ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΚΟΤΣΑΚΑ, ΠΡΩΗΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

Η συντηρητική μετατόπιση του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν στιγμιαία
*Ναι στη συμπόρευση με την αριστερά, αλλά με όρους του αύριο και όχι του χθες

Ο πρώην βουλευτής και υπουργός Αιγαίου επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, Αντώνης Κοτσακάς, πριν λίγες ημέρες με δήλωσή του ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το Εθνικό Συμβούλιο του κόμματος, δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι παραμένει ανένταχτος. Στη συνέντευξή του στην “Εποχή” αναφέρει ότι το ΠΑΣΟΚ αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ και όχι ο ίδιος. Εκτιμά ότι η συντηρητική μετατόπιση του ΠΑΣΟΚ δημιουργεί πολιτικό κενό που πρέπει να καλυφθεί, ενώ εκτενής είναι η αναφορά του στις δυνάμεις της αριστεράς. Πιστεύει ότι πολύ σύντομα η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές και ότι η συζήτηση περί συναίνεσης του προηγούμενου διαστήματος ήταν προετοιμαστική. 
Τη συνέντευξη πήρε
ο Πάνος Λάμπρου

Τελικά αποχωρήσατε από το ΠΑΣΟΚ ή απλώς παραιτηθήκατε από το Εθνικό Συμβούλιο; 

Η δήλωσή μου είναι σαφής: παραιτούμαι από μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και παραμένω, ως ανένταχτος, στον ιδεολογικό μου χώρο.

Άρα έχετε αποχωρήσει από το ΠΑΣΟΚ.
Δεν έχω αποχωρήσει εγώ, το ΠΑΣΟΚ αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ.
 
Που σημαίνει;
Ότι έχει υπάρξει μια συντηρητική μετατόπιση. Δεν ήταν, βέβαια, στιγμιαία. Η μετατόπιση αυτή ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του 90 σε όλα τα επίπεδα: στο πολιτικό, στο ιδεολογικό, στο προγραμματικό, στο οργανωτικό.    

Και γιατί επιλέξατε αυτή την περίοδο και όχι τη δεκαετία του 90, που άρχισε όπως λέτε η μετατόπιση;

Πίστευα ότι εγώ, η κοινωνική αριστερά, πολλοί σύντροφοί μου ότι έπρεπε να λειτουργήσουμε ως αντίβαρο στη συντηρητική μετατόπιση. Απεδείχθη στην πράξη, όμως, ότι δεν μπορούσε να υλοποιηθεί.
Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία

Με όσα στελέχη, έχω συζητήσει, που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, τους θέτω τος εξής ερώτημα: γιατί δεν έχει προκύψει ένας αντίστοιχος Λαφοντέν, ή ένας Μελανσό; Γιατί με λίγα λόγια δεν είχε υπάρξει όλα τα προηγούμενα χρόνια μια υπολογίσιμη αριστερή τάση εντός του κόμματος;

Στη Γερμανία αστικοδημοκρατική ολοκλήρωση έγινε τη δεκαετία του ΄50. Στην Ελλάδα αστικοδημοκρατική ολοκλήρωση άρχισε να γίνεται μετά την πτώση της δικτατορίας. Το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε με καθυστέρηση 15 χρόνων τη συντηρητική μετατόπιση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία σε συνθήκες διπολισμού, είχε κατακτήσεις για την εργατική τάξη και αυτό πρέπει να της το αναγνωρίσουμε. Το επίπεδο ζωής στην Ευρώπη ήταν το υψηλότερο στον κόσμο. Όταν ο ένας πόλος κατέρρευσε και μείναμε σε συνθήκες μονοπολισμού η παγκόσμια οικονομική ελίτ επέλεξε να πάρει πίσω τις κατακτήσεις που είχε αναγκαστεί να παραχωρήσει. Η επιλογή της σοσιαλδημοκρατίας να γίνει συστημική δύναμη έγινε και στην Ελλάδα με καθυστέρηση.

Και να υιοθετήσει απολύτως τη νεοφιλελεύθερη συνταγή.
Ναι, σήμερα, όμως, η συντηρητική μετατόπιση του ΠΑΣΟΚ έχει αφήσει κενό στα αριστερά του. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, που δεν έχουν πολιτική έκφραση. Τα κόμματα της άλλης αριστεράς, δείχνουν αδυναμία να πείσουν και συνεπώς να εκφράσουν αυτόν τον κόσμο. Δεν έχουν να παρουσιάσουν μια ουσιαστική εναλλακτική και οραματική πρόταση. Το κενό αυτό, λοιπόν, οδηγεί σε συντηρητικοποίηση και ένα σημαντικό τμήμα πολιτών στα άκρα του πολιτικού φάσματος. Και αυτό είναι επικίνδυνο.   

Αναφέρεσαι στο φαινόμενο της άκρας δεξιάς;
Ναι ή για απολίτικες καταστάσεις δήθεν ριζοσπαστισμού. Υπάρχει πολιτικό και ιδεολογικό κενό συνολικά. Δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και ο άυλος καπιταλισμός βρίσκονται σε κρίση. Συνάμα, όμως, η παγκόσμια αριστερά σε όλες τις εκφάνσεις της βρίσκεται σε αμηχανία.
Το ΠΑΣΟΚ, η άλλη αριστερά...
Για να έρθουμε στην Ελλάδα, υπάρχει σήμερα δυναμικό από το χώρο του ΠΑΣΟΚ που να είναι σε θέση να συγκροτήσει ένα νέο πολιτικό υποκείμενο;
Θεωρητικά θα μπορούσα να σου πως μεγάλες κουβέντες. Ότι οι δυνάμεις που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ θα συγκροτηθούν και θα συνεργαστούν με την άλλη αριστερά. Προσωπικά, όμως, περισσότερο με ανησυχεί το φαινόμενο της αμοιβαδοποίησης των δυνάμεων αυτής της αριστεράς. Κατακερματίζεται σαν την αμοιβάδα.

Πολιτικά, θεωρείς, όμως, ότι η συμπόρευση είναι αναγκαία;
Ναι, αλλά με όρους του αύριο και όχι του χθες. Να ξεκινήσει μια διεργασία από τα κάτω και όχι διαπραγματεύσεις κορυφής. Με στόχο να καλυφθεί το κενό που άφησε η συντηρητική μετατόπιση του ΠΑΣΟΚ. Η χώρα μας είναι μικρή. Όαση μέσα σε μια έρημο δεν μπορεί να υπάρξει. Πρέπει να αναζητήσουμε ερείσματα και συμμαχίες σε ευρύτερους χώρους. Εννοώ στα κινήματα αμφισβήτησης, στα αριστερά, στα προοδευτικά κινήματα, που διαμορφώνονται στον ευρωπαϊκό χώρο. Πρέπει να διαμορφωθεί μια νέα ευρωπαϊκή κυβερνητική αριστερά.

Γιατί κάνεις αυτόν τον διαχωρισμό;

Γιατί μια αριστερά που περιορίζεται σε οριακά ποσοστά δεν αποτελεί κίνδυνο για το σύστημα.

Ναι, αλλά η “κυβερνητική”, το μόνο που κατάφερε ήταν να ενσωματωθεί στην κυρίαρχη ιδεολογία. Υποτίμησε τα κινήματα, τη διαμαρτυρία και την ίδια την κοινωνία.
Δεν διαφωνώ, αλλά να πούμε ότι το ιστορικό ισοζύγιο του ΠΑΣΟΚ ήταν θετικό. Δεν είμαι οπαδός της γραμμικής αντίληψης που λέει ότι τα όποια βήματα έγιναν θα γίνονταν έτσι κι αλλιώς. Δεν θα γίνονταν. Το ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ΄80 προσέφερε.
Για τα σενάρια συναίνεσης
Σε προβληματίζει ότι το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα πέρασε ουσιαστικά ομόφωνα από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, με εξαίρεση τον Π. Κουρουμπλή;
Όταν μπαίνουν διλήμματα “ή παίρνουμε τη δόση ή χρεοκοπούμε” δεν είναι εύκολο σε ένα βουλευτή να πάρει την ευθύνη να ρίξει την  κυβέρνηση. Προφανώς και με προβληματίζει. Θα έπρεπε να έχουμε μια άλλη θεώρηση. Αν επιχειρήσουμε με λογική λογιστηρίου να αντιμετωπίσουμε το χρέος, θα κάνουμε μεγάλο λάθος. Χρειάζονται άλλες κινήσεις και όχι μονοσήμαντη εξάρτηση από τη Δύση, από τον ατλαντισμό...

Πέρασε το “μεσοπρόθεσμο”. Τι γίνεται από εδώ και μπρος;
Νομίζω ότι μπαίνουμε σε ένα κύκλο που το χρέος θα διευρύνεται. Κάποια στιγμή η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές...

Εκτιμάς ότι η κυβέρνηση δεν θα αντέξει για πολύ;
Νομίζω ότι θα πάμε σε εκλογές σχετικά σύντομα. Και όλη αυτή η συζήτηση για συναίνεση ήταν προετοιμαστική  για να επιτευχθεί μετά τις εκλογές. Πάμε για το πείραμα της Γερμανίας των προηγούμενων ετών με την κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών – Χριστιανοδημοκρατών. Συνειδητά επιχείρησαν να διαμορφώσουν αυτό το κλίμα, ώστε να ωριμάζει η ιδέα και να προετοιμάζεται ο λαός για μια τέτοια εκδοχή.
Η μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ
Τι γίνεται μέσα στο ΠΑΣΟΚ; Σε επίπεδο βάσης εννοώ; Καταρχήν υπάρχουν οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ που συνεδριάζουν, που λειτουργούν;
Το ΠΑΣΟΚ έχει υποστεί μετάλλαξη. Είναι άλλο πράγμα η μετεξέλιξη και η προσαρμογή στις νέες συνθήκες και άλλο η μετάλλαξη. Βέβαια, υπάρχουν ακόμα δυνάμεις που είναι υγιείς, προοδευτικά προσανατολισμένες, οι οποίες ασφυκτιούν και βρίσκονται σε αμηχανία.

Προβληματίζονται ακόμα; Βλέπουμε, για παράδειγμα, τις αφίσες της Αριστερής Πρωτοβουλίας με το πρόσωπο του Α. Παπανδρέου. Θεωρεί αυτή η ομάδα ότι υπάρχει περιθώριο ύπαρξης άλλης πολιτικής από το σημερινό ΠΑΣΟΚ;
Θα σου έλεγα, με την  πρώτη ευκαιρία να πάρεις συνέντευξη από τον φίλο μου τον Παναγιωτακόπουλο και να του υποβάλεις το ερώτημα. Να επαναλάβω αυτό που σου είπα προηγουμένως. Ο καπιταλισμός είναι σε κρίση και η αριστερά βρίσκεται σε αμηχανία. Πρέπει όλοι να ψαχτούμε. Και οι ηγεσίες των κομμάτων της αριστεράς. 

Θεωρείς ότι για έναν αριστερό πολίτη, μπορεί να υπάρξει σύγκριση ανάμεσα σε ένα κόμμα που ακολουθεί μια σκληρή ταξικά πολιτική και σε μια αριστερά, έστω, με τις αδυναμίες, τα λάθη ή και τις παθογένειές της;
Όχι, αλλά είναι εύκολο να οδηγηθεί στην ιδιώτευση. Σκέψου μόνο πόσοι -εκατοντάδες χιλιάδες- συμπολίτες μας από το ΄74 και δώθε, έχουν περάσει από το ΚΚΕ, το ΚΚΕ Εσωτερικού, τον Συνασπισμό, το ΠΑΣΟΚ... Αυτός ο κόσμος σήμερα είναι μια πραγματική κοινωνική αριστερά, αλλά δεν βρίσκουν πολιτική έκφραση. Αυτό είναι το πρόβλημα. Χρειαζόμαστε μια πολιτική πλατφόρμα που θα ενοποιεί, θα εμπνέει όλο αυτόν τον κόσμο.

Η αντίθεση στο νεοφιλελευθερισμό είναι ένα ενοποιητικό στοιχείο, είναι ένα θεμέλιο;
Βεβαίως, αλλά δεν φτάνει. Χρειάζεται και θετική, εναλλακτική πρόταση. Τα σημερινά κόμματα της αριστεράς τα βλέπω με συμπάθεια, προσβλέπω σε μια υγιή μετεξέλιξή τους, προσβλέπω μεσοπρόθεσμα και σε όρους συμπόρευσης και συνεργασίας.
epohi