Η σφαίρα που έπληξε θανάσιμα τον μαύρο ηγέτη Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το απόγευμα της 4ης Απριλίου 1968 στο μπαλκόνι του μοτέλ της Μέμφις του Τενεσί έφερε εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που προσδοκούσαν οι ανώνυμοι οι οποίοι όπλισαν το χέρι του δολοφόνου του, ενός κοινού κακοποιού του Τζέιμς Ερλ Ρέι. Ηθελαν να πνίξουν το κίνημα των μαύρων της Αμερικής το οποίο είχε πάρει διαστάσεις τη δεκαετία του ‘60, βγάζοντας από τη μέση τον άνθρωπο που είχε δώσει νέα δύναμη στον αγώνα τους και είχε επεκτείνει την πολιτική επιρροή του στον λευκό πληθυσμό, με συνθήματα εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ και υπέρ κοινωνικών μέτρων. Η δολοφονία του όχι μόνο δεν ανέκοψε τη δραστηριότητα των μαύρων για ίσα δικαιώματα με τους λευκούς συμπολίτες τους αλλά αντιθέτως προκάλεσε έκρηξη πρωτόφαντης αγωνιστικότητας του έγχρωμου πληθυσμού της Αμερικής, διεύρυνε το αγωνιστικό μέτωπό του και τελικά, σε λιγότερο διάστημα από δέκα χρόνια, ακύρωσε νόμους και ρατσιστικούς θεσμούς που είχαν κατεβάσει τον έγχρωμο πληθυσμό της Αμερικής στο επίπεδο του «πολίτη δίχως δικαιώματα».
Ηταν χαρισματική μορφή ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και θαυμάσιος ρήτορας. Γιος κληρικού, γεννημένος στην Ατλάντα της Γεωργίας τον Ιανουάριο του 1929, ακολούθησε τον εκκλησιαστικό δρόμο – τον μόνο που σχετικά ανενόχλητα μπορούσε να ακολουθήσει ένας μαύρος νέος στην καρδιά των ρατσιστικών Πολιτειών, αν και αργότερα πήγε στο πανεπιστήμιο και πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Το 1953, μόλις 24 ετών, ανέλαβε πάστωρ στην εκκλησία των Βαπτιστών του Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, μιας πόλης που έμελλε να σημαδέψει τη ζωή του. Την 1η Δεκεμβρίου του 1955 μια μαύρη γυναίκα, η Ρόζα Παρκς, συνελήφθη εντός λεωφορείου επειδή αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε λευκό άνδρα, όπως απαιτούσε ο διαβόητος Νόμος Τζιμ Κρόου που προέβλεπε ποινή ως και 10 ετών φυλάκιση για «παράβαση ανθρωπίνων και θεϊκών αρχών». Η αντίδραση του μαύρου πληθυσμού υπήρξε έντονη. Η κατάσταση έλαβε νέες διαστάσεις όταν τρεις μήνες αργότερα συνελήφθη για τον ίδιο λόγο η 15χρονη μαθήτρια Κλοντέτ Κάλβιν. Οι μαύροι αποφάσισαν – και σε αυτό πρωτοστάτησε ο Κινγκ – να κηρύξουν μποϊκοτάζ στις συγκοινωνίες. Ηταν το πρώτο μαζικό κίνημα οργανωμένης διαμαρτυρίας στην Αλαμπάμα το οποίο έμεινε στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ ως «μποϊκοτάζ λεωφορείων της Αλαμπάμα». Διήρκεσε 381 ημέρες και έληξε με θρίαμβο. Το Ανώτατο Δικαστήριο, στο οποίο είχαν προσφύγει οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων της Νέας Υόρκης και της Μινεσότα, με μια ιστορικής σημασίας απόφαση έκρινε αντισυνταγματικά τα μέτρα απαγόρευσης των μαύρων στα μέσα συγκοινωνίας. Ηταν η αρχή.......
Η επιτυχία της εκδήλωσης και οι δηλώσεις συμπαράστασης που άρχισαν να καταφθάνουν στο Μοντγκόμερι παρακίνησαν τον Κινγκ να ιδρύσει το 1957 συντονιστική επιτροπή αγώνων (των μαύρων), ονόματι «Διάσκεψη της Νότιας Χριστιανικής Ηγεσίας» (ACLC) η οποία έμελλε να γίνει το κύτταρο ανάπτυξης του «απελευθερωτικού κινήματος» των μαύρων και ο οδηγός των εκτός και εντός Κογκρέσου αγώνων τους. Στόχος του Κινγκ ήταν να δημιουργήσει μια «ηθική Αρχή» με βάση τις εκκλησίες και να οδηγήσει τους (μαύρους) πιστούς σε έναν «ήρεμο χωρίς βιαιότητες αγώνα για μεταρρυθμίσεις στα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα». Η φιλοσοφία του, σε αντίθεση με άλλες ομάδες εγχρώμων που αγωνίζονταν για τα ίδια δικαιώματα (Μαύροι Πάνθηρες, Αδελφότητα Αγωνιστών, Χ-Φαρακάντ κ.ά.) είχε ως πρότυπο την τακτική της μη βίας του Μαχάτμα Γκάντι, της Ινδίας, γι’ αυτό και επισκέφθηκε την οικογένειά του το 1959 – ένα ταξίδι που τον επηρέασε σε μεγάλο βαθμό. Αυτή η τακτική της «ανοχής της βίας με μη βία» προκάλεσε σοβαρό ρήγμα στο παναμερικανικό κίνημα των μαύρων.
Η δραστηριότητα του Κινγκ κέντρισε την προσοχή του αρχηγού του FBI Εντγκαρ Χούβερ. Με γραπτή εντολή του υπουργού Δικαιοσύνης Ρόμπερτ Κένεντι έδωσε διαταγή «να παρακολουθείται επί τακτικής βάσεως» ο Κινγκ καθ’ ότι στην οργάνωσή του «υπάρχει σε εξέλιξη διείσδυση κομμουνιστικών στοιχείων» και «να αποτραπεί η ανάδειξή του σε πολιτική μορφή». Πολλά χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε ότι είχε αναληφθεί ολόκληρη επιχείρηση συκοφάντησης και τρομοκράτησης του μαύρου ηγέτη και ότι «σε τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις» πυρπόλησης εκκλησιών στις οποίες θα έκανε κήρυγμα οι δράστες ήταν «πρόσωπα (…) της άμεσης επιρροής» της ομοσπονδιακής αστυνομίας. Αυτά δεν τον επτόησαν, κάθε άλλο μάλιστα. Καθώς το πολιτικό κήρυγμά του – συνήθως στις εκκλησίες – συγκέντρωνε όλο και μεγαλύτερο ακροατήριο, ο Κινγκ τέθηκε επικεφαλής σε πορείες για να δοθεί το εκλογικό δικαίωμα στους μαύρους να έχουν την ίδια αμοιβή εργασίας με τους λευκούς και να διασφαλιστεί το «δικαίωμα (των μαύρων) να έχουν δικαιώματα». Τα περισσότερα από αυτά τα δικαιώματα έγιναν νόμοι, με αποκορύφωμα την έγκριση της Πράξης για τα Πολιτικά Δικαιώματα το 1964 και της Πράξης Εκλογικού Δικαιώματος το 1965.
Αλλά η μεγαλύτερη προβολή, εκείνο που καθιέρωσε τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ως ηγέτη στο παναμερικανικό κίνημα των μαύρων ήταν η ιστορική πορεία στην Ουάσιγκτον, στις 23 Αυγούστου του 1963. Επικεφαλής έξι αντιρατσιστικών οργανώσεων που συγκρότησαν στρατιά 250.000 ανδρών και γυναικών μαύρων αλλά και αρκετών χιλιάδων λευκών, η μεγαλύτερη στην ιστορία της Ουάσιγκτον δημόσια εκδήλωση κατέκλυσε τον απέραντο χώρο μπροστά από το Μνημείο του Λίνκολν, προβάλλοντας το αίτημα για κατάργηση κάθε ρατσιστικού μέτρου και κοινωνική απελευθέρωση των εγχρώμων, για δικαίωμα των μαύρων μαθητών να πηγαίνουν σε δημόσια σχολεία, για κατώτερο μεροκάματο 2 δολαρίων, για αυτοδιοίκηση της κοινότητας της Ουάσιγκτον – η οποία τότε, έγχρωμη στην πλειονότητά της, βρισκόταν υπό τη διοίκηση προσώπου που διόριζε το Κογκρέσο κτλ. Η μεγάλη μαύρη προσωπικότητα του λυρικού πανθέου Μάριον Αντερσον ηλέκτρισε τα πλήθη, ψάλλοντας παραλλαγή του εθνικού ύμνου, και ο Μαρτιν Λούθερ Κινγκ εξεφώνησε τον περίφημο λόγο του «Εχω ένα όνειρο» (Ι have a dream), ο οποίος θεωρείται ισάξιος της ιστορικής ομιλίας του Αβραάμ Λίνκολν στο Γκέτισμποργκ. Ας σημειωθεί ότι ο τότε πρόεδρος Τζον Κένεντι ήταν αντίθετος στην πορεία, πιστεύοντας ότι αυτή θα υπονόμευε τη δική του πολιτική για (περιορισμένα) αντιρατσιστικά μέτρα, αλλά μετέβαλε γνώμη όταν διαπίστωσε τον όγκο του πλήθους. Εναν χρόνο αργότερα ο Κινγκ έλαβε το Βραβείο Νομπέλ για τους «αγώνες του υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Ηταν μόλις 35 ετών, ο νεότερος κάτοχος Βραβείου Νομπέλ.
Δεν περιορίστηκε όμως μόνο στα δικαιώματα των μαύρων ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Από το 1965 άρχισε να αμφισβητεί τον ρόλο των ΗΠΑ στο Βιετνάμ και στην ομιλία του σε εκκλησία της Νέας Υόρκης, στις 4 Απριλίου του 1967, ακριβώς έναν χρόνο πριν από τη δολοφονία του, κατήγγειλε ότι η Αμερική «βρίσκεται στο Βιετνάμ ως κατακτητής, για να μεταβάλει τη χώρα σε αποικία της», γεγονός που προκάλεσε την οργή του περιοδικού Time και της Washington Post. Ο βιογράφος του Taylor Branch υποστηρίζει ότι η στάση του απέναντι στον πόλεμο του Βιετνάμ «ίσως να μην όπλισε το χέρι του δολοφόνου, ασφαλώς όμως βοήθησε στο να πατήσει τη σκανδάλη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου