Προσοχή! Προσοχή!
Σας μιλά το ΕΑΜ! Σας μιλά το ΕΑΜ!
Αδέλφια.
Η σημερινή ημέρα θα μείνει αξέχαστη για την Κοκκινιά μας.
Για όλη την Ελλάδα.
Θα μείνει αξέχαστη η 6 Μάρτη 1944.
Κοκκινιώτες, Κοκκινιώτησες,
Σήμερα οι κατακτητές και οι εθνοπροδότες πήραν ένα καλό μάθημα από το λαό της Κοκκινιάς και από τα παλικάρια μας τους ΕΛΑΣίτες!”.
“Προσοχή! Προσοχή!
Σας μιλά το ΕΑΜ! Σας μιλά το ΕΑΜ!
Αδέλφια.
Η σημερινή ημέρα θα μείνει αξέχαστη για την Κοκκινιά μας.
Για όλη την Ελλάδα.
Θα μείνει αξέχαστη η 6 Μάρτη 1944.
Κοκκινιώτες, Κοκκινιώτησες,
Σήμερα οι κατακτητές και οι εθνοπροδότες πήραν ένα καλό μάθημα από το λαό της Κοκκινιάς και από τα παλικάρια μας τους ΕΛΑΣίτες!”.
Τρ. 7 Μαρτίου 1944
Ο ΕΛΑΣ στην Κοκκινιά ήταν σε επιφυλακή μετά τα όσα συνέβησαν τις 3 προηγούμενες ημέρες, αναλαμβάνοντας την περιφρούρηση της πόλης. Η διάταξη των διμοιριών ήταν σε σχήμα “Λ”: από το Γ’ Νεκροταφείο έφταναν στο Κουτσουκάρι και την συνοικία “Γερμανικά” από την μία μεριά και από την άλλη ξεκινούσαν από το Γ’ Νεκροταφείο και έφταναν στις εργατικές πολυκατοικίες, την Παιδική Στέγη και τα Άσπρα Χώματα. Η κύρια δύναμη του ΕΛΑΣ είχε οχυρωθεί στο περι- βολάκι [Πλατεία Δαβάκη] με το 3ο Τάγμα του Γιάννη Πισσάνου. Στην πλατεία βρισκόταν η ιδι- ωτική κλινική του Χρυσοχέρη, στην ταράτσα της οποίας είχε στηθεί το οπλοπολυβόλο του ΕΛΑΣ και η διμοιρία του Κώστα Διαμαντή.
Ο ΕΛΑΣ στην Κοκκινιά ήταν σε επιφυλακή μετά τα όσα συνέβησαν τις 3 προηγούμενες ημέρες, αναλαμβάνοντας την περιφρούρηση της πόλης. Η διάταξη των διμοιριών ήταν σε σχήμα “Λ”: από το Γ’ Νεκροταφείο έφταναν στο Κουτσουκάρι και την συνοικία “Γερμανικά” από την μία μεριά και από την άλλη ξεκινούσαν από το Γ’ Νεκροταφείο και έφταναν στις εργατικές πολυκατοικίες, την Παιδική Στέγη και τα Άσπρα Χώματα. Η κύρια δύναμη του ΕΛΑΣ είχε οχυρωθεί στο περι- βολάκι [Πλατεία Δαβάκη] με το 3ο Τάγμα του Γιάννη Πισσάνου. Στην πλατεία βρισκόταν η ιδι- ωτική κλινική του Χρυσοχέρη, στην ταράτσα της οποίας είχε στηθεί το οπλοπολυβόλο του ΕΛΑΣ και η διμοιρία του Κώστα Διαμαντή.
Στις 5.00 παρατηρούνται κινήσεις των κατακτητών γύρω από την πόλη. Στις 5.45 περίπου 40 γερμανοτσολίαδες εντοπίζονται στην Θηβών στο ύψος της οδού Καραϊσκάκη. Στις 6.00 το πρωί, 4 φορτηγά με Ναζί καταλαμβάνουν θέση στην Πλατεία του Κουτσουκαρίου και δειλά-δειλά προ- σπαθούν να μπουν στην Κοκκινιά.
Στις 6.05 ακούγεται η σάλπιγγα του ΕΛΑΣ από το Περιβολάκι που σημαίνει την γενική επίθεση. Σε κάθε στενό της Κοκκινιάς γύρω από το Περιβολάκι οι μάχες είναι σφοδρές, σώμα με σώμα, για κάθε τετραγωνικό μέτρο, οι θέσεις αλλάζουν διαρκώς χέρια με διαρκείς επιθέσεις και αντεπι- θέσεις.
Ο ΕΛΑΣ αρχίζει να υποχωρεί λόγω ελλείψεως πυρομαχικών. Από την μεριά του Δημαρχείου γερ- μανοτσολιάδες μπαίνουν στην πόλη. Εκεί τους αντιμετωπίζει το 3ο Τάγμα του ΕΛΑΣ με ένα οπλο- πολυβόλο και πέντε χειροβομβίδες που ρίχνει ο Στέλιος Καρδάρας [ένα παιδόπουλο 18 χρονών που αργότερα εκτελέστηκε από τους Ταγματασφαλίτες, προς τιμή του οποίου ο ρεμπέτης Μι- χάλης Γενίτσαρης έγραψε το τραγούδι “Στέλιος Καλδάρας” και το τραγούδησε λίγους μήνες μετά, σε εκδήλωση του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς στην πλατεία του Αγίου Νικολάου προς τιμή του].
Οι ταγματασφαλίτες υποχωρούν, πίσω από το κινηματογράφο ΟΡΦΕΑΣ όπου σκοτώνεται ο τα- γματάρχης των Γερμανοτσολιάδων Λαζάρου, 3 χωροφύλακες και 8 γερμανοτσολιάδες, ενώ οι δο- σίλογοι έχουν περίπου 20 τραυματίες. Τα λάφυρα του ΕΛΑΣ είναι μια μοτοσικλέτα, ένα πολυβό- λο, ατομικός οπλισμός και πυρομαχικά.
Στις 6.05 ακούγεται η σάλπιγγα του ΕΛΑΣ από το Περιβολάκι που σημαίνει την γενική επίθεση. Σε κάθε στενό της Κοκκινιάς γύρω από το Περιβολάκι οι μάχες είναι σφοδρές, σώμα με σώμα, για κάθε τετραγωνικό μέτρο, οι θέσεις αλλάζουν διαρκώς χέρια με διαρκείς επιθέσεις και αντεπι- θέσεις.
Ο ΕΛΑΣ αρχίζει να υποχωρεί λόγω ελλείψεως πυρομαχικών. Από την μεριά του Δημαρχείου γερ- μανοτσολιάδες μπαίνουν στην πόλη. Εκεί τους αντιμετωπίζει το 3ο Τάγμα του ΕΛΑΣ με ένα οπλο- πολυβόλο και πέντε χειροβομβίδες που ρίχνει ο Στέλιος Καρδάρας [ένα παιδόπουλο 18 χρονών που αργότερα εκτελέστηκε από τους Ταγματασφαλίτες, προς τιμή του οποίου ο ρεμπέτης Μι- χάλης Γενίτσαρης έγραψε το τραγούδι “Στέλιος Καλδάρας” και το τραγούδησε λίγους μήνες μετά, σε εκδήλωση του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς στην πλατεία του Αγίου Νικολάου προς τιμή του].
Οι ταγματασφαλίτες υποχωρούν, πίσω από το κινηματογράφο ΟΡΦΕΑΣ όπου σκοτώνεται ο τα- γματάρχης των Γερμανοτσολιάδων Λαζάρου, 3 χωροφύλακες και 8 γερμανοτσολιάδες, ενώ οι δο- σίλογοι έχουν περίπου 20 τραυματίες. Τα λάφυρα του ΕΛΑΣ είναι μια μοτοσικλέτα, ένα πολυβό- λο, ατομικός οπλισμός και πυρομαχικά.
Το 2ο Τάγμα φυλάει την οδό Καραϊσκάκη, αλλά λόγω ελλείψεων σε πυρομαχικά στις 10.30 υποχωρεί. Μέχρι τις 11.00 η αντίσταση του ΕΛΑΣ έχει καμφθεί. Οι Γερμανοί έχουν καταλάβει το Περιβολάκι και 15 από αυτούς προσπαθούν να μπουν στην οδό Καραϊσκάκη, οπλισμένοι με όλμους και πολυβόλα. Εκεί τους απωθεί το 2ο Τάγμα [ο ΕΛΑΣ από εδώ και εμπρός πυροβολεί επιλεκτικά και μόνο όταν είναι απαραίτητο].
Την ίδια ώρα αποφασίζεται επίθεση με όσα πυρομαχικά έχουν απομείνει -έστω και με πέτρες- με στόχο την κατάληψη της πλατείας στο Περιβολάκι. Η διμοιρία του Θοδωρή Μπιζάνη μαζί με τον Στέλιο Καλδάρα επιτίθεται από την οδό Καραϊσκάκη, η διμοιρία του Μιχάλη Ραφαηλάκη από την οδό Κονδύλη, η διμοιρία του “μπάρμπα Γιώργου” από το γήπεδο και η διμοιρία του Θωμά Σεβί- λια, από την Κυδωνιών, από την μεριά της οδού Λαοδικείας.
Οι Γερμανοί έχουν εγκατασταθεί στο κτίριο της οδού Λαμψάκου με όλμους και βάλουν στους Κοκκινιώτες. Η αντεπίθεση κράτησε μέχρι τις 13.30. Οι Γερμανοί παρά την υπεροπλία τους αιφνιδιάζονται, αφήνοντας τις θέσεις τους και υποχωρώντας προς τον Αϊ Γεώργη του Κορυδαλ- λού και τον Αϊ Γιώργη της κοκκινιάς. Εκεί οχυρώνονται στο σχολείο που είναι μεταξύ της οδού Γρεβενών και Ραιδεστού.
Τα πυρομαχικά του ΕΛΑΣ έχουν εξαντληθεί, ενώ ο ανεφοδιασμός από τις γύρω περιοχές είναι α- δύνατος διότι η Κοκκινιά έχει περικυκλωθεί από ισχυρές Γερμανικές δυνάμεις.
Στις μάχες της 7ης Μαρτίου σκοτώθηκε και ο λοχαγός του ΕΛΑΣ Γιώργος Βογιατζής και το πτώ- μα του το κρεμάσανε οι ταγματασφαλίτες σε ένα δένδρο στην συμβολή των οδών Ιωνίας και Κα- σταμονής.
Την ίδια ώρα αποφασίζεται επίθεση με όσα πυρομαχικά έχουν απομείνει -έστω και με πέτρες- με στόχο την κατάληψη της πλατείας στο Περιβολάκι. Η διμοιρία του Θοδωρή Μπιζάνη μαζί με τον Στέλιο Καλδάρα επιτίθεται από την οδό Καραϊσκάκη, η διμοιρία του Μιχάλη Ραφαηλάκη από την οδό Κονδύλη, η διμοιρία του “μπάρμπα Γιώργου” από το γήπεδο και η διμοιρία του Θωμά Σεβί- λια, από την Κυδωνιών, από την μεριά της οδού Λαοδικείας.
Οι Γερμανοί έχουν εγκατασταθεί στο κτίριο της οδού Λαμψάκου με όλμους και βάλουν στους Κοκκινιώτες. Η αντεπίθεση κράτησε μέχρι τις 13.30. Οι Γερμανοί παρά την υπεροπλία τους αιφνιδιάζονται, αφήνοντας τις θέσεις τους και υποχωρώντας προς τον Αϊ Γεώργη του Κορυδαλ- λού και τον Αϊ Γιώργη της κοκκινιάς. Εκεί οχυρώνονται στο σχολείο που είναι μεταξύ της οδού Γρεβενών και Ραιδεστού.
Τα πυρομαχικά του ΕΛΑΣ έχουν εξαντληθεί, ενώ ο ανεφοδιασμός από τις γύρω περιοχές είναι α- δύνατος διότι η Κοκκινιά έχει περικυκλωθεί από ισχυρές Γερμανικές δυνάμεις.
Στις μάχες της 7ης Μαρτίου σκοτώθηκε και ο λοχαγός του ΕΛΑΣ Γιώργος Βογιατζής και το πτώ- μα του το κρεμάσανε οι ταγματασφαλίτες σε ένα δένδρο στην συμβολή των οδών Ιωνίας και Κα- σταμονής.
Η σχετική έκθεση του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ αναφέρει ότι οι εισβολείς είχαν 34 νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες, ενώ οι απώλειες του ΕΛΑΣ ήταν 8 παλικάρια με 20 τραυμα- τίες. Η ίδια έκθεση αναφέρει ότι ο οπλισμός που διέθετε ο ΕΛΑΣ και με τον οποίο αντιστάθηκε στις μάχες, ήταν 42 περίστροφα, 1 οπλοπολυβόλο με 1300 σφαίρες, 1 πολιβόλο Τομσον με 50 φυσίγγια και 50 χειροβομβίδες.
.
ο “Στέλιος Καρδάρας” του Μιχάλη ΓενίτσαρηΠενθοφορεί η Αγια Σοφιά, Παλιά και Νέα Κοκκινιά
Κλάψε κι εσύ τωρα ντουνιά, πιάσαν το Στέλιο τα σκυλιά.
Κλάψε κι εσύ τωρα ντουνιά, πιάσαν το Στέλιο τα σκυλιά.
Τον πιάσαν γερμανόφιλοι και ταγματασφαλίτες
Τον Στέλιο τον Καρδάρα μας, στο Ρέντη οι αλήτες.
Τον Στέλιο τον Καρδάρα μας, στο Ρέντη οι αλήτες.
Δεμένο τον επήγανε μπρος στον Αγιο Διονύση
Δέκα ντουφέκια του ριχναν ώσπου να ξεψυχήσει.
Δέκα ντουφέκια του ριχναν ώσπου να ξεψυχήσει.
Κι άδικα τον σκοτώσανε λες κι ήτανε κατάρα
Γιατ’ ήταν στην αντίσταση, τον Στέλιο τον Καρδάρα.
Γιατ’ ήταν στην αντίσταση, τον Στέλιο τον Καρδάρα.
Θεέ μου αν προλάβαινες, να ‘κανες άλλη κρίση
Που ‘χε μανούλα κι αδερφές και έπρεπε να ζήσει.
Που ‘χε μανούλα κι αδερφές και έπρεπε να ζήσει.
.
Τετ. 8 Μαρτίου 1944
Όλοι τη νύχτα οι Ναζί και οι ντόπιοι συνεργάτες τους είναι ταμπουρωμένοι στο σχολείο κάνοντας μικρές επιδρομές τρομοκρατώντας και συλλαμβάνοντας και ψάχνοντας για μαχητές του ΕΛΑΣ κ μέλη του ΕΑΜ.
Από νωρίς το πρωί μέσα στο σχολείο, ο Ι. Πλυντζανόπουλος φορώντας στολή έλληνα αξιωματι- κού, διαλέγει ποιοι από τους αιχμαλώτους θα μεταφερθούν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.
Το ίδιο πρωί οι ταγματασφαλίτες εκτελούν στην πλατεία Αγ. Αποστόλων τους συλληφθέντες από τις 5 Μάρτη, υπαστυνόμο Ν. Σαββαϊδη, τον δάσκαλό Γ. Βενέτο, τον Δ. Τσακανίκα και τον Τσακά- ρα.
Αργά το απόγευμα Ναζί και ταγματασφαλίτες αποχωρούν από την Κοκκινιά και δεν ξαναπατούν οργανωμένα το πόδι τους μέχρι τις 17 Αυγούστου 1944.
Όλοι τη νύχτα οι Ναζί και οι ντόπιοι συνεργάτες τους είναι ταμπουρωμένοι στο σχολείο κάνοντας μικρές επιδρομές τρομοκρατώντας και συλλαμβάνοντας και ψάχνοντας για μαχητές του ΕΛΑΣ κ μέλη του ΕΑΜ.
Από νωρίς το πρωί μέσα στο σχολείο, ο Ι. Πλυντζανόπουλος φορώντας στολή έλληνα αξιωματι- κού, διαλέγει ποιοι από τους αιχμαλώτους θα μεταφερθούν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.
Το ίδιο πρωί οι ταγματασφαλίτες εκτελούν στην πλατεία Αγ. Αποστόλων τους συλληφθέντες από τις 5 Μάρτη, υπαστυνόμο Ν. Σαββαϊδη, τον δάσκαλό Γ. Βενέτο, τον Δ. Τσακανίκα και τον Τσακά- ρα.
Αργά το απόγευμα Ναζί και ταγματασφαλίτες αποχωρούν από την Κοκκινιά και δεν ξαναπατούν οργανωμένα το πόδι τους μέχρι τις 17 Αυγούστου 1944.
Τα κείμενα και οι φωτογραφίες αυτού του άρθρου επιλέχθηκαν από το βιβλίο Χρονικό Μνήμης “Το Μπλόκο της Κοκκινιάς”, έκ- δοσης του 2004 από τον δήμο Νίκαιας.Το ιδιαίτερου ενδιαφέροντος αυτό βιβλίο, με τις πολύτιμες φωτο- γραφίες και τα κείμενα, δυστυχώς έχει εξαντληθεί. Σύμφωνα με ό- σα μας είχε πει ο πρώην Αντιδήμαρχος Παιδείας κος Αγγελινιάδης, ο δήμος Νίκαιας σκεφτόταν να το επανεκδώσει αλλά δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα για την παραχώρησή τους αυτή το γρα- φείο τύπου του δήμου Νίκαιας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου