Κάψα και Δημοκρατία

Η φθορά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας δεν οφειλόταν μόνο στα καθεστώτα του ναζισμού, του φασισμού και του σταλινισμού, υποστήριζε ο Όττο Κιρκχάιμερ, ιδρυτής του «πανσυλλεκτικού κόμματος» και μαθητής των μεγάλων δασκάλων της Σχολής της Φρανκφούρτης. Οφειλόταν και στην προϊούσα έκλειψη του πολιτικού ανταγωνισμού και της αντιπολίτευσης στη βάση αρχών. Η κατοπινή δημιουργία του κόμματος και κράτους καρτέλ όπου τα κόμματα αποκόπτονται από τα κοινωνικά τους στηρίγματα και συγχωνεύονται με το κράτος ήταν κατά κάποιο τρόπο συνέπεια αυτής έκλειψης. Η Πολιτική υποβιβάστηκε σε μια απλή «κρατική διαχείριση» από επαγγελματίες πολιτικούς που καταχρώνται τα νόμιμα μέσα για τις δικές τους πολιτικές επιδιώξεις.
Ξεκομμένα από τις κοινωνικές τους ρίζες και κάνοντας χρήση των πόρων του κράτους τα κόμματα επαγγελματικοποιούν την οργάνωσή τους και προσωποποιούν/εξατομικεύουν την εκλογική απεύθυνσή τους. Το αποτέλεσμα είναι η εκτεταμένη αποπολιτικοποίηση, η πολιτική απάθεια ενός μεγάλου μέρους των λαϊκών μαζών και η διάβρωση των ορίων του κλασικού διαχωρισμού των τριών εξουσιών του κράτους (νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική).
Ο Κιρκχάιμερ επισήμανε ορισμένα πεδία που έχριζαν εξερεύνησης στον καιρό του. Πρώτα απ’ όλα, πέρα από την υποβάθμιση του κοινοβούλιου τόσο στο επίπεδο της εξουσίας του όσο και του κύρους του, βρισκόταν σε εξέλιξη μια διεργασία κομματικής αποϊδεολογικοποίησης και η ανάπτυξη ενός τριμερούς καρτέλ εξουσίας που αποτελείτο από τα πολιτικά κόμματα, το κράτος και οι ισχυρές ομάδες συμφερόντων (βιομήχανοι, τραπεζίτες, κ.ά.) Με την ενσωμάτωση των πολιτικών κομμάτων σε αυτή τη διαδικασία και την απομάκρυνσή τους από την κοινωνία συνέβαλαν στην παρακμή του κοινωνικού ταξικού πολιτικού ακτιβισμού. Ο ρόλος των κομματικών μελών άλλαζε και δημιουργείτο ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ κομματικών μελών και κομματικών ηγετών. Επιπλέον, άλλαξαν οι πολιτικές προτιμήσεις των εκλεγμένων εκπροσώπων επηρεάζοντας, κατά συνέπεια, τη συνοχή των κομμάτων και τους εσωκομματικούς μηχανισμούς λήψης αποφάσεων. Τα δημοκρατικά πολιτικά καθεστώτα δεν ενδιαφέρονται πλέον για την ένταξη και την ενσωμάτωση των πολιτών στο πολιτικό σύστημα αλλά τους υποβιβάζουν σε άκριτους καταναλωτές «πολιτικών προϊόντων» που θα είναι εφησυχασμένοι και δεν θα αμφισβητούν αυτά τα «ιερά και όσια» της πολιτικής και της οικονομικής αγοράς. Η κάψα για τη δημοκρατία έπρεπε να σβήσει.

Όσοι σήμερα ωρύονται για την έλλειψη σεβασμού προς το κοινοβούλιο με τις αποδοκιμασίες των βουλευτών από τους πολίτες έχουν μνήμη χρυσόψαρου. Πέρα από την ψήφιση των Μνημονίου και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα αγνοώντας την κινητοποίηση δεκάδων χιλιάδων ψηφοφόρων τους εναντίον αυτής της πολιτικής όλοι αυτοί και οι προκάτοχοί τους με πάμπολλους τρόπους συνέβαλαν αρνητικά στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Μη γνωρίζοντας την ιστορία των κομμάτων τους και την ιστορία των κομματικών συστημάτων της Ευρώπης καλά θα κάνουν να διαβάσουν το έργο του Κιρκχάιμερ ώστε να αντιληφθούν πώς φτάσαμε σε αυτή την «κατάντια».
του Θανάση Τσακίρη
tsakthan