Συνέντευξη στην ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ (Εφημ.Ελευθεροτυπία)
«Θα φύγω, θα πάω να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι». Η Μαρία Μπέικου ήταν ακόμη ανήλικο κορίτσι όταν πήρε τη μεγάλη απόφαση, πλαστογραφώντας την υπογραφή των γονιών της, να φύγει με τον ΕΛΑΣ στο βουνό. Και να δώσει σκληρές μάχες, σαν παλικάρι.
Στη Λαμία, μετά την απελευθέρωση «Σημαδεύω και πυροβολώ. Φοβάμαι», θυμάται, σε ενεστώτα χρόνο σήμερα. Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού και αφού παρέδωσε κλαίγοντας το όπλο της στη Βάρκιζα, διαφεύγει με συναγωνιστές της στο... άγνωστο. Θα βρεθεί στην Τασκένδη.
Από εκεί, χάρη στην καθαρή κοριτσίστικη χροιά της φωνής της, που ακόμη σήμερα, στα 85 χρόνια της, παραμένει αναλλοίωτη -απόδειξη η παράσταση «Μάουζερ» του θεάτρου «Αττις», όπου πρωταγωνιστεί-, η Μπέικου θα γίνει η περίφημη φωνή τού «Εδώ Μόσχα». Είκοσι επτά χρόνια έζησε «χωρίς ιθαγένεια» στην ΕΣΣΔ. Ως την οριστική επιστροφή, το 1976.
Την πυκνή, ηρωική βιογραφία της, από την οποία «παρελαύνουν» ο Αρης Βελουχιώτης, ο Χαρίλαος Φλωράκης, ο Ταρκόφσκι και ο Σοστακόβιτς, η Μαρία Μπέικου κατάφερε να μετασχηματίσει σε ένα πολύτιμο εγχειρίδιο σύγχρονου ιστορικού αναστοχασμού. Τη γλαφυρή αυτοβιογραφία «Αφού με ρωτάτε, θα θυμηθώ» («Καστανιώτης»).
Στις ζωντανές σελίδες της παρακολουθούμε πώς το Μαράκι από την Ιστιαία Ευβοίας, που καταβρόχθιζε μαζί με τον αδελφό της όλα τα βιβλία, μια μανιώδης σινεφίλ -εξ ου και σπούδασε στη Μόσχα σινεμά μαζί με τον Ταρκόφσκι-, ξεχώρισε στα 18 ως καπετάνισσα στην ΧΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ. Και μετά την ήττα του ΔΣΕ κατέληξε στη Σοβιετική Ενωση, έως την παλιννόστησή της στην Ελλάδα ως σύγχρονη Ηλέκτρα. Αγκαλιά με τη στάχτη του συζύγου της, Γεωργούλα Μπέικου.
Χωρίς τη μαρτυρία της δεν θα ξέραμε, μεταξύ άλλων, ότι η «πολιτιστική κίνηση της Αθήνα ακόμη και σήμερα ωχριά μπροστά στο Καρπενήσι του καιρού εκείνου», ότι το φλερτ ήταν απαγορευμένο στον ΕΛΑΣ και ότι σε αγώνα σκοποβολής κέρδισε τον Χαρίλαο Φλωράκη, με το όπλο που του παρέδωσε στην Τασκένδη.
Ανοίγει την πόρτα, μικρόσωμη, χαμογελαστή, με αγκαλιάζει και με καλωσορίζει στον προσωπικό της χώρο. Ενα μουσείο σύγχρονης Ιστορίας, στην καρδιά της Κυψέλης, γεμάτο φωτογραφίες από τον ΕΛΑΣ, το Δημοκρατικό Στρατό, τα γυρίσματα της ταινίας τους με τον συμφοιτητή της Αντρέι Ταρκόφσκι, το αυθεντικό περιστέρι του Πικάσο, που αφιέρωσε ο Ισπανός στον σύζυγό της Γεωργούλα, το βιβλιάριό της με την αφιέρωση του Πολ Ελιάρ...
Γιατί, κυρία Μπέικου, αργήσατε τόσο πολύ να γράψετε την αυτοβιογραφία σας;
«Η επίγνωση ότι μπορούσε να αποφευχθεί ο αλληλοσπαραγμός, με έκανε να θέλω να τα ξεχάσω όλα. Αλλά τα είχαν συμφωνήσει ο Στάλιν με τον Τσόρτσιλ. Ο πατέρας μου μού το έλεγε: "Μαράκι μου, μην παιδεύεσαι. Είναι 'γωνία' το μαγαζί"».
Σε όλο το βιβλίο επιμένετε στη διάκριση ΕΛΑΣ-Δημοκρατικού Στρατού.
«Μα ο ΕΛΑΣ ήταν επίθεση. Το λέω και το βροντοφωνάζω. Είχαμε την καλύτερη Αντίσταση. Είμαι περήφανη. Ο Δημοκρατικός Στρατός ήταν άμυνα. Πιάσανε τον άνδρα μου, τον αδελφό μου κι εμένα κάθε μέρα με κυνηγούσαν. Αν με έπιαναν, θα με σκότωναν. Γι' αυτόν το λόγο ο Δημοκρατικός Στρατός ήταν μια απελπισμένη έξοδος. Δεν είχαμε άλλη επιλογή».
Ο Δημοκρατικός Στρατός δρούσε αποκλειστικά αμυνόμενος; Δεν πάλευε για την ανάληψη της εξουσίας;
«Είχαμε ιδεώδη. Αν ποτέ νικούσαμε θα τα εφαρμόζαμε για το καλό της χώρας».
Γράφετε «έπρεπε να γίνει αποδεκτό ότι η γυναίκα μπορεί να πολεμήσει. Και εφ' όσον μπορεί να πολεμήσει, καθιερώνεται η ισότητα». Η δράση των γυναικών στον ΕΛΑΣ και στον ΔΣΕ είναι από τις πρώτες έμπρακτες εκδηλώσεις του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα;
«Ναι. Στην αρχή ο Αρης δεν ήθελε να κρατάμε όπλο. Επειδή τα καταφέρναμε, είδαν πρώτη φορά ότι είμαστε ίσες με τους άνδρες. Ηταν η εποχή που στα χωριά η γυναίκα πήγαινε πεζή και ο άνδρας μπροστά της καβάλα».
Είχατε εξοικειωθεί με το πιστόλι;
«Ακόμα και με το Μάουζερ, που μου έδωσε ο Γεωργούλας».
Πιστεύετε ότι σήμερα, με την κρίση, ζούμε ένα νέο πόλεμο;
«Ζούμε μια κατάρρευση του συστήματος, γενικότερα. Κι ενώ την τελευταία 50ετία μάς κυβερνούν οι ίδιες οικογένειες, μένουμε απαθείς».
Θα έπρεπε να κάνουμε επανάσταση;
«Η επανάσταση χρειάζεται άλλους παράγοντες για να γίνει».
Δεν είναι αρκετή η οικονομική χούντα που ζούμε;
«Οι απεργίες είναι μια μορφή αντίστασης, γιατί χούντα ζούμε. Αλλά όταν δεν έχεις να ζήσεις, υποχωρείς. Με τρεις απεργίες δεν τα βγάζουμε πέρα. Αν είχα δυνάμεις θα ξεσήκωνα κατ' αρχάς τη γειτονιά. Αλλά είμαι 85 χρόνων!».
Ακόμη πιστεύετε ότι ο μαρξισμός είναι το μέλλον της ανθρωπότητας;
«Παραμένω μαρξίστρια. Οι νέοι θα βρουν τη διέξοδο αν σκύψουν στο Μαρξ».
* Η Μαρία Μπέικου πρωταγωνιστεί μαζί με τον Θ. Τερζόπουλο στην παράσταση «Μάουζερ» του Χ. Μίλερ, που παρουσιάζεται στο «Αττις».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου