Ομιλία της Σοφίας Σακοράφα στο φεστιβαλ Resistance

Αγαπητοί φίλοι και συναγωνιστές,

Είναι ιδιαίτερα κρίσιμες, αλλά και μεγαλειώδεις οι στιγμές που πραγματοποιείται η σημερινή μας συνάντηση.
Θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω αυτές τις δύο προσεγγίσεις του κρίσιμου και του μεγαλειώδους δηλαδή, ξεκινώντας από το τελευταίο.

Και θα προσπαθήσω να εμπλακώ όσο γίνεται με περισσότερη ακρίβεια και προσοχή σε αυτό το τελευταίο, στη μεγαλειώδη δύναμη και δυναμική της πλατείας, αυτού του νέου κινήματος
και να το συναρτήσω με την κρισιμότητα των στιγμών, ακριβώς γιατί μπορεί να είναι ώριμο τέκνο της οργής, αλλά την πατρότητά του δεν την έχει κανείς.

Έχω την εντύπωση ότι αυτός η μήνας του λαικού ξεσηκωμού, ενώ από τη μία για την ίδια την κοινωνία αποτελεί τη λογική κατάληξη ενός απολύτως λογικού σκεπτικού, από την άλλη για την αριστερά ή τουλάχιστον για εκτεταμένα τμήματά της λειτούργησε σαν το γεγονός που μπλόκαρε ή ακόμη και κατήργησε τη λογική.

Αξιολογώντας τις πρώτες ημέρες, ουσιαστικά δηλαδή τι ήταν αυτό που πυροδότησε αυτήν την έκρηξη, θα έλεγα ότι ήταν η απόλυτη λογική σκέψη του αδιεξόδου που δημιουργεί η κυρίαρχη πολιτική.

Όλος αυτός ο κόσμος, πριν ακόμη πάρει τα χαρακτηριστικά του κινήματος, κατάλαβε και είναι πολύ ουσιαστικό αυτό, ότι το μεσοπρόθεσμο καταργεί την κοινή λογική.

Ξεκινάει από την παραδοχή ότι η πολιτική του μνημονίου έχει αποτύχει παταγωδώς και ότι με βάση αυτήν την πολιτική το 2015 η κατάσταση θα είναι ανεξέλεγκτη, αφού το χρέος θα φτάσει τα 500 δις και η εξυπηρέτησή του θα κοστίζει 28 δις ετησίως, το έλλειμμα θα κινείται στο 15% του ΑΕΠ. Περιγράφει λοιπόν μια κατάσταση καταστροφής.

Οι ίδιοι λοιπόν που παρήγαγαν αυτή την καταστροφή, έλεγαν τώρα στην ελληνική κοινωνία, ότι το σχέδιο απέτυχε και πρέπει να υποστεί σκληρότερη ή μάλλον σκληρότατη λιτότητα, συρρίκνωση της ζήτησης, επιβολή δυσβάσταχτων φόρων και ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.
Λένε στον ελληνικό λαό λοιπόν ότι το σχέδιο απέτυχε, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσει το ίδιο σχέδιο πιο σκληρά, πιο έντονα, πιο απάνθρωπα.

Για να επιτύχουμε τι.
Το αυτό μεσοπρόθεσμο προβλέπει ότι στην αισιόδοξη εκδοχή του, το 2015 το χρέος θα κινείται στα 350 δις, η εξυπηρέτησή του στα 22 δις ετησίως και το έλλειμμα στο 8%.

Δηλαδή, με απλά ελληνικά, ο ελληνικός λαός θα περάσει από φωτιά και τσεκούρι για τα επόμενα 4 χρόνια, για να καταλήξουμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε το 2010. Και αυτά στην πιο αισιόδοξη εκδοχή.
Άρα με την πολιτική του μνημονίου 1 το 2015 θα είμαστε χρεοκοπημένοι, με την πολιτική του μεσοπρόθεσμου το 2015 θα είμαστε επίσης χρεοκοπημένοι.

Τότε όμως – και ο κόσμος το κατάλαβε- θα έχει ήδη μετατραπεί σε απόβλητος του πιο σκληρού οικονομικού απαρτχάιντ
και θα έχουμε χάσει κάθε πυλώνα ανάπτυξης, κάθε σπιθαμή δημόσιας περιουσίας.

Από το σημείο αυτό, της λογικής επεξεργασίας και κατανόησης του αδιεξόδου, μέχρι σήμερα, υπάρχει μια διαρκής μετατροπή των μονάδων σε συλλογικότητα, μια διαρκής αναβάθμιση της πολιτικής διεργασίας.

Το λογικό αδιέξοδο μετατράπηκε σε συγκροτημένο πολιτικό αίτημα : δε φεύγουμε, εάν δεν φύγουν μαζί με το μνημόνιο.
Αυτό αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί το πάγιο αίτημα του κινήματος.

Για να δούμε τώρα τις πολιτικές πτυχές αυτού του αιτήματος.
Καταρχήν στο πρώτο επίπεδο. Στο επίπεδο του να φύγουν.
Μέχρι πριν την πλατεία είχαμε μια κοινωνία σε καθεστώς ετερονομίας, όπως θα την περιέγραφε και ο Καστοριάδης.
Μια κοινωνία που φανταζόταν δηλαδή ότι οι θεσμοί δεν είναι έργο ανθρώπινο, αλλά εξωκοινωνικό. Που θεσμίζονται και μορφοποιούνται πέρα και έξω από τη δυνατότητα της ίδιας της κοινωνίας.
Αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης περί ετερονομίας υπήρξε η πεποίθηση ότι αυτούς τους θεσμούς δεν μπορούμε να τους αλλάξουμε. Ότι αυτός ο κόσμος δεν αλλάζει.
Η πλατεία λοιπόν σε πρώτο πολιτικό επίπεδο, έθεσε ένα σοβαρό θεμέλιο αυτονομίας που είναι και η προυπόθεση της άμεσης δημοκρατίας, καθώς η κοινωνία, που αποκτά χαρακτηριστικά κινήματος, αρχίζει και αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να αλλάξει πράγματα.

Αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση, το ΔΝΤ η τρόικα πατούν σε υλικούς όρους ύπαρξης και δεν αποτελούν μεταφυσικό εξαναγκασμό.

Αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι αυτοί οι υλικοί όροι συσχετίζονται και διασυνδέονται όχι με εξωκοσμικά διευθυντήρια, αλλά με την ίδια τη συνειδητοποίηση και τη δράση του κινήματος.

Η ημέρα της mini παραίτησης του πρωθυπουργού,
της απεγνωσμένης προσπάθειας συγκυβέρνησης, του απεγνωσμένου ανασχηματισμού,
της απόγνωσης που γέννησε την επίκληση των τεθωρακισμένων,
σε συνδυασμό με το νευρικό κλονισμό Ε.Ε, ΗΠΑ και χρηματοπιστωτικού συστήματος, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της στάσης και της δράσης του κινήματος.

Για πρώτη φορά αποτυπώθηκε σα σε διάγραμμα σχεδόν, ότι όσο το κίνημα εμμένει, αντιστέκεται και παλεύει, τόσο το σύστημα πολιτικής και οικονομικής διακυβέρνησης κλονίζεται.
Αυτό το πρώτο συμπέρασμα, που αποτελεί και συλλογικό συμπέρασμα, άρα κατάκτηση, το κρατάμε για την εξέλιξη της συζήτησης.

Το δεύτερο πάγιο αίτημα υπήρξε να φύγει το μνημόνιο.

Σε απόλυτη συνάρτηση με την παραπάνω λογική, η έξοδος από το μνημόνιο, ως αίτημα είναι πολυσήμαντο.

Για να δούμε καταρχήν τι καταργεί.
Καταργεί περίτεχνους μηχανισμούς προπαγάνδας και εκφοβισμού, που εδώ και 18 μήνες αναπτύσσονται σε απόλυτη οργάνωση και με απόλυτους στόχους.

Σπάει αριστοτεχνικά εκβιαστικά διλήμματα που προσπάθησαν να λειτουργήσουν σε ζωτικές πλευρές της ελληνικής κοινωνίας.

Κυρίως κατανοεί ότι ο φοβισμένος εκφοβίζει και για πρώτη φορά, όπως πολύ σωστά γράφετε και στην αφίσα σας, ο φόβος αλλάζει στρατόπεδο. Περνάει στο στρατόπεδο της εξουσίας.

Άρα ένα δεύτερο συμπέρασμα και το κρατάμε και αυτό, η πλατεία αρχίζει να ορίζει τη δύναμη του πολιτικού υποκειμένου έναντι της εξουσίας και σε μεγάλο βαθμό την ορίζει.

Για τη συνέχεια να δούμε τι άλλο καταργεί.

Καταργεί το δόγμα της συνενοχής : μαζί τα φάγαμε.
Ζητούμενο αυτής της συνενοχής υπήρξε να κατασπαράξει ο ένοχος ΄΄ τεμπέλης ΄΄ δημόσιος υπάλληλος, τον ένοχο ΄΄ τζαμπατζή΄΄ αγρότη, ώστε η κορυφή της πυραμίδας, αυτοί δηλαδή που μας οδήγησαν εκεί, να εξακολουθούν να είναι άχραντοι και αμόλυντοι.

Σπάει λοιπόν αυτό το ιδιότυπο λοιμοκαθαρτήριο που θέλησε να ενοχοποιήσει τον ελληνικό λαό και να αθωώσει και το πολιτικό σύστημα, αλλά και το πολιτικό προσωπικό του.
Σε επίπεδο λοιπόν κυρίαρχης ιδεολογίας σπάει και καταργεί το μέσο της, που είναι ο φόβος, αλλά και το δόγμα της, που υπήρξε η συνενοχή.
Τέλος, οι δύο ημέρες της σκληρής και βάναυσης καταστολής, της λειτουργίας ενός αδίστακτου και προβοκατόρικου μηχανισμού, της λειτουργίας ενός ιδιότυπου πολεμικού μηχανισμού, τι αποτέλεσμα είχαν.
Θύμωσαν περισσότερο και λιγότερο φόβισαν.
Ωρίμασαν περισσότερο και λιγότερο αποθάρρυναν.
Κυρίως αντί να θέσουν ένα άδοξο τέλος στα πράγματα, λειτούργησαν ως την απαρχή για τα επόμενα, αλλά με περισσότερο θυμό, περισσότερη ωριμότητα, μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και με πιο προσωποποιημένο τον εχθρό.
Και δεν εννοώ μόνο τις δυνάμεις καταστολείς, αλλά κυρίως τους πολιτικούς καταστολείς.
Άρα ένα τελευταίο συμπέρασμα είναι ότι ακόμη και αυτό το ίδιο όπλο που χρησιμοποιεί το σύστημα σε περιόδους όξυνσης, την καταστολή, το ίδιο το κίνημα κατάφερε να το μετατρέψει από ανίκητο και άνισο αντίπαλο, σε αντιμετωπίσιμο εχθρό και κυρίως σε εχθρό που δεν παρήγαγε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Ένα συνολικό συμπέρασμα λοιπόν αυτών των 35 σχεδόν ημερών με απλά λόγια είναι
ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΙΚΗΤΟ,
ΕΜΕΙΣ ΔΡΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ,
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΟΠΛΑ ΣΑΣ, ΕΧΟΥΜΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΑ.
Τα παραπάνω απλά λόγια περιγράφουν το εξής:
Δημιουργία πολιτικού υποκειμένου, με συνείδηση των υλικών όρων της ανατροπής.

Θα περάσω τώρα σε ένα κεφάλαιο πραγματικά τραυματικό.
Στη στάση της αριστεράς. Καταρχήν με δεδομένη τη διάθεση να μην ισοπεδώσω και να μην τσουβαλιάσω.
Με δεδομένη την πίστη μου στον ιστορικό της ρόλο.

Ένας συναγωνιστής, το αναφέρω και στη συνέντευξή μου στο Δρόμο της Αριστεράς, σε μια εκδήλωση στην Αγία Παρασκευή μου είπε ότι βρίσκεται κάθε μέρα στο Σύνταγμα και νιώθει σαν το ψάρι μέσα στο νερό και όχι σαν τη μύγα μέσα στο γάλα.

Λοιπόν, φίλες και φίλοι, εκτεταμένα τμήματα της αριστεράς ένιωσαν και συμπεριφέρθηκαν σαν τη μύγα μες στο γάλα.

Θεώρησαν ότι μπορούν εύκολα να βγουν από ηχομονωμένα γραφεία και να επιβάλλουν στην πλατεία με τον πλέον χονδροειδή τρόπο τη γραμμή.
Θεώρησαν ότι οι τόμοι των μεγάλων κλασσικών δεν είναι εργαλείο, αλλά οι δέκα εντολές.
Θεώρησαν ότι έπρεπε να αναλάβουν ρόλους πολιτικής ελίτ, έναντι των πληβείων της συνέλευσης.

Άλλοι πάλι θεώρησαν μολυσματική την εμπλοκή με το κίνημα, που χάριν θεωρητικοποίησης της στάσης τους, το ονόμασαν απολιτίκ μάζες.

Θεώρησαν ότι οι ίδιοι είναι το κίνημα, έξω από το κίνημα, και με παράγγελμα μεταβολής, του γύρισαν την πλάτη
και το άφησαν για ακόμη μια φορά στην κυριολεξία όχι απλώς μόνο,
αλλά αναλύοντας και τη σημειολογία της μεταβολής, ανάξιο και απαξιωμένο.

Λειτούργησαν λοιπόν οι μεν με το σύνδρομο της ανωτερότητας, οι δε με το σύνδρομο του ρατσισμού.

Και παράλληλα σε ένα ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς σε σχέση με την αλήθεια.
Η αλήθεια είναι μόνο δική μας και σας την προσφέρουμε εν είδει θρησκευτικής τελετής
Η αλήθεια είναι μόνο δική μας και όποιος δεν ταυτίζεται με αυτή είναι στην καλύτερη περίπτωση απολιτίκ, στη χειρότερη θανάσιμος εχθρός.

Αυτοί ακριβώς οι όροι της ιδιοκτησιακής γνώσης της αλήθειας, της ανωτερότητας και της καθαρότητα είναι και οι όροι συρρίκνωσης της αριστεράς.

Είναι ασύλληπτο, αλλά είναι πραγματικό, πώς εκτεταμένα τμήματα αυτού του δυναμικού πολιτικού χώρου, ανεξάρτητα από το ενιαίο του, προκρίνει τη στάση ενός μοντέλου φύλακα των ιερών και των οσίων ,
ενός μοντέλου κατόχου της μίας και μοναδικής αλήθειας,
ενός μοντέλου εστέτ και πληβείων, όταν το σύμπαν συγκλονίζεται.

Και ερωτώ και τους μεν και τους δε που αναπαράγουν αυτό το ναρκισσισμό:

Πόσες φορές το περιώνυμο ΄΄ συνειδητό τους΄΄ μπόρεσε να θέσει τόσα πολλά ζητήματα, τέτοιας ιδεολογικής φύσης, και να έχει ισχυρή και δυναμική ανταπόκριση σε τόσους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Πόσες φορές το περιώνυμο ΄΄ συνειδητό τους΄΄ μπόρεσε να μιλήσει με όρους ανατροπής σε τόσες εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και να τους μετατρέψει στα πολιτικά υποκείμενα αυτής της ανατροπής.

Αγαπητοί φίλοι,

Αυτό που συνέβη τις τελευταίες ημέρες μας εξαναγκάζει σε επαναπροσδιορισμούς, με πρώτο αυτό :
Το αυθόρμητο κάποιες φορές και υπό συγκεκριμένες διεργασίες μετατρέπεται σε συνειδητό και μάλιστα με όρους ποιότητας και ποσότητας που θα ζήλευε κάθε ΄΄ συνειδητό ΄΄.

Και για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς.
Από τη στιγμή που η αριστερά δεν μπόρεσε μέσα σε συνθήκες απόλυτης όξυνσης της κρίσης να είναι η μήτρα που θα γεννήσει, έχει τουλάχιστον την υποχρέωση να μην πνίξει αυτό που γεννήθηκε.

Από την ώρα που δεν μπόρεσε να διαδραματίσει ακόμη και τον παραδοσιακό της ρόλο, να μπει δηλαδή στη σκηνή την ώρα που ο πρωταγωνιστής αργοπεθαίνει, δεν μπόρεσε να ισχυροποιήσει την πολιτική της πρόταση μέσα σε συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης, έχει υποστεί μια στρατηγική ήττα.

 Εάν θελήσει να αναγορεύσει αυτήν την ήττα σε νίκη ή σε ένα είδος νίκης, τότε θα έχει επιτελέσει ένα ακόμη πολιτικό έγκλημα,
θα αφήσει αυτό το ΄΄ δεν πάει άλλο ΄΄ όλου του κόσμου, βορρά σε ένα σύστημα, που ξέρει να ξεπερνάει τις κρίσεις και να πηγαίνει για πολύ ακόμη.

Και όπως πολύ σωστά διατύπωσε και ο φίλος από την Αγία Παρασκευή, η αριστερά σε τέτοιες εξελίξεις, οφείλει να είναι σαν το ψάρι μέσα στο νερό

Μια σχέση που σημαίνει ότι ο φυσικός της χώρος είναι εντός του κινήματος και ο τρόπος ανάπτυξής της σε διαλεκτική σχέση με το κίνημα.

Πρωτοπορία σημαίνει δυνατότητα ερμηνείας και κατανόησης, διάθεση ζύμωσης και παραγωγής νέων εργαλείων.
Η πρωτοπορία το πρώτο πράγμα που οφείλει να κάνει είναι να αναγνωρίζει και να υιοθετεί τη λαική οργή και από εκεί και πέρα να προσπαθεί να τη μορφοποιεί σε επίπεδο τακτικής δράσης και στρατηγικού στόχου.

 Αγαπητοί φίλοι,

Εξομολογούμαι τη δική μου αντίληψη για το σήμερα σε σχέση με την αριστερά, με ένα χώρο με τον οποίο πάντα μας συνέδεαν ισχυροί δεσμοί, σήμερα μας ενώνει και μια αναμφισβήτητη πολιτική αναγκαιότητα.

Η αριστερά σήμερα, όπως εγώ κατανοώ τα πράγματα, δεν βρίσκεται στην προβληματική του προηγούμενου αιώνα, που ήξερε τι έπρεπε να κάνει, αλλά έπρεπε να περιμένει την κατάλληλη στιγμή της δράσης.

Η αριστερά σήμερα μπορεί να μην ξέρει ακριβώς τι πρέπει να κάνει, αυτή ίσως είναι αρκετά προσωπική άποψη, αλλά αυτό που οφείλει να κάνει είναι να δράσει, να ρισκάρει, να αποδεχτεί το καινούριο.

Το κίνημα σήμερα μπορεί να έχει χάσει το άσυλο που του πρόσφερε ο μαρξισμός και να βρίσκεται απροστάτευτο στις πλέον αντίξοες συνθήκες.

 Μπορεί σήμερα ο Προμηθέας να μην μπορεί να απελευθερώσει τους ανθρώπους, αλλά σίγουρα υπάρχει μια γενιά, υπάρχει ένα κίνημα που περνά από τον πόνο στη γνώση.

Μπορεί αυτή η γενιά, μπορεί αυτό το κίνημα να μην αναγνωρίζει τον πατέρα του, αλλά αυτός έχει υποχρέωση να αναγνωρίζει τα παιδιά του.

Η αντίσταση είναι εδώ, πολύχρωμη, έντονη ελπιδοφόρα.
Η εξουσία την αντιμετωπίζει σαν το πτώμα του αντάρτη, που ζωντανεύει στους κυνηγούς του Αγγελόπουλου.

Σαν εφιάλτη, σαν ένα γεγονός που δεν έπρεπε να συμβεί και θα προσπαθήσει να το καλύψει με τόνους από χιόνι, ώστε το τοπίο να αποκτήσει ξανά τη νεοφιλελεύθερη και αδιατάρακτη λευκότητά του και η κοινωνία να περιέλθει σε κατάσταση λευκής απελπισίας.

Και εμείς ως αριστεροί, από όποιες καταβολές και με όποιες διαφορές, ας μη μεταφέρουμε στο ζωντανεμένο αντάρτη τη δυστυχία μας που προκύπτει από τα όρια της δράσης μας και το πεπερασμένο του οράματος που κουβαλάμε.
Ας μη ρωτήσουμε όπως ο γέρος κομμουνιστής της ταινίας : «Πες μου: η επανάσταση πότε θα γίνει;»

Ας μη φορτώσουμε αυτό το ζωντάνεμα, ας το απελευθερώσουμε.

Ας δούμε αυτό το ζωντάνεμα ως το καινούριο, με την υπογράμμιση βέβεια ότι καμία καινούρια πολιτική πράξη δεν είναι ανεξάρτητη από το πολιτικό παρελθόν, αλλά κυρίως ας επινοήσουμε τις νέες πλευρές του καινούριου, ώστε να προσπαθήσουμε μαζί με αυτό να αναπτύξουμε νέους οδηγούς δράσεις και φυσικά να συγκροτήσουμε το θεωρητικό υπόβαθρο αυτής της δράσης.

Ο Σλαβόι Ζιζέκ στη διάλεξή του στο Μαχ είπε ότι ο κομμουνισμός σήμερα δεν είναι το όνομα μιας λύσης, αλλά το όνομα ενός προβλήματος.

Του προβλήματος του δημόσιου, κοινού αγαθού σε όλες του τις διαστάσεις.
Όποια κι αν είναι η λύση, οφείλουμε να λύσουμε το πρόβλημα.

Και το πρόβλημα λύνεται πάντα μέσα από την εμπλοκή με το κίνημα.
Και όσο πιο καινούριο είναι αυτό, τόσο και η λύση που θα δώσει θα απαντά σε κείνο το παλιό ερώτημα ΝΑΙ ΕΜΕΙΣ ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ