Μετά την κατάρρευση της Lehmans. το Σεπτέμβριο του 2008, οι ευρωπαϊκές τράπεζες μολύνθηκαν από τον αμερικανικό τραπεζικό ιό με αποτέλεσμα η στρόφιγγα της ρευστότητας να κλείσει καθώς περισσότερο από 300 δις ευρώ μεταφέρθηκαν από την αγορά στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αποθηκεύτηκαν εκεί.
Το ύψος αυτού του κεφαλαίου ήταν χωρίς προηγούμενο και αποτύπωνε μία κατάσταση απόλυτου πανικού στο τραπεζικό σύστημα. Όσο οι ευρωπαϊκές τράπεζες αλλά και οι αγορές χρήματος συνειδητοποιούσαν πως το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα βρισκόταν στα όρια του γκρεμού η στρόφιγγα της ρευστότητας παρέμενε κλειστή με την κατάσταση να επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια του 2009 καθώς στην τραπεζική κρίση προστέθηκε αυτή της κρίσης χρέους της Ελλάδας και η προοπτική μεταφοράς της σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Καθώς των τραπεζικών κρίσεων έπονται, σχεδόν πάντα, κρίσεις κρατικού χρέους, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πίεσε για τη δημιουργία ενός μηχανισμού ο οποίος θα λειτουργούσε σε δύο ταχύτητες: πρώτα θα διέσωζε τις τράπεζες και στη συνέχεια τα κράτη με πρόβλημα χρέους.
Η ιστορία των κρίσεων μας δείχνει πως οι τραπεζικές κρίσεις έχουν κύκλο ζωής που δεν ξεπερνά τα 3-4 έτη ενώ η διάρκεια των κρίσεων κρατικού χρέους που προκαλούν εκτείνεται στα 10-12 έτη. Το σύστημα φροντίζει πρώτα να αντιμετωπίζει και να λύνει την εκάστοτε τραπεζική κρίση και στη συνέχεια, μέσω και της συνδρομής των ισχυρών πια τραπεζών, να προχωρεί στη λύση των κρίσεων κρατικού χρέους.
Αυτό γιατί, ουσιαστικά, είναι τα κράτη που επωμίζονται τη διάσωση των τραπεζών.
Μέσα στα πλαίσια αυτής της λογικής και με την απειλή της κατάρρευσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος πιο ρεαλιστική από ποτέ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εγκαινίασε το καλοκαίρι του 2009 το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων και της αποδοχής τους ως εγγύηση για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Και καθώς διαπίστωσε πως οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης προχωρούσαν σε σειρά υποβαθμίσεων κρατικού και τραπεζικού χρέους φρόντισε στην πορεία να τροποποιήσει τους κανονισμούς των πραγραμμάτων της ώστε να είναι εφικτή η αποδοχή και 'τοξικών' ομολόγων.
Σε δεύτερη φάση η ΕΚΤ πίεσε για την κατάστρωση προγραμμάτων παροχής δανείων στις χώρες με κρίση χρέους ώστε να γίνει εφικτή η αποπληρωμή των δανείων τους στις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Στη σκιά του δράματος που παίχτηκε στις αρχές του 2010 σχετικά με το αν η Γερμανία θα συμφωνούσε ή όχι στη δημιουργία ενός μηχανισμού σωτηρίας για την Ελλάδα, ο πανικός που επικράτησε στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ καθώς η μόλυνση του κρατικού χρέους θεωρήθηκε δεδομένο πως θα επιδείνωνε την ήδη έντονα προβληματική κατάσταση των τραπεζών και θα δυσκόλευε τη στήριξη τους από τα κράτη.
Οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας βρισκόταν μπροστά στην αντιμετώπιση μίας κρίσης κρατικού χρέους και όταν θα έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ της διάσωσης των τραπεζών ή των ίδιων, τελικά τράπεζες και κράτη θα κατέληγαν ανταγωνιστές με τα κράτη να έχουν το πάνω χέρι.
Προκειμένου να αποφευχθεί αυτή η κατάσταση η οποία θα έβλαπτε και τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες η Γερμανία πείστηκε να προχωρήσει σε ένα δάνειο ρεκόρ για την Ελλάδα ώστε να εξασφαλιστεί η διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών και να συνεχιστεί η αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης.
Μέχρι η Γερμανία να πει το 'ναι' στο ευρωπαϊκό πακέτο ύψους 80 δις οι τράπεζες είχαν μεταφέρει στην ΕΚΤ κεφάλαια ύψους 380 δις ευρώ, σχεδόν κατά 1/4 περισσότερα απ' ότι μετά την κατάρρευση της Lehman, στεγνώνοντας εντελώς την αγορά από ρευστότητα. Από την ώρα της υπογραφής του ελληνικού Μνημονίου και μετά ωστόσο και ιδιαίτερα από τον Ιούνιο όταν οι τράπεζες διαπίστωσαν πως η Ελλάδα είχε μπει στο δρόμο της διάσωσης τους, περισσότερα από 200 δις ρευστότητας επέστρεψαν στην αγορά μέχρι το Σεπτέμβριο, εγκαταλείποντας το ασφαλές καταφύγιο της ΕΚΤ.
Με την Ευρώπη να έχει συμφωνήσει σε ένα πρότυπο αντιμετώπισης της τραπεζικής κρίσης και με την Ελλάδα να αποτελεί το πρώτο επιτυχημένο πειραματόζωο στο συγκεκριμένο πείραμα, έμενε η ολοκλήρωση των ρυθμιστικών πλαισίων αυτού του μηχανισμού και η χρήση του για την οριστική διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών μέσω της προσφυγής σε αυτόν της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.
Ο μηχανισμός αυτός βαφτίστηκε Ευρωπαϊκό Χρηματοπιστωτικό Ταμείο Στήριξης και αποτέλεσε τη μετεξέλιξη του μηχανισμού που είχε δημιουργηθεί για την Ελλάδα. Λίγους μήνες αργότερα, το σχέδιο εξελίσσεται 'ομαλά' με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία να συμφωνούν στη διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών και στην αποφυγή μίας αρνητικής για τα συμφέροντα των τραπεζών αναδιάρθρωσης.
Πράγματι, ενώ κατά τη διάρκεια του θρίλερ της έγκρισης ή μη ενός μηχανισμού παροχής δανείων για την Ελλάδα οι ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν αποθηκεύσει στην ΕΚΤ περί τα 380 δις ευρώ, το ποσό αυτό έχει μειωθεί στα 40 δις 10 μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 2011, υποδεικνύοντας μία φυσιολογική εικόνα.
Η Ελλάδα άνοιξε το δρόμο για την αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής τραπεζικής κρίσης και η Ιρλανδία και η Πορτογαλία τον περπατούν μαζί της, με τα συνολικά πακέτα που εγκρίθηκαν για τις τρεις χώρες να ανέρχονται στα 270 δις ευρώ, κεφάλαια που μεταφέρονται στις τράπεζες και εξασφαλίζουν την αποπληρωμή των δανείων που αυτές έχουν παράσχει.
Καθώς, όμως, η αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης γίνεται με την επιβάρυνση των κρατών, αφού ολοκληρωθεί η πρώτη και δραστικότερη φάση της διάσωσης των τραπεζών είναι πιθανό να χρειαστεί και οι τράπεζες να 'γράψουν' ορισμένες απώλειες, επιτρέποντας ένα κούρεμα των κρατικών ομολόγων χωρών όπως η Ελλάδα.
Επειδή, ωστόσο, οι τράπεζες δεν επιθυμούν να χάνουν ούτε ένα ευρώ από τα χρήματα που έχουν δανείσει και η αντίδραση τους στο ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης θα είναι αρνητική, η Γερμανία και η Γαλλία έχουν προετοιμαστεί εγκρίνοντας τη δημιουργία του Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης ο οποίος επιτρέπει σε μία χώρα (πιθανότατα την Ελλάδα) να προχωρήσει στην αναδιάρθρωση του κρατικού της χρέους ενώ ταυτόχρονα προστατεύει τις άλλες ευπαθείς χώρες από την αντίδραση των αγορών, μέσω της παροχής της δυνατότητας στο Μηχανισμό να προχωρεί στην αγορά ομολόγων κατευθείαν από την πρωτογενή αγορά.
Επιπλέον, ο Γαλλογερμανικός άξονας έχει φροντίσει ώστε μέχρι το 2013 οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες να έχουν 'ξεφορτωθεί' όσο το δυνατόν περισσότερο από το τοξικό χρέος των κρατών σε κρίση που είχαν στα χαρτοφυλάκια τους και έτσι το μεγαλύτερο βάρος μίας όποιας αναδιάρθρωσης να το επωμιστούν τράπεζες άλλων χωρών.
Έτσι, ενώ μοιάζει να επικρατεί το απόλυτο χάος καθώς η μία μετά την άλλη χώρα πέφτουν στα 'δίχτυα' του ΔΝΤ και των μηχανισμών διάσωσης και ενώ πολιτικοί και λαός βλέπουν ότι τα μέτρα όχι μόνο δεν λύνουν αλλά και επιτείνουν την οικονομική κρίση που βιώνουν, στην πραγματικότητα με βάση το σχεδιασμό του ΔΝΤ και της ΕΕ, ο οποίος επιβάλλει πρώτα τη διάσωση των τραπεζών με τη χρέωση των κρατών και μετά την επιστροφή των κρατών στο δρόμο της ανάρρωσης και της ανάπτυξης, όλα βαίνουν 'ομαλώς'.
Η πρόσφατη συμφωνία Ιρλανδίας - Τρόικας για την αποφυγή αναδιάρθρωσης και την έγκριση επιπλέον πακέτου στήριξης των Ιρλανδικών τραπεζών, το νέο πακέτο εγγυήσεων ύψους 30 δις που εγκρίθηκε μόλις από την ελληνική βουλή και το επερχόμενο πακέτο στήριξης της Πορτογαλίας, αποσκοπούν, όπως και όλες οι προηγούμενες κινήσεις, στην αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης και όχι της κρίσης χρέους των κρατών.
Αφού αντιμετωπιστεί η τραπεζική κρίση και τα κράτη έχουν κάνει τα πάντα για να σωθούν οι τράπεζες θα ξεκινήσει και η ανάρρωση των κρατών από την κρίση χρέους και θα αρχίσει να φαίνεται το πρώτο φως στο τούνελ, το οποίο, βέβαια θα δουν μόνο όσοι θα έχουν αντέξει μέχρι τότε. Δυστυχώς αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί το τραπεζοκεντρικό πολιτικό - οικονομικό σύστημα και ασχέτως αν οι πολίτες δεν το εγκρίναμε ποτέ, ζούμε και θα ζούμε μέσα σε αυτό.
Θα υπάρχει πάντα, ωστόσο, κάποια Ισλανδία για να μας θυμίζει πως όταν υπάρχει τόλμη και θέληση τίποτα δεν είναι ανίκητο.
χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής
XrimaNews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου