Το να θυμόμαστε και να τιμούμε τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, 44 χρόνια μετά τη δολοφονία του (4.4.1968), έχει ιδιαίτερη αξία σήμερα, που ο κόσμος ζει μια πολυδιάστατη κρίση, η οποία πηγάζει από το γεγονός ότι ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός «παράγει ανισότητες με τον ίδιο φυσιολογικό τρόπο που τα ορυκτέλαια παράγουν ατμοσφαιρική ρύπανση», όπως λέει ο μεγάλος ιστορικός Έρικ Χομπσμπάουμ.
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δεν ήταν πολιτικός, με τη στενή έννοια του όρου. Δεν διεκδίκησε πολιτικά αξιώματα, ίσως διότι δεν πρόλαβε, αφού στα 39 του χρόνια έχασε τη ζωή του, στο Μέμφις του Τενεσί, από δολοφονική επίθεση που ποτέ δεν εξιχνιάστηκε πλήρως. Υπήρξε ακτιβιστής, αντιρατσιστής, ανθρωπιστής, υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων για τους μαύρους, πολέμιος του «βρόμικου» πολέμου των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, αντίπαλος της αποικιοκρατίας, κήρυκας της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας.
Ας θυμηθούμε ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ξεκίνησε τους αγώνες του το 1955, στα 26 χρόνια του, όταν ήταν ένας απλός παπάς σε εκκλησία Βαπτιστών στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα. Όλα άρχισαν με τη σύλληψη της Ρόζας Παρκς, μιας μαύρης Αμερικανίδας που αρνήθηκε να δώσει τη θέση της στο λεωφορείο σ' έναν λευκό. Η λαϊκή αντίδραση πήρε τη μορφή μαζικού μποϋκοτάζ των λεωφορείων και πυροδοτήθηκε ακόμη περισσότερο όταν ο Κινγκ συνελήφθη και το σπίτι του πυρπολήθηκε. Ήταν τέτοια η μαζική διάσταση του κινήματος που οδήγησε στην έκδοση απόφασης από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, με την οποία κηρύχθηκαν αντισυνταγματικοί οι νόμοι που επέβαλαν χωριστές θέσεις στα λεωφορεία για μαύρους και λευκούς. Πρώτη νίκη για τον νεαρό Κινγκ και το κίνημα της πολιτικής ανυπακοής.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του '60, η δράση του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ πήρε παναμερικανικές διαστάσεις, ιδιαίτερα όταν τέθηκε επικεφαλής μιας μεγαλειώδους πορείας εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών -μαύρων και λευκών- προς την Ουάσιγκτον, στις 28 Αυγούστου 1963. Εκεί, από τα σκαλιά του μνημείου Λίνκολν, εκφώνησε την πασίγνωστη ομιλία του «Έχω ένα όνειρο».
Ένα χρόνο μετά ήρθε και η διεθνής αναγνώριση στους αγώνες του, με την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 1964. Και το 1965 οι αγώνες του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων έδωσαν καρπούς με την ψήφιση νόμου από το Κογκρέσο των ΗΠΑ που αναγνώριζε το δικαίωμα ψήφου, χωρίς περιορισμούς για τους μαύρους, που μέχρι τότε τους το στερούσαν πολλές πολιτείες του αμερικανικού Νότου.
Αν ζούσε σήμερα ο μαύρος ηγέτης, θα ήταν 83 ετών και σίγουρα θα τον βρίσκαμε μπροστάρη στα νέα κοινωνικά κινήματα, όπως το κίνημα «κατάληψης της Wall Street».
Ο Μάρτιν Λούθερ κατήγγειλε τον κοινωνικό εφησυχασμό. «Η γενιά μας-έλεγε- θα πρέπει να απολογηθεί όχι τόσο για τις κακές πράξεις των ανήθικων ανθρώπων, αλλά για την αποτρόπαιη σιωπή των φιλήσυχων ανθρώπων». Υποστήριζε ότι «η πιο θανατηφόρα μορφή της βίας είναι η φτώχεια».
Η δύναμη της μη βίας και της πολιτικής ανυπακοής
Με τους αγώνες του, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους για τους μαύρους πολίτες των ΗΠΑ, απέδειξε ότι η μη βία δεν σημαίνει παθητικότητα ή μειωμένη αγωνιστικότητα, ούτε απουσία πνεύματος ριζικής αμφισβήτησης των κυρίαρχων πολιτικών.
Δάσκαλός του υπήρξε ο Μαχάτμα Γκάντι, ο ηγέτης του κινήματος για την ανεξαρτησία της Ινδίας, που με τις μη βίαιες μορφές δράσης του κινητοποίησε έναν ολόκληρο λαό κόντρα στο καθεστώς της Βρετανικής αποικιοκρατίας από την οποία η Ινδία μπόρεσε να απαλλαγεί το 1947, με πρώτο πρόεδρο τον Νεχρού.
Κηρύσσοντας την πολιτική ανυπακοή, ο Γκάντι έλεγε:
«Σ' έναν άδικο νόμο πρέπει να αντιδράσουμε, εξηγώντας γιατί τον βρίσκουμε άδικο και ζητώντας την απόσυρσή του. Εάν δεν βρούμε κατανόηση, είναι δίκαιο τότε, αφού πείσουμε περί αυτού και τους υπόλοιπους πολίτες, με λόγια καθαρά και όχι της προπαγάνδας, να ζητήσουμε την ανυπακοή τους σε αυτόν. Η ανυπακοή έχει κόστος μεγάλο. Πολλές φορές και κόστος ζωής. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να ενδώσουμε στην εύκολη λύση της βίας. Ναι, η βία είναι πάντα η εύκολη λύση».
***
Κινήματα πολιτικής ανυπακοής αναπτύσσονται σήμερα και στη χώρα μας και δεν είναι ξένα με τις αγωνιστικές δημοκρατικές παραδόσεις του ελληνικού λαού, όπως υποστηρίζουν και ορισμένοι αριστεροί. Άραγε, δεν θυμούνται οι αριστεροί αυτοί ότι πράξη πολιτικής ανυπακοής ήταν η πραγματοποίηση της πρώτης Μαραθώνιας πορείας Ειρήνης στις 21/4/1963, από τον Γρηγόρη Λαμπράκη και χιλιάδες συναγωνιστές του κόντρα στην απαγόρευση της πορείας από την τότε κυβέρνηση Καραμανλή; Και για να μην πει κανείς «άλλες εποχές τότε», θα προσθέσω και μεταδικτατορικά παραδείγματα, όπως ότι το Σκοπευτήριο της Καισαριανής δεν θα είχε περιέλθει στον Δήμο αν οι δήμαρχοι Π. Μακρής, Θ. Μπαρτσώκας και Σπ. Τζώκας δεν είχαν κάνει καταλήψεις με τους δημότες. Ούτε θα υπήρχε το Θέατρο Βράχων των Δήμων Βύρωνα-Υμηττού αν οι δημότες και οι δήμαρχοι Δ. Νικολαϊδης και Ανδρ. Λεντάκης δεν είχαν καταλάβει τον χώρο, ούτε η παραλία του Ελληνικού θα είχε ανοίξει στους πολίτες αν ο Χρ. Κορτζίδης και οι συν-διαδηλωτές του δεν είχαν γκρεμίσει τα κάγκελα που είχαν κλείσει τον χώρο για «νόμιμη» επιχειρηματική εκμετάλλευση.
Τέλος, αλλά όχι τελευταίο σε σημασία, χρειαζόμαστε και σήμερα τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ως παγκόσμιο σύμβολο αγώνα κατά του ρατσισμού, καθώς η ξενοφοβία και ο ρατσισμός σημειώνουν έξαρση σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, με πρωταγωνιστικό ρόλο των ακροδεξιών και νεοναζιστικών δυνάμεων, αλλά και δυνάμεων του συστήματος που θέλουν να μετατρέψουν τους μετανάστες σε «αποδιοπομπαίους τράγους» για την κρίση και τις μεγάλες κοινωνικές πληγές που δημιουργεί, όπως η ανεργία, η φτώχεια και η εγκληματικότητα.
* Ο Π. Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΝ.
avgi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου