Κυριακή 15 Ιουνίου 2014

Η χειραφέτηση της ελπίδας

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΚΑΛΟΥ ομότιμου καθηγητή Παιδαγωγικής ΑΠΘ
Πώς κρατιέται όρθια αυτή η χώρα με κυβερνήσεις να σπέρνουν φτώχεια και απελπισία και με αντιπολίτευση να ρητορεύει σαν Κασσάνδρα και να υποδύεται ρόλο Μεσσία; Πώς μπορούν να ονειρεύονται ακόμη οι άνθρωποι, με μόνη πηγή πληροφόρησης τα θορυβώδη και ανερμάτιστα τηλεοπτικά παράθυρα, και τα όνειρά τους να μην είναι εφιάλτες; Θ' αναστηθεί άραγε η πολιτική, με την έννοια ότι οι ίδιοι οι πολίτες θα διαχειρίζονται με ευθύνη και ανιδιοτέλεια την κοινωνική πραγματικότητα και θα σχεδιάζουν το μέλλον;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα περνούν καθημερινά μπροστά από τα μάτια μας, αλλά εμείς δυσκολευόμαστε να τις διαβάσουμε και να διακρίνουμε την ιδιαίτερη σημασία που έχουν. Κι όμως, δυσδιάκριτα για τους πολλούς, συντελούνται στην κοινωνία μας βαθιές αλλαγές. Και είναι αλλαγές που μαρτυρούν την κατάρρευση κάποιων αυτονόητων που πεισματικά συντηρούνταν σε όλους τους πολιτικούς χώρους, και με τη σειρά τους συντηρούσαν τις πιο συντηρητικές απόψεις και συμπεριφορές στην κοινωνία μας. Οπως π.χ. το τι είναι αλληλεγγύη και τι είναι φιλανθρωπία, τι είναι πολιτική και τι είναι εθελοντική κοινωνική προσφορά.

Παρακολουθώ αυτόν το μήνα τις εκδηλώσεις για το τέλος της σχολικής χρονιάς στα σχολεία όλης της χώρας και η ευχάριστη έκπληξη που νοιώθω γεννά υπερηφάνεια για τους/τις εκπαιδευτικούς μας. Αναντίρρητα, έζησαν την πιο δύσκολη χρονιά. Αντιμέτωποι/ες με την απαξιωτική συμπεριφορά του υπουργείου, με μισθούς που δεν καλύπτουν τις στοιχειώδεις ανάγκες επιβίωσης, με χιλιάδες συναδέλφους τους να έχουν απολυθεί -ποιος θα τους κάκιζε αν απλώς υπέγραφαν τα ενδεικτικά και έφευγαν γρήγορα σε αναζήτηση μιας δεύτερης εργασίας; Κανείς δεν θα το έκανε σήμερα. Ομως άλλη είναι η εικόνα των σχολείων μας: εκεί που στις «παλιές, καλές εποχές» γνωρίζαμε μόνον τις «γυμναστικές επιδείξεις», τώρα ανθίζουν και καρποφορούν η φαντασία, η γνώση, η εργατικότητα, ο επαγγελματισμός με την κυριολεκτική του έννοια, και κυρίως η χαρά των παιδιών και των γονέων τους. Αποτέλεσμα εθελοντικής, απλήρωτης εργασίας κατασυκοφαντημένων ανθρώπων, που αποφάσισαν ότι το σχολείο, ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης, θα πρέπει να αποτελεί πόλο έλξης για τα παιδιά και ανάμνηση στιγμών ευτυχίας αργότερα.

Ρωτώ κάθε τόσο και πληροφορούμαι για την υγεία του υπερήλικα κυρίου στη Νέα Ιωνία της Αθήνας που καθημερινά γυρίζει τους μεγάλους φούρνους για να μαζέψει χιλιάδες ψωμιά και να τροφοδοτήσει τα σχολεία της ανέχειας και τις οικογένειες των φτωχών μαθητών. Πρόσφατα κατάφερε να συγκεντρώνει και γάλα, κι έτσι κανένα παιδί στα σχολεία της περιοχής του δεν στερείται τα βασικά ακόμη και στην εποχή της «ανθρωπιστικής κρίσης». Επίτευγμα ενός ανθρώπου που γνωρίζει ότι ο αγώνας για μια καλύτερη ζωή στο μέλλον προϋποθέτει την επιβίωση των ανθρώπων σε συνθήκες αξιοπρέπειας σήμερα.

Από μακριά χαίρομαι το εγχείρημα ενός δασκάλου σ' ένα δημοτικό σχολείο της Νεάπολης, που τη χρονιά που πέρασε κατάφερε να οργανώνει φαγητό για όλα τα παιδιά του σχολείου του καθημερινά, με τους γονείς να συμμετέχουν έμπρακτα και μ' ενθουσιασμό στην επιτυχία ενός εγχειρήματος που σε άλλες χώρες αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση του κράτους.

Θα μπορούσα να αφηγούμαι μέρες ολόκληρες, καθώς αμέτρητα είναι πια τα παραδείγματα «αποφασισμένων πολιτών» που αφιερώνουν χρόνο, χρήμα, μυαλό και εργασία για να υπερασπιστούν γύρω τους την αξιοπρέπεια και να κρατήσουν ζωντανή την ελπίδα και, συνακόλουθα, την ετοιμότητα των ανθρώπων ν' αγωνιστούν για ένα καλύτερο μέλλον. Κι έτσι, απαρατήρητα, όλες αυτές οι χιλιάδες περιπτώσεις έχουν διαμορφώσει στη χώρα μας ένα νέο ισχυρό πολιτικό πεδίο με διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα του επίσημου πολιτικού πεδίου στο οποίο δραστηριοποιούνται τα πολιτικά κόμματα. Το διαφορετικό έγκειται στο γεγονός ότι εδώ είναι το άμεσο αποτέλεσμα αυτό που επιδιώκεται και κρίνεται και, συνεπώς, πολιτική αποτελεί η πράξη που έρχεται να πραγματώσει αξίες, και όχι η ρητορεία για αξίες που υποκαθιστά την πράξη.

Αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι η χειραφέτηση της ελπίδας τόσο από τους πατερναλιστές όσο και από τους μεσσιανικούς διαχειριστές της. Με την έννοια αυτή η πολιτική πράγματι ανασταίνεται.

Δεν υπάρχουν σχόλια: