Το κοινωνικό κόστος των εξαρτήσεων

Περικοπές, πάγωμα προσλήψεων, εργασιακή ανασφάλεια, ανεργία: η ελληνική κοινωνία υφίσταται όλο και περισσότερο τις αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Όπως έχει δείξει η εμπειρία άλλων χωρών, η κρίση θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και στη δημόσια υγεία. Μεταξύ άλλων, αναμένεται να εντείνει τα φαινόμενα της εξάρτησης και του κοινωνικού αποκλεισμού. Τα επόμενα χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα εμπλακούν σε διάφορες μορφές εθισμού, από νόμιμες και παράνομες ουσίες, και πολλοί από αυτούς θα βρεθούν στο περιθώριο. Όμως, την ίδια στιγμή που οι ανάγκες πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης αυξάνονται, οι πόροι που διατίθενται για το σκοπό αυτό συρρικνώνονται Μετά την παρατεταμένη αβεβαιότητα λόγω απουσίας εθνικής στρατηγικής και συντονισμού εδώ και μια πενταετία, μετά τις δυσκολίες λόγω της υποχρηματοδότησης των τελευταίων ετών, η κρίση φαίνεται πως έρχεται να δώσει τη χαριστική βολή στις προσπάθειες απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης.
Η οικονομική θηλιά γύρω από το ΚΕΘΕΑ γίνεται όλο και στενότερη. Στο μεταξύ τα αιτήματα των τοπικών κοινωνιών προς τον οργανισμό για τη δημιουργία νέων υπηρεσιών υπερβαίνουν πλέον τα 20, η ανάγκη για διεύρυνση των προγραμμάτων θεραπείας στο πλαίσιο του σωφρονιστικού συστήματος παραμένει επιτακτική, ενώ το πρόβλημα της χρήσης στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και σε άλλες γειτονιές της πόλης απαιτεί επέκταση των  προγραμμάτων  street-work και λειτουργία νέων σταθμών άμεσης πρόσβασης.

Το σχέδιο δράσης και οι προτάσεις του ΚΕΘΕΑ για ενίσχυση του εθνικού δικτύου υπηρεσιών και αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων στον τομέα των εξαρτήσεων συνεχίζουν να πέφτουν  στο κενό, καθώς η έγκριση προσλήψεων έχει παγώσει από το 2006, η επιχορήγηση του 2010 καταβλήθηκε μειωμένη κατά 2 σχεδόν εκατομμύρια και οι εγγεγραμμένες για το 2011 πιστώσεις είναι μειωμένες, ενώ αβέβαιη παραμείνει και η είσπραξή τους στο σύνολό τους.
Οι πόροι ωστόσο που εξοικονομούνται σήμερα από κάθε κοινωνικό οργανισμό που, όπως το ΚΕΘΕΑ, με χρηστή και διαφανή οικονομική διαχείριση προσφέρουν αποδεδειγμένα αποτελεσματικό έργο σε ευαίσθητους τομείς, θα καταβληθούν στο μέλλον πολλαπλάσιοι από την ελληνική κοινωνία. Στον τομέα των εξαρτήσεων  η ενίσχυση και επέκταση του εθνικού δικτύου υπηρεσιών δεν είναι μόνο κοινωνική αλλά και οικονομική αναγκαιότητα. Όσο οι εξαρτημένοι παραμένουν στη χρήση, απέχουν από την παραγωγική διαδικασία και συνεχίζουν να απασχολούν τα συστήματα δημόσιας υγείας, αστυνόμευσης, απονομής της ποινικής δικαιοσύνης και σωφρονισμού, το κόστος για την κοινωνία αυξάνεται.  Αντίθετα η κοινωνική επένδυση στη θεραπεία απεξάρτησης είναι θετικά ανταποδοτική, καθώς έχει υπολογιστεί ότι για κάθε χρηματική μονάδα επένδυσης επιστρέφουν στο κράτος από 3 έως 23 χρηματικές μονάδες. Οι πόροι που εξοικονομούνται από την μείωση της παραβατικότητας είναι πολύ περισσότεροι από τους πόρους που απορροφώνται για τη λειτουργία προγραμμάτων απεξάρτησης, ενώ σημαντικοί πόροι εξοικονομούνται και από την ένταξη των απεξαρτημένων στην αγορά εργασία, καθώς και από τη μειωμένη χρήση υπηρεσιών σωματικής και ψυχικής υγείας.
Το τίμημα μίας κοντόφθαλμης πολιτικής, στόχος της οποίας είναι μόνο η βραχυπρόθεσμη μείωση του κόστους, θα είναι υψηλό, είτε «μεταφραστεί» με κοινωνικούς είτε με οικονομικούς όρους.  Και θα το πληρώσουμε όλοι μας.
kethea