Τρίτη 3 Ιουνίου 2014

Ναζίμ Χικμέτ (Nâzım Hikmet)

Σαν σήμερα, 3 Ιουνίου του 1963 έφυγε απότην ζωή ο σημαντικός Τούρκος ποιητής, δραματουργός Ναζίμ Χικμέτ (Nâzım Hikmet,Θεσσαλονίκη 15 Ιανουαρίου 1902 - Μόσχα 2 Ιουνίου 1963) τα έργα του οποίουμεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος τηςΤουρκίας. Πέθανε στην Μόσχα από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 61 ετών. Ήτανέξοχος χειριστής της γλώσσας και αν και τα πρώτα του ποιήματα γράφτηκαν μεπαραδοσιακό τρόπο, αργότερα απομακρύνθηκε από το μέτρο και την ομοιοκαταληξίακαι έδωσε νέα μορφή στη γραφή του.
Το 1921 ήρθε σε σύγκρουση ιδεολογική στηνπατρίδα του και έφυγε για την Ρωσσία. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1924, όπου καιεπέστρεψε. Στην συνέχεια, εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα, ενώανέπτυξε κομμουνιστική δράση, για την οποίο συνελήφθη και παρέμεινε στη φυλακήγια πολλά χρόνια. Το 1949 διαπρεπείς προσωπικότητες της τέχνης, όπως ο Ζαν ΠολΣαρτρ, ο Πάμπλο Πικάσο και ο Πολ Ρόμπεσον ζήτησαν την απελευθέρωσή του. Το 1951αποφυλακίστηκε μετά την αμνηστία που χορήγησε στους πολιτικούς κρατούμενους ηνέα κυβέρνηση του Αντνάν Μεντερές.

Επηρεάστηκε κυρίως από το ΒλαντιμίρΜαγιακόφσκι. Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από το γνωστό Τούρκοσυνθέτη Ζουλφού Λιβανελί, ενώ αρκετά μελοποιήθηκαν και από το συνθέτη ΜάνοΛοΐζο και τον Θάνο Μικρούτσικο. Η κριτική τον έχει χαρακτηρίσει ως «ρομαντικόκομουνιστή» και «ρομαντικό επαναστάτη».

Εκτός από ποίηση, ο Χικμέτ έγραψε τοαυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Οι Ρομαντικοί και ορισμένα θεατρικά έργα, το πιογνωστό από τα οποία έχει τον τίτλο «Άραγε υπήρξε ο Ιβάν Ιβάνοβιτς;»

Το ποίημά του Kız Çocuğu (Το μικρό κορίτσι)είναι μια έκκληση για την ειρήνη από ένα επτάχρονο κοριτσάκι, δέκα χρόνια μετάτο θάνατό του στη Χιροσίμα. Είναι ένα από τα πιο σημαντικά αντιπολεμικάτραγούδια και το έχουν ερμηνεύσει σπουδαίοι καλλιτέχνες και συγκροτήματα, όπωςη Τζόαν Μπαέζ, οι The Byrds, ο Πολ Ρόμπσον, οι This Mortal Coil, και The Fall.Στον αγγλόφωνο κόσμο είναι γνωστό με τους τίτλους I Come and Stand At EveryDoor, I Come and Stand At Your Door και Hiroshima Girl. Την προσαρμογή τωνστίχων έκανε ο Μπομπ Σίγκερ, ενώ η μουσική βασίζεται σε λαϊκό σκοπό τηςΣκωτίας. Στα ελληνικά, ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ μετέφρασε ο Γιάννης Ρίτσος. Τοαυτοβιογραφικό του έργο «Οι ρομαντικοί» μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον ΚώσταΚοτζιά ("Θεμέλιο") Με υπουργικό διάταγμα ο ποιητής ανέκτησε, μετάθάνατον, την τουρκική υπηκοότητα που του αφαιρέθηκε το 1951 εξαιτίας τωνπολιτικών του πεποιθήσεων.

Δεν υπάρχουν σχόλια: